Στην φετινή 28η ετήσια Σύνοδο του ΟΗΕ για το Κλίμα (CoP28), στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων από τις 30 Νοεμβρίου μέχρι τις 12 Δεκεμβρίου, θα πάρουν μέρος 70.000 αντιπρόσωποι από 198 χώρες. 

Η επιδείνωση της κλιματικής κρίσης πιστοποιεί ότι όλες οι προηγούμενες Σύνοδοι για το Κλίμα ήταν αποτυχημένες. Στα λόγια και στα κείμενα υπήρχε διάχυτη δήθεν ανησυχία για την κλιματική αλλαγή συνοδευόμενη με μη δεσμευτικές και ανεπαρκείς υποσχέσεις για την αντιμετώπισή της και στην πράξη ανοικτή κάλυψη στη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων, που είναι η κύρια υπεύθυνη για την κλιματική αλλαγή, και στις «εθνικές προτεραιότητες ανάπτυξης». Στη φετινή Σύνοδο δεν τηρούνται ούτε τα προσχήματα. Πραγματοποιείται σε μια από τις μεγαλύτερες χώρες παραγωγής ορυκτών καυσίμων, με πρόεδρο τον Σουλτάνο Al Jaber που είναι και επικεφαλής της εθνικής εταιρείας πετρελαίου των ΗΑΕ, Adnoc και με μέλη του προεδρείου, μεταξύ άλλων, τον πρόεδρο μιας ινδικής εταιρείας φυσικού αερίου, τον πρώην επικεφαλής της εθνικής εταιρείας πετρελαίου της Κίνας και τον πρώην CEO της βρετανικής εταιρείας πετρελαίου BP. 

Στην πραγματικότητα, θα είναι μία «Σύνοδος αρνητών της κλιματικής αλλαγής», ακόμα και αν όλοι θα ισχυρίζονται, από το βήμα της Συνόδου, ότι πρωτοστατούν στη δράση για την αντιμετώπισή της. Η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων, με βάση τι είναι «αποδεκτό» για τα κέρδη της, θα διαμορφώσει ανάλογα και τις πολιτικές για το Κλίμα, όποιες κι αν είναι οι συνέπειες για την ανθρωπότητα και το περιβάλλον, με τις κυβερνήσεις να τις στηρίζουν.  

Η κλιματική αλλαγή είναι, εδώ και δεκαετίες, μία καθημερινή απειλή για τις ζωές μας και το περιβάλλον σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη. Χρόνο με τον χρόνο, αυτή η απειλή, που μεγαλώνει εκθετικά, είναι υπεύθυνη για τα έντονα φαινόμενα ξηρασίας που είναι συνώνυμα των λιμών, για τις καταστροφικές πυρκαγιές, πλημμύρες και τυφώνες, για τη μείωση του θαλάσσιου πάγου στην Ανταρκτική αλλά και για την εμφάνιση νόσων και πανδημιών, όπως η πρόσφατη Covid-19. Κάθε χρόνο εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι χάνουν τις ζωές τους, εκατομμύρια αναγκάζονται σε μετανάστευση ενώ καταστρέφονται ολόκληρες περιοχές και χώρες. Αυτή την «εμπειρία» την ζούμε και στην Ελλάδα με αποκορύφωμα τις φετινές καταστροφικές πυρκαγιές και πλημμύρες. 

Κλιματική αλλαγή σημαίνει την ολοένα αυξανόμενη υπερθέρμανση του πλανήτη που προκαλεί κλιματική κρίση. Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά. Σύμφωνα με δεδομένα που δημοσιοποίησε το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Copernicus, ο φετινός Οκτώβριος ήταν ο θερμότερος που έχει καταγραφεί ποτέ στον πλανήτη, με τη μέση θερμοκρασία να φθάνει τους 15,38°C, που σημαίνει ότι για πέμπτο (!) συνεχόμενο μήνα συνεχίστηκε η καταγραφή ιστορικών υψηλών θερμοκρασιών για αυτούς τους μήνες. Το Παρατηρητήριο σημειώνει πως είναι «πρακτικά βέβαιο» ότι το 2023 θα είναι η θερμότερη χρονιά των τελευταίων 125.000 ετών. Από τον Ιανουάριο, η μέση θερμοκρασία είναι η υψηλότερη που έχει καταγραφεί ποτέ τους πρώτους δέκα μήνες οποιασδήποτε χρονιάς και κατά 1,43°C υψηλότερη από την περίοδο 1850-1900, την προβιομηχανική περίοδο αναφοράς, προτού αρχίσει το ανθρωπογενές φαινόμενο του θερμοκηπίου. Το 2023 πλησιάζει το εμβληματικό όριο του +1,5°C της Συμφωνίας του Παρισιού (CoP16). Όλοι συμφωνούν ότι το 2024 θα είναι ακόμα θερμότερο αλλά «οι χρονιές αυτές θα είναι δροσερές συγκριτικά με τα μέσα του αιώνα, αν συνεχίσουμε να θερμαίνουμε τον πλανήτη μας εκπέμποντας αέρια που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου», όπως δήλωσε η υπεύθυνη της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ, Sarah Kapnick.

Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνεχίζουν να αυξάνονται γιατί αυξάνεται η χρήση ορυκτών καυσίμων. Στην εποχή της Συμφωνίας του Παρισιού, στην CoP16 το 2015, τα επίπεδα του CO2 ήταν σχεδόν 402 ppm. Τώρα πλησιάζουν τα 420, επίπεδα που ο πλανήτης δεν έχει δει εδώ και 4 εκατομμύρια χρόνια. Σύμφωνα με φετινή Έκθεση του ΟΗΕ, Unep,: «οι σημερινές πολιτικές μείωσης των εκπομπών άνθρακα είναι τόσο ανεπαρκείς που η θέρμανση θα φτάσει τους 3°C αυτόν τον αιώνα... ακόμα και εάν όλες οι μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις των χωρών να μειώσουν τις εκπομπές στο "καθαρό μηδέν" μέχρι το 2050 είχαν επιτευχθεί, τότε η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας θα μπορούσε να περιοριστεί στους 2°C ωστόσο, αυτές οι δεσμεύσεις δεν θεωρούνται αξιόπιστες... καμία από τις χώρες της G20, που παράγουν μαζί το 80% του CO2, δεν μειώνει τις εκπομπές με ρυθμό που να συνάδει με τους καθαρούς μηδενικούς στόχους τους... για να επιτευχθεί ο στόχος του 1,5°C, πρέπει να μειωθούν κατά 22 δισ. τόνοι CO2, από το τρέχον προβλεπόμενο, το 2030 δηλαδή, το 42% των παγκόσμιων εκπομπών που ισοδυναμεί με την παραγωγή των πέντε μεγαλύτερων ρυπαντών στον κόσμο: Κίνα, ΗΠΑ, Ινδία, Ρωσία και Ιαπωνία». Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ) δηλώνει ότι «για να επιτευχθεί ο στόχος του 1,5°C θα πρέπει να μειωθεί η χρήση ορυκτών καυσίμων περισσότερο από 75% έως το 2050 και να σταματήσει η άντληση νέων αποθεμάτων». 

Η πορεία είναι προς την ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Η χρήση ορυκτών καυσίμων αυξάνεται αντί να μειώνεται, το κυνήγι νέων κοιτασμάτων εντείνεται. Η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων έχει δαπανήσει, από το 2021, 170 δισ. δολάρια για την εξερεύνηση νέων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου και σχεδιάζει να αυξήσει την παγκόσμια ικανότητα εξαγωγής LNG κατά 162%. 

Γιατί αυτή η καταστροφική τρέλα; 

Η απάντηση βρίσκεται στα υπέρογκα κέρδη της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων που εκτινάχθηκαν στα 4 τρισ. δολάρια το 2022 μέσα και από τη στήριξη, με 5,5 τρισ. δολαρίων, των 60 μεγαλύτερων τραπεζών του πλανήτη τα τελευταία επτά χρόνια αλλά και από τις κυβερνητικές επιδοτήσεις που ανήλθαν, το 2022, στα 7 τρισ. δολάρια, ποσό που είναι διπλάσιο από αυτό που ξοδεύει ο πλανήτης για την Παιδεία. Στην Ελλάδα, στη διετία 2022 – 2023, τα προ φόρων κέρδη των δύο ομίλων της αγοράς καυσίμων (ΕΛΠΕ και Motor Oil) θα ανέλθουν σε 5,28 δισ. ευρώ.

Οι βιομηχανίες ορυκτών καυσίμων «έχουν πατρίδα» με τις κυβερνήσεις τους να τις υποστηρίζουν στον ανταγωνισμό τους και στο κυνήγι του κέρδους. Γι' αυτό, οι «πράσινες» υποσχέσεις του Μπάιντεν μετατράπηκαν σε «μαύρα» ρεκόρ παραγωγής πετρελαίου και εξαγωγές φυσικού αερίου των ΗΠΑ ή η Βρετανία, ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ευρώπη, από εκεί που θα έφτανε πρώτη στο «καθαρό μηδέν», δίνει τώρα εκατοντάδες νέες άδειες εξόρυξης πετρελαίου στη Βόρεια Θάλασσα. Από δίπλα και η κυβέρνηση της ΝΔ που θυμάται την κλιματική αλλαγή όταν θέλει να βρει άλλοθι για τις καταστροφικές πολιτικές της ενώ μετατρέπει την Αλεξανδρούπολη σε ενεργειακό κόμβο της Ευρώπης για την μεταφορά του LNG, ετοιμάζει εξορύξεις στην Ήπειρο, στη Κρήτη στις ΑΟΖ στη Μεσόγειο, συμμαχώντας με τον κράτος – τρομοκράτη του Ισραήλ ενώ το ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο έχει το μεγαλύτερο, παγκόσμια, στόλο μεταφοράς πετρελαίου και LNG.

Αυτός είναι ο καπιταλισμός. Ένα σύστημα τυφλού ανταγωνισμού με κινητήρια δύναμη το κέρδος και όχι τις ανάγκες μας. Οργανωμένος στη βάση ανταγωνιστικών εθνικών κρατών, που ενεργούν υπερασπίζοντας τα συμφέροντα των «δικών τους» οικονομιών και καπιταλιστών, υπονομεύει τη διεθνή συνεργασία που απαιτείται για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Το κίνητρο του κέρδους δεν επιτρέπει να λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα, όπως η άμεση και ριζική μείωση, με βραχυπρόθεσμο στόχο την οριστική κατάργηση, της χρήσης ορυκτών καυσίμων. 

Γι’ αυτό οι Σύνοδοι του ΟΗΕ για το Κλίμα δεν πρόκειται να ανακόψουν την πορεία υπερθέρμανσης του πλανήτη με όλες τις καταστροφικές συνέπειες που αυτή προκαλεί. 

Δυστυχώς, ο χρόνος που έχουμε μπροστά μας είναι περιορισμένος αλλά, ακόμα, υπάρχει ελπίδα. Η κλιματική κρίση «βγάζει στο δρόμο» εκατομμύρια κόσμο σε όλο τον πλανήτη σε σύγκρουση με τις κυρίαρχες πολιτικές αλλά και με το ίδιο το σύστημα. Το εργατικό κίνημα έχει τη δύναμη να συσπειρώσει όλο αυτό τον κόσμο, να διεκδικήσει και να επιβάλει την «εργατική εναλλακτική» ενάντια στον «καπιταλισμό της καταστροφής». 

Η κρατικοποίηση των τραπεζών, της βιομηχανίας ενέργειας και του κατασκευαστικού κλάδου, χωρίς αποζημίωση και με εργατικό έλεγχο, θα έβαζε μπρος, με δημοκρατικό και συλλογικό τρόπο, τον απαραίτητο σχεδιασμό και την υλοποίηση των κατάλληλων έργων για την προστασία από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής αλλά και ένα τεράστιο πρόγραμμα επενδύσεων που θα οδηγούσε στην αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων μέσα από την παραγωγή και εγκατάσταση κατάλληλων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας με μοναδικά κριτήρια την πλήρη κάλυψη των ενεργειακών αναγκών μας και την προστασία του περιβάλλοντος. 

Η κλιματική κρίση κάνει το δίλημμα «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» πιο επίκαιρο από ποτέ.