Επτά χρόνια είχε να συνεδριάσει το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας (ΑΣΣ) Ελλάδας-Τουρκίας, που εγκαινιάστηκε το 2010 από τον Γιώργο Παπανδρέου και τον Ερντογάν, και αναμένεται να πραγματοποιηθεί ξανά στις 7 Δεκέμβρη στην Αθήνα, περιλαμβάνοντας την τρίτη μέσα στο 2023 συνάντηση κορυφής μεταξύ Μητσοτάκη και Ερντογάν.
Ήδη, οι κυβερνητικές πηγές μιλάνε για «ένα ακόμη βήμα στην πορεία βελτίωσης των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας που θα σηματοδοτήσει την αμοιβαία βούληση για συνεργασία προς όφελος των δύο χωρών και για εξομάλυνση των σχέσεων σε πνεύμα αμοιβαίας ειλικρίνειας και σχέσεων καλής γειτονίας, με στόχο να εδραιωθεί η ηρεμία και η βελτίωση των διμερών σχέσεων… Οι διαφωνίες παραμένουν, ωστόσο η επιδίωξη είναι οι διαφωνίες να μην παράγουν διμερείς κρίσεις».
Ενδεικτικό της σημασίας που δίνουν και οι δύο πλευρές στις διαδικασίες του ΑΣΣ είναι το πλήθος των υπουργών που αναμένεται να συμμετέχουν και από τις δύο κυβερνήσεις. Από ελληνικής πλευράς θα είναι οι υπουργοί Εξωτερικών Γεραπετρίτης, Παπαδοπούλου, Φραγκογιάννης, ο υπ. Άμυνας Δένδιας, ο υπ. Μετανάστευσης Καιρίδης, η υπ. Πολιτισμού Μενδώνη, η υπ. Τουρισμού Κεφαλογιάννη, ο υπ. Οικονομικών Χατζηδάκης και ο υπ. Παιδείας Πιερρακάκης ενώ από την Τουρκία αναμένονται 7 συνολικά υπουργοί (Εξωτερικών, Άμυνας, Εσωτερικών, Τουρισμού, Πολιτισμού, Οικονομικών, Ενέργειας – Τεχνολογίας και Παιδείας) που θα έχουν διμερείς συναντήσεις.
Τον πανηγυρικό τόνο της κυβέρνησης Μητσοτάκη ήρθε να χαλάσει ο πρώην πρόεδρός της ΝΔ Σαμαράς, που σε συνέντευξή του στην Καθημερινή δήλωσε αντίθετος με την επίσκεψη του Ερντογάν προσθέτοντας ότι «δεν έχει νόημα να παριστάνουμε ότι συζητάμε με την Τουρκία»: «Ο κ. Ερντογάν έχει έλθει σε ανοιχτή αντιπαράθεση με ολόκληρη τη Δύση» είπε. «Με τις ΗΠΑ, με την Ευρώπη συνολικά, με το Ισραήλ, τώρα και με τη Γερμανία. Μπορούμε εμείς, σήμερα, να συμφωνήσουμε με αυτόν που όλοι οι σύμμαχοι και εταίροι μας διαφωνούν μαζί του; Με αυτόν που υπηρετεί πολιτικά, οικονομικά και επιχειρησιακά, τον αντι-δυτικό άξονα; Αμφιβάλλει κανείς ότι οι ροές των λαθρομεταναστών σχεδιάζονται από το τουρκικό καθεστώς και αποτελούν μοχλό εκβιασμού εις βάρος της Ελλάδος και της Ευρώπης;
Από την κυβέρνησή μας, το 2012-15, χτίσαμε δύο πολυσήμαντες τριμερείς συμμαχίες: Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ και Ελλάδα-Κύπρος-Αίγυπτος. Πώς νομίζετε ότι προσλαμβάνουν σήμερα το Ισραήλ και η Αίγυπτος την εδώ επίσκεψη του Ερντογάν – δηλαδή του επίσημου προστάτη της Χαμάς;» Αυτά ήταν τα ερωτήματα που έθεσε ο Σαμαράς στον Μητσοτάκη προσθέτοντας με ενθουσιασμό ότι η ΝΔ πρέπει να πάει δεξιότερα: «Η κοινωνία κινείται δεξιότερα –όχι μόνο στην Ελλάδα– και στην Ευρώπη. Παντού! Δείτε τι έγινε προχθές και στην Ολλανδία...».
Λίγη σημασία έχει να δώσει κανείς στις πολιτικές εκτιμήσεις του Σαμαρά που σαν πρόεδρος της ΝΔ κατάφερε το 2012 να πάει την Νέα Δημοκρατία στο 18%, στο ιστορικό της χαμηλό, και τώρα λιγουρεύεται να διεκδικήσει τον τίτλο της εσωκομματικής αντιπολίτευσης σε ρόλο Βίλντερς και Μελόνι. Και επί της ουσίας, τζάμπα «ανησυχεί» μήπως η ΝΔ κατρακυλήσει σε… «φιλειρηνικό κατήφορο».
Η εξομάλυνση των σχέσεων ανάμεσα στο ελληνικό και το τουρκικό κράτος μετά από μια πενταετία συνεχών εντάσεων -και για όσο κρατήσει- δεν είναι αποτέλεσμα αγνών προθέσεων εκ μέρους καμιάς από τις δύο πλευρές. Είναι καταρχάς αποτέλεσμα των πιέσεων των ΗΠΑ για μια πιο συνεκτική και συμπαγή στάση των βασικών συμμάχων της στο ΝΑΤΟ στην Ανατολική Μεσόγειο. Ιδιαίτερα μετά τον πόλεμο ΝΑΤΟ-Ρωσίας στην Ουκρανία και ακόμη περισσότερο μετά την ανάφλεξη στην Γάζα, στη Μέση Ανατολή. Γι’ αυτήν τους τη στάση η κάθε μια κυβέρνηση περιμένει να πάρει πίσω ανταλλάγματα, εξοπλιστικά, οικονομικά, διπλωματικά.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η «σύσφιξη» των σχέσεων της κυβέρνησης Μητσοτάκη και της κυβέρνησης Ερντογάν. Ο μεν πρώτος περιμένει την ανταμοιβή του παριστάνοντας το «καλό παιδί» ευθυγραμμιζόμενος πλήρως με τις ΗΠΑ. Και στην Ουκρανία και υποστηρίζοντας το κράτος του Ισραήλ -έναν ούτως ή άλλως «στρατηγικό σύμμαχο» του ελληνικού καπιταλισμού στις βλέψεις του στην Ανατολική Μεσόγειο- στο έγκλημα που διαπράττει στην Γάζα.
Ο δε δεύτερος παζαρεύει, κρατώντας ανοιχτούς διαύλους με τον Πούτιν για την Ουκρανία, κάνοντας φραστικές κριτικές στο Ισραήλ αλλά και διεκδικώντας την θέση του χρήσιμου για τις ΗΠΑ διαμεσολαβητή στην Γάζα -είτε μέσω Τουρκίας είτε μέσω του στενού του συμμάχου στο Κατάρ.
Στην πράξη βέβαια και οι δύο, από την Σούδα μέχρι το Ιντσιρλίκ, παρέχουν στις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ τις απαραίτητες αεροπορικές, ναυτικές βάσεις και στρατιωτικές υποδομές για να μπορούν να διεξάγουν απρόσκοπτα τις επιχειρήσεις τους στην Ανατολική Μεσόγειο ενώ στο μεταξύ θα συνεχίσουν να αλληλοκατηγορούνται για το ποιος είναι στη «σωστή πλευρά της Ιστορίας».
Βάζοντας, έστω προσωρινά, σε δεύτερη μοίρα τους υπαρκτούς και σκληρούς ανταγωνισμούς σε Αιγαίο, Κύπρο και Ανατολική Μεσόγειο, «η συνεδρίαση ίσως δεν θα μπορέσει να λύσει τα ελληνοτουρκικά προβλήματα, αλλά θα δείξει ότι οι δύο χώρες έχουν τη βούληση να λύσουν τα προβλήματα και οι διαφορές τους να μην οδηγούνται σε κρίσεις» - διαβάζουμε στον οικονομικό τύπο που αναδεικνύει την οικονομική, επιχειρηματική, τουριστική διάσταση των επαφών.
Όμως αυτές αποτελούν τη γαρνιτούρα της ελληνοτουρκικής συνεργασίας η οποία σαν «κύριο πιάτο» έχει το λεγόμενο «προσφυγικό» - ευθυγραμμισμένη με τις επιταγές της ΕΕ-Φρούριο και εν αναμονή των σχετικών ανταλλαγμάτων, οικονομικών και διπλωματικών και από αυτή την ιμπεριαλιστική ένωση κρατών.
Στις πλάτες των προσφύγων
Στην πραγματικότητα, το μοναδικό πράγμα στο οποίο τα βρίσκουν η κυβέρνηση Μητσοτάκη και η κυβέρνηση Ερντογάν είναι στα σχέδια για το πως θα καταφέρουν να κάνουν την ζωή ακόμη πιο δύσκολη στους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Εκεί ο «οδικός χάρτης» είναι ήδη έτοιμος, μετά και από την επίσκεψη πριν από μερικές εβδομάδες του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου, Καιρίδη στην Τουρκία, όπου είχε συνάντηση με τον τούρκο υπουργό Εσωτερικών. Όπως γράφει ο Γ. Σιαδήμας στo Real:
«Στην τελική ευθεία βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις με τις δύο πλευρές να έχουν φτάσει σε μια πρώτη συμφωνία τεσσάρων σημείων. Βέβαια, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ερντογάν θα μιλήσουν συνολικά για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και γι' αυτά που χωρίζουν τις δύο χώρες, αλλά στο μεταναστευτικό και στην αντιμετώπισή του φαίνεται πως έχουν γίνει σημαντικά βήματα προόδου. Άλλωστε, το μεταναστευτικό είναι η αφορμή για τη συνάντηση των δύο ανδρών. Μεταξύ άλλων, σε αυτή τη συμφωνία φαίνεται πως περιλαμβάνονται: Ανταλλαγή ανδρών του Λιμενικού και στενότερη συνεργασία από αυτή που ήδη υπάρχει τόσο με το Λιμενικό όσο και με την Αστυνομία των δύο πλευρών… Λιμενικοί της χώρας μας θα μεταβούν στην Τουρκία και Τούρκοι λιμενικοί θα έρθουν στην Ελλάδα. Έλεγχος των μετακινήσεων των λαθροδιακινητών και των πλωτών μέσων ανά 12ωρο. Ήδη, δύο φορές την ημέρα, η ηγεσία του υπουργείου Μετανάστευσης ενημερώνεται για το πόσες βάρκες πέρασαν ή επιχείρησαν να περάσουν προς την ελληνική πλευρά και τις ανέκοψαν οι Τούρκοι. Έτσι, όπως σημειώνουν πηγές του υπουργείου, ουσιαστικά θα ελέγχεται η τουρκική πλευρά».
Να το πούμε αλλιώς: Στις σπονδές που θα κάνουν σε λίγες μέρες στην Αθήνα οι δύο ηγέτες πάνω στο βωμό της «συνεργασίας» -προκειμένου να τσουλάνε τα αιματοβαμμένα ιμπεριαλιστικά σχέδια των ΗΠΑ στην Ουκρανία και στην Μέση Ανατολή- θα χύσουν νέο αίμα προσφύγων και μεταναστών στον Έβρο και το Αιγαίο προς περαίωση των ρατσιστικών σχεδίων της Ευρώπης Φρούριο. Με αντάλλαγμα, κάποια δις ευρώ και περισσότερα F35 και F16 για να ξαναπιάσουν τα πολεμικά τους παιχνίδια, στην επόμενη στροφή.