Ο Πολ Λάβερτι είναι σεναριογράφος, σταθερός συνεργάτης του μεγάλου βρετανού σκηνοθέτη  Κεν Λόουτς τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Ξεκίνησε με το «Τραγούδι της Κάρλα» το 1996 και μαζί έχουν κάνει πλήθος ταινιών μέχρι σήμερα. Ο ίδιος βρίσκεται και πίσω από τα σενάρια ταινιών όπως το «Ακόμα και η βροχή» της Ιθίαρ Μπογιαΐν. Το 2002 κέρδισε το βραβείο καλύτερου σεναρίου του Φεστιβάλ των Καννών για το «Γλυκά 16», ενώ ένας επόμενος καρπός της συνεργασίας του με τον Κεν Λόουτς, το «Ο άνεμος που χορεύει το κριθάρι» κέρδισε τη Χρυσή Σφαίρα το 2006. 

Ο Λάβερτι βρέθηκε στην Αθήνα για την πρεμιέρα της ταινίας του Λόουτς «Τhe Old Oak» της οποίας έγραψε το σενάριο. Πρόκειται για μια αντιρατσιστική ιστορία όπου οι άνθρωποι σε ένα χωριό ανθρακωρύχων παλεύουν για την επιβίωση έχοντας στην πλάτη τους την εμπειρία της μεγάλης απεργίας της δεκαετίας ’80 αλλά και το βάρος της ήττας της. Στο χωριό αρχίζουν και μεταφέρονται Σύριοι πρόσφυγες που αρχικά αντιμετωπίζονται με ρατσισμό. Μέχρι που οι γυναίκες του χωριού –προσφύγισσες και ντόπιες- μαζί με τον ιδιοκτήτη της τοπικής παμπ, αποφασίζουν να αλλάξουν την κατάσταση με όπλο την αλληλεγγύη. 

Η ταινία προβλήθηκε την Πέμπτη 30/11, στην έναρξη του 36ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου και θα μπει στις αίθουσες από τις 7 Δεκεμβρίου. Νωρίτερα, το πρωί της Πέμπτης ο Πολ Λάβερτι βρέθηκε στον κινηματογράφο ΑΣΤΟΡ σε μια πλούσια συζήτηση με το κοινό, την οποία μπορείτε να παρακολουθήσετε στο tinyurl.com/paullavertyinathens. 

Πολλές από τις ταινίες σου έχουν αποτελέσει ένα πολύ βοηθητικό εργαλείο στη δράση του κινήματος. Έχουν οργανωθεί προβολές του «Ψωμί και Τριαντάφυλλα» για συμπαράσταση σε απεργίες, του «Ακόμα και η Βροχή» στην καμπάνια ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού κλπ.  Η δική σας πρόθεση κάνοντας αυτές τις ταινίες ποια είναι;

Φανταστικό. Χαίρομαι πολύ που το ακούω. Συμβαίνει αυτό είναι αλήθεια. Χαρακτηριστικά να σου πω ότι το «I Daniel Blake» και το «Sorry we missed you» προβλήθηκαν σε πολλές γειτονιές της Βρετανίας σε συλλογικές προβολές. Κόσμος που δεν μπορούσε να πληρώσει εισιτήριο για το σινεμά τις έβλεπε σε προβολές που οργάνωνε κάποιο συνδικάτο, ή φοιτητική ομάδα. 600 τέτοιες προβολές έγιναν. Το εντυπωσιακό ήταν ότι ο περισσότερος κόσμος που ερχόταν δεν είχε πάει ποτέ στο σινεμά γιατί δεν είχε λεφτά για το εισιτήριο. Και θα ξέρεις σαν ακτιβιστής ότι πάντα σε τέτοιες προβολές ακολουθεί  πολύ χρήσιμη συζήτηση. 

Ναι, θέλουμε οι ταινίες μας να βοηθούν τους ακτιβιστές να ανοίγουν τη συζήτηση. Κι από εκεί και πέρα έχει να κάνει και οι κινηματογραφιστές πως πραγματεύονται τα ζητήματα. Μπορεί για ένα σπουδαίο θέμα να γίνει μια βαρετή ταινία. Πρέπει να το αποδίδεις με έναν τρόπο που να κρατάει το ενδιαφέρον. Να βρεις τους κατάλληλους ηθοποιούς, να κινηματογραφήσεις σωστά, να γράψεις το σενάριο όπως πρέπει. Γιατί ο στόχος είναι να αγγίξεις τους ανθρώπους. Δεν θες να πας να κουνήσεις το δάκτυλο. Πρέπει να αποκτήσει νόημα αυτό που λες στη δική τους γλώσσα. Να καταλάβουν ότι είσαι αληθινός. Αν απλά δώσεις εύκολες ωραίες απαντήσεις θα πουν παράτα μας. 

Αυτό είναι και το ζήτημα με την αριστερά. Η σοσιαλδημοκρατία δεν μπόρεσε να δώσει απαντήσεις, δεν έλυσε τα προβλήματα του κόσμου όπως υποσχόταν και έτσι δυναμώνει η ακροδεξιά, στην Ολλανδία με τον Βίλντερς, στη Σουηδία, στη Γαλλία με τη Λεπέν, στην Ισπανία με το Vox. Η παραδοσιακή δεξιά στρέφεται προς τα ακροδεξιά. Νομίζω ο δικός σας πρωθυπουργός έκανε μια δήλωση -δεν τη θυμάμαι ακριβώς- αλλά που λίγο πολύ είπε ότι “δεν είμαστε ρεσεψιόν για τους μετανάστες”. Τόλμησε να κάνει αστειάκι την ώρα που χιλιάδες πρόσφυγες σκοτώνονται. Τι κρυόκαρδος μπάσταρδος είναι αυτός; 

Είναι ένα παζλ που πρέπει να λύσει η αριστερά, το πως θα ξανακερδίσει τον κόσμο, το πως θα επικοινωνήσει μαζί του και με ποιο τρόπο. Είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις.    

Επιστρέφοντας στο αρχικό σου ερώτημα, οι ταινίες που κάνουμε με τον Κεν αντικατοπτρίζουν κι αυτό που είμαστε. Γράφω ιστορίες για πράγματα που είμαι πραγματικά συνδεδεμένος. Το Carla’s Song το έγραψα αφού είχα δράσει ως ακτιβιστής στη Λατινική Αμερική. Το «Ψωμί και Τριαντάφυλλα» που μιλάει για μια απεργία μεταναστριών καθαριστριών στις ΗΠΑ το έγραψα έχοντας γνωρίσει τις καθαρίστριες στο Λος Άντζελες. Η εργατική τάξη και οι αγώνες της είναι έμπνευση. Σκέψου αυτές οι γυναίκες, μετανάστριες, φτάσανε μέχρι εκεί περνώντας από ερήμους και ζωές τσακισμένες. Και απεργούν παρά την απειλή της απέλασης. Στα μάτια μου είναι ηρωίδες. Πολύ πιο σημαντικές από τους ήρωες που αναπαράγει το Χόλιγουντ. Αυτές τις ιστορίες θέλω να τις πω στον κόσμο. Κι ευτυχώς είμαι πολύ τυχερός που το κάνω αυτό μαζί με τον Κεν που έχουμε την ίδια φλόγα στο πως βλέπουμε τον κόσμο. 

Σχολίασέ μου το εξελισσόμενο κυνήγι απέναντι σε όποιον δηλώνει αλληλέγγυος στον Παλαιστινιακό λαό. 

Είναι τρομερό. Ακόμα και μέσα στο Εργατικό Κόμμα, χρησιμοποιήθηκε για να τορπιλίσει την ηγεσία του Κόρμπιν. Επιτέθηκαν ακόμα και στον Κεν αποκαλώντας τον αντισημίτη και αρνητή του Ολοκαυτώματος. Είναι γελοίες σαχλαμάρες. Διανύουμε μια πολύ επικίνδυνη περίοδο. Προσπαθούν να περιθωριοποιήσουν όποιον συμπαραστέκεται στην Παλαιστίνη. Αλλά πιστεύω ότι ο κόσμος μπορεί να δει πίσω από αυτό. Δες τι γίνεται τώρα με την τελευταία ανάφλεξη στη Γάζα. Είναι πάρα πολύς ο κόσμος που κατηγορεί το ισραηλινό απαρτχάιντ. Δεν πρόκειται για κάποια “αριστερή προπαγάνδα”. Ακόμα και η Διεθνής Αμνηστία το λέει. Πολλοί φορείς και οργανώσεις ακόμα και ισραηλινές, χαρακτηρίζουν το Ισραήλ ως κράτος απαρτχάιντ. Χρειάζεται να βλέπουμε καθαρά και να στεκόμαστε θαρραλέα χωρίς να φοβόμαστε τις επιθέσεις της άλλης μεριάς. Βγαίνουν πολλοί και λένε, τι λες για την επίθεση στο Ισραήλ στις 7 Οκτώβρη. Δεν ξεκίνησε στις 7 Οκτώβρη ο πόλεμος. Είναι δεκαετίες κατοχής. Ο Παλαιστινιακός λαός έχει κάθε δικαίωμα να αντιστέκεται απέναντι στην κατοχή.

Τους πρώτους μήνες αυτής της χρονιάς στην Ελλάδα, ένα μεγάλο κίνημα εργατών και σπουδαστών της Τέχνης ξεσηκώθηκε απέναντι στις επιθέσεις στα εργασιακά τους δικαιώματα. Την ίδια περίοδο πολλοί κινηματογράφοι απειλήθηκαν με κλείσιμο και υπάρχουν χάρη στη συμπαράσταση του κινήματος. Πρόσφατα είδαμε μια μεγάλη απεργία σεναριογράφων και ηθοποιών στις ΗΠΑ να συγκλονίζει την κινηματογραφική βιομηχανία. Τι λες για τις μάχες που ξεσπάνε στον χώρο της Τέχνης;

Δεν ήξερα για τους κινηματογράφους και είναι πολύ σημαντικό. Αντίστοιχα κλεισίματα επιχειρούνται και στη Βρετανία. Οι κινηματογράφοι είναι σε ένα πολύ εύθραυστο σημείο και γι’ αυτό θαυμάζω τον κόσμο που παλεύει για το σινεμά. Ο Νίνος Φένεκ Μικελίδης για παράδειγμα που ηγείται του φεστιβάλ είναι αφοσιωμένος σε αυτό δεκαετίες ολόκληρες. Όσο για τους αγώνες που περιγράφεις ελπίζω να σημαίνουν τη συνειδητοποίηση του κόσμου του κινηματογράφου ως κομμάτι της εργατικής τάξης. Η απεργία στις ΗΠΑ είχε την πλήρη συμπαράστασή μου. Εκεί αναδείχτηκε το ζήτημα της Τεχνητής Νοημοσύνης και της χρήσης της. Τι γίνονται τα δεδομένα μας. Αν καταλήγουν αντικείμενο στυγνής εκμετάλλευσης από τις μεγάλες επιχειρήσεις. Η Τεχνητή Νοημοσύνη όπως και κάθε εφεύρεση ανήκει σε όλους μας. Πρέπει να ανήκει στα κοινά. Η ιδέα ότι οι επιχειρήσεις εκμεταλλεύονται την τεχνολογική εξέλιξη όπως το AI και βγάζουν λεφτά από αυτό είναι εξωφρενικό. Οι παραγωγοί στοχεύουν στην μεγαλύτερη εκμετάλλευση των σεναριογράφων, όπως και των ηθοποιών. Νομίζω ότι το βασικό συμπέρασμα από τη μάχη στις ΗΠΑ πρέπει να είναι ότι χρειαζόμαστε δυνατά συνδικάτα. 

Όταν έγινε το Brexit πολλοί μίλησαν για συντηρητικοποίηση της εργατικής τάξης στη Βρετανία. Ωστόσο το απεργιακό κύμα που ακολούθησε και το κίνημα για την Παλαιστίνη τώρα, δεν επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο. Ποια είναι η δική σου εικόνα; 

Αν κάτι είναι ξεκάθαρο είναι ότι υπάρχει πρόβλημα πολιτικής εκπροσώπησης. Η εργατική τάξη έχει τα συνδικάτα της και με αυτά οργανώνει απεργίες. Αλλά το παραδοσιακό κόμμα που συνδέεται με τα συνδικάτα, το Εργατικό Κόμμα, έχει φτάσει να μην απέχει παρά μια ίντσα από τους Τόρηδες του Σούνακ. Έφτασε ο Στάρμερ, ο ηγέτης των Εργατικών, να απαγορεύει στα στελέχη του να συμπαραστέκονται στις απεργιακές συγκεντρώσεις. Είναι ντροπή. Δεν πρόκειται να αποτελέσουν λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η εργατική τάξη. Ο σκιώδης υπουργός Υγείας χρηματοδοτείται από τους επιχειρηματίες της Ιδιωτικής Υγείας. Δεν υπάρχει περίπτωση να δώσει λύση στην κατάρρευση του ΝHS (ΕΣΥ). Οι Εργατικοί έχουν στηρίγματα στις μεγάλες επιχειρήσεις. Εκεί είναι και η τεράστια πρόκληση για την Αριστερά. Σε μια κατάσταση όπου ο κόσμος έχει σιχαθεί τους Τόρηδες -13 χρόνια είναι πολλά- και οι Εργατικοί δεν είναι λύση, η Αριστερά θα πρέπει να βρει τρόπο να κερδίσει αυτόν τον κόσμο. Τα κινήματα είναι ελπιδοφόρα και η Αριστερά θα πρέπει να χτίσει πάνω τους.