Με ελλείψεις στα φάρμακα απαντά η «ελεύθερη» αγορά στα κρατικά μέτρα που έχουν επιβληθεί προκειμένου να μπουν ρυθμίσεις στη λειτουργία της.

Το κράτος έχει επιβάλλει μειώσεις στη κερδοφορία των φαρμακευτικών εταιρειών (εισαγωγείς φαρμάκων, φαρμακαποθήκες, εγχώριες φαρμακοβιομηχανίες) με τις υποχρεωτικές εκπτώσεις στις τιμές τους (rebate) και τις επιστροφές κερδών (clawback) από τις φαρμακευτικές εταιρείες στο δημόσιο.

Η εγχώρια δαπάνη στα φάρμακα είχε μπει στο μικροσκόπιο από την αρχή της μνημονιακής περιόδου ως ιδιαίτερα υψηλή. Αποφασίστηκε να επιβληθούν ρυθμίσεις στην αγορά του φαρμάκου, ουσιαστικά κανόνες που οδηγούσαν σε μειώσεις στα κέρδη των φαρμακευτικών εταιρειών υπέρ του δημοσίου και των νοικοκυριών. 

Η αγορά απάντησε στην κρατική παρέμβαση με ελλείψεις: εισαγωγείς και φαρμακαποθήκες σταμάτησαν να τροφοδοτούν τα εγχώρια φαρμακεία με εκατοντάδες σκευάσματα και κατεύθυναν τα φάρμακα στο εξωτερικό όπου διασφάλιζαν σημαντικά υψηλότερες τιμές, αδιαφορώντας για την υγεία και τη ζωή των ασθενών παρά την νομική τους υπόχρεωση να διασφαλίζουν κατ’ αρχήν εγχώρια επάρκεια. Η κυβέρνηση κράτησε χαμηλά τους τόνους και απάντησε με περιορισμένες απαγορεύσεις στις εξαγωγές. Διαβάζουμε ενδεικτικά στο capital.gr: 

«Η απαγόρευση των εξαγωγών επιλύει το πρόβλημα, εφόσον αποδεδειγμένα πλέον για τα περισσότερα σκευάσματα για τα οποία ισχύει η απαγόρευση εξαγωγής τους, έχει ομαλοποιηθεί σταδιακά η διάθεσή τους στο ελληνικό φαρμακείο. Ωστόσο αν αρθεί εκ νέου η απαγόρευση εξαγωγής τους, θα γίνουν και πάλι άμεσα ελλειπτικά, τονίζει σε ανακοίνωσή του ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος. Ενώ για όσα επιτρέπεται η εξαγωγή τους, αυτά έχουν εξαφανιστεί από την ελληνική αγορά αφού υπάρχει τεράστια ζήτηση από τις Ευρωπαϊκές χώρες, προκειμένου να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες (πχ. αντιβιοτικά χάπια και σιρόπια, αναπνευστικά σκευάσματα κλπ)». 

O Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος από τη μεριά του στοχοποιεί τους χονδρεμπόρους για τις ελλείψεις: «... υπάρχει το ζήτημα των παράλληλων εξαγωγών πρωτότυπων κυρίως φαρμάκων των οποίων οι τιμές στην τοπική αγορά  κυμαίνονται στο 1/4 ή το 1/5 της τιμής των ιδίων σκευασμάτων στη Γερμανία και αυτό το τεράστιο περιθώριο κέρδους ωθεί κάποιους Έλληνες χονδρέμπορους να προτιμούν τις εξαγωγές». Οι φαρμακαποθήκες προσπαθούν να ρίξουν την ευθύνη στη φαρμακοβιομηχανία με το επιχείρημα ότι «οι ελλείψεις επιμένουν, παρά το γεγονός πως σε πολλά σκευάσματα οι εξαγωγές έχουν απαγορευτεί.» 

Οι ανάγκες της πλειοψηφίας για φθηνό φάρμακο πρέπει να μπουν πάνω από τα υψηλά περιθώρια κέρδους που εκβιάζουν οι εμπλεκόμενοι ιδιώτες και η ανταγωνιστική αγορά τους. Αποδεικνύεται σε αυτό τον ευαίσθητο τομέα η αποτυχία της αγοράς που κινείται στον εκβιασμό ότι ή θα πρέπει ο κόσμος να βάζει βαθιά το χέρι στην τσέπη ή θα πρέπει να ψάχνει από φαρμακείο σε φαρμακείο για βδομάδες και να μη βρίσκει τα φάρμακά του.

Το πρόβλημα είναι ξεκάθαρα η εμπορευματοποίηση του φαρμάκου και χρειάζονται καθαρές λύσεις: Να περάσει η διακίνηση -εμπορία του φαρμάκου σε δημόσιο έλεγχο με κρατικό μονοπώλιο στις εισαγωγές και τις εξαγωγές φαρμάκου για να μπει τέλος στους εκβιασμούς των εμπόρων και των βιομηχάνων που σαν μαυραγορίτες στήνουν ελλείψεις μέχρι να καταφέρουν να επιβάλλουν την αύξηση της κερδοφορίας τους. 

Αποτυχία

Σήμερα, διαπιστώνουμε το γερασμένο σύστημα της αγοράς να αδυνατεί να υπηρετήσει την κοινωνική πλειοψηφία. Αντίστοιχα με το φάρμακο είναι τεράστια η αποτυχία της αγοράς λόγω κερδοσκοπίας στις τράπεζες, στο ρεύμα, στα σούπερ μάρκετ, στις κατοικίες, στα τρόφιμα, στα ΜΜΜ, με την εγκληματική αδιαφορία στα συστήματα ασφαλείας που έφτασαν στο έγκλημα στα Τέμπη.

Η Αριστερά χρειάζεται να βάλει θαρρετά τις κρατικοποιήσεις στην ατζέντα της. Οι κρατικές μονοπωλιακές επιχειρήσεις έχουν πλεονεκτήματα σε σχέση με τις ιδιωτικές αγορές σε κάθε περίπτωση: Κάνουν τις περισσότερες επενδύσεις γιατί δεν μοιράζουν μερίσματα ούτε καθορίζονται από το ποσοστό του κέρδους. Μπορούν να έχουν κοινωνικά τιμολόγια αντί να κερδοσκοπούν. Παρέχουν καλύτερους μισθούς και εργασιακές σχέσεις. Έχουν τα πλεονεκτήματα του μειωμένου κόστους των επιχειρήσεων μεγάλης κλίμακας -όπως οι ίδιοι οι απολογητές του συστήματος επικαλούνται όταν φτάνουμε μέσω συγχωνεύσεων σε ιδιωτικά μονοπώλια. Δυνάμεις και γνώσεις ενώνονται αντί να σπαταλιούνται σε υπονομευτικές περιττές ανταγωνιστικές δράσεις. 

Ό,τι δεν δουλεύει στην αγορά πρέπει να περνάει σε δημόσιο έλεγχο, με κρατικοποίηση, για να δίνεται άμεσα λύση, μέσα στον καπιταλισμό, χωρίς αυταπάτες για «ρυθμίσεις της αγοράς» (ΣΥΡΙΖΑ) αλλά και χωρίς να περιμένουμε «να έρθει πρώτα ο σοσιαλισμός» (ΚΚΕ). Οι εργαζόμενοι με τα σωματεία τους μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο για να επιβάλουν αυτήν την προοπτική σε κυβερνήσεις αλλά και στα αφεντικά, μέσα στην ίδια την παραγωγή. 

Αυτή η συγκεκριμένη σκληρή πάλη ενάντια στα ιδιωτικά συμφέροντα και τις κυβερνήσεις που τα στηρίζουν, υπέρ του δημοσίου ελέγχου στα αγαθά ανοίγει το δρόμο για την προοπτική όπου οι εργαζόμενοι διεκδικούν να αποσπάσουν συνολικότερα τον έλεγχο της οικονομίας και να απελευθερώσουν την μεγάλη πλειοψηφία από τις ελλείψεις της περιβόητης «ελεύθερης» αγοράς που στοχεύει κυρίως να γεμίζει κέρδη τους λίγους οδηγώντας όσο γερνάει σε όλο και περισσότερο σπατάλες και παραλογισμούς.