Το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου της ΕΕ, στο οποίο κατέληξαν στις 20 Δεκέμβρη ύστερα από τρία χρόνια διαπραγματεύσεων η Κομισιόν, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι ένα ρατσιστικό τερατούργημα. Στον πυρήνα του βρίσκεται η ακόμα μεγαλύτερη σκλήρυνση των απάνθρωπων πολιτικών που έχουν ήδη δημιουργήσει τη λεγόμενη Ευρώπη Φρούριο, με θύματα δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες.

Οι πανηγυρισμοί της προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτας Μέτσολα, της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν και όλων των «διαπραγματευτών» -ανάμεσά τους και του αντιπροέδρου της Κομισιόν Μαργαρίτη Σχοινά- που μίλησαν για «ιστορική συμφωνία», είναι προκλητικοί. Το κύριο πράγμα που “πετυχαίνει” το νέο Σύμφωνο είναι ο ενταφιασμός του δικαιώματος στο άσυλο σε πανευρωπαϊκό πια επίπεδο. Οι τρεις από τους πέντε βασικούς κανονισμούς που θεσπίζει είναι αφιερωμένοι σε αυτό το στόχο: στις γρηγορότερες, ευκολότερες και περισσότερες απορρίψεις αιτήσεων ασύλου και τις απελάσεις.

Το πρώτο μαζικό “ξεσκαρτάρισμα” γίνεται πριν καλά καλά προλάβει να πατήσει κάποιος το πόδι του στην Ευρώπη. Ο Κανονισμός Ελέγχου, προβλέπει μια προκαταρκτική διαδικασία (pre-entry screening) για την ταχεία εξέταση του προφίλ ενός αιτούντος άσυλο με τη συλλογή βασικών πληροφοριών όπως η εθνικότητα, η ηλικία, τα δακτυλικά αποτυπώματα, η εικόνα του προσώπου, η κατάσταση υγείας και το “ιστορικό” του. Από τη διαδικασία αυτή δεν γλυτώνουν ούτε τα παιδιά από έξι ετών και άνω.

Το “φακέλωμα” και το “κόσκινο” συνεχίζονται με τον τροποποιημένο Κανονισμό Eurodac, τη μεγάλης κλίμακας βάση δεδομένων που θα αποθηκεύει τα βιομετρικά στοιχεία που συλλέγονται κατά την παραπάνω διαδικασία ελέγχου και θα εξασφαλίζει την «αποτροπή πολλαπλών αξιώσεων» με το ίδιο όνομα. Ενώ το τρίτο και τελειωτικό χτύπημα στο άσυλο γίνεται με τον τροποποιημένο Κανονισμό για τις διαδικασίες ασύλου (APR), ο οποίος ορίζει δύο πιθανά βήματα για τους αιτούντες: μια ταχεία διαδικασία στα σύνορα, που προορίζεται να διαρκέσει το πολύ 12 εβδομάδες, και την παραδοσιακή διαδικασία ασύλου, η οποία είναι πιο χρονοβόρα. Δεν χρειάζεται και πολλή φαντασία για το ποια από τις δύο διαδικασίες θα προτιμάται.

“Μαύρη μέρα”

Όχι τυχαία οι περισσότερες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων μίλησαν για “μαύρη μέρα” για την Ευρώπη. «Η συμφωνία αυτή πηγαίνει πίσω την ευρωπαϊκή νομοθεσία για το άσυλο τις δεκαετίες που έρχονται. Το πιο πιθανό αποτέλεσμά της είναι ότι για τα άτομα που αναζητούν άσυλο στην Ε.Ε. η δυστυχία θα κλιμακώνεται σε κάθε βήμα του ταξιδιού τους», δήλωσε για παράδειγμα η Eve Geddie, διευθύντρια του Γραφείου Ευρωπαϊκών Θεσμών της Διεθνούς Αμνηστίας.

Το δεύτερο πράγμα που “πετυχαίνει” το Σύμφωνο είναι η ακόμα μεγαλύτερη θωράκιση των συνόρων και η δημιουργία περισσότερων στρατοπέδων συγκέντρωσης στις χώρες πρώτης υποδοχής. Αυτούς τους στόχους εξυπηρετούν τόσο ο Κανονισμός Διαχείρισης Ασύλου και Μετανάστευσης (AMMR), όσο και ο Κανονισμός για την Κρίση. Ο πρώτος θεσπίζει σύστημα «υποχρεωτικής αλληλεγγύης» που θα ενεργοποιείται όταν ένα ή περισσότερα κράτη μέλη υφίστανται «μεταναστευτική πίεση». Το σύστημα θα προσφέρει στις χώρες τρεις επιλογές “βοήθειας”: μετεγκατάσταση ορισμένου αριθμού αιτούντων άσυλο, καταβολή συνεισφοράς για κάθε αιτούντα που αρνούνται να δεχτούν στην επικράτειά τους, χρηματοδότηση επιχειρησιακής υποστήριξης.

Ο δεύτερος προβλέπει εξαιρετικούς κανόνες που θα ισχύουν όταν το σύστημα ασύλου της ΕΕ “απειλείται” από ξαφνική και μαζική άφιξη προσφύγων, όπως συνέβη το 2015-2016, ή από μια κατάσταση ανωτέρας βίας, όπως η Πανδημία covid-19. Σε αυτές τις συνθήκες, οι εθνικές αρχές θα έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόζουν αυστηρότερα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων μεγαλύτερων περιόδων κράτησης. Οι συγκεκριμένοι κανόνες καλύπτουν επίσης τις περιπτώσεις της περίφημης “εργαλειοποίησης” της μετανάστευσης, προβλέποντας τότε μια ακόμα πιθανή “προσωρινή παρέκκλιση” από τις τυπικές διαδικασίες ασύλου.