Πρώτον, χρεοκοπία ιδεών: κάθε φορά που η εκπομπή Today του σταθμού Radio 4 παίρνει συνέντευξη από κάποιον οικονομολόγο -και είναι σχεδόν πάντα κάποιος, ποτέ κάποια- αυτό που λέει είναι ότι η Ελλάδα θα πρέπει να κηρύξει παύση πληρωμών και να εγκαταλείψει το ευρώ. Μπορείς σχεδόν να ακούσεις το σαγόνι του δημοσιογράφου να πέφτει από το σοκ και τον τρόμο από αυτή την προσβολή ενάντια στην επίσημη γραμμή που θεωρεί το ευρώ ιερό.
Ο Σάμιουελ Μπρίταν είχε επιλέξει τον παρακάτω τίτλο για την στήλη του στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς της περασμένης Παρασκευής: "Γιατί θα ψήφιζα Όχι στο ελληνικό δημοψήφισμα". Ο Μπρίταν βοήθησε στην «ανακάλυψη» του μονεταρισμού τη δεκαετία του 1970, έτσι λοιπόν δεν αποτελεί κάποια ύποπτη πηγή. Σε αυτή την περίπτωση η συλλογιστική του ήταν άψογη:
"Η μοναδική ρύθμιση που τίθεται σαν προϋπόθεση για την οικονομική στήριξη είναι μια ολοένα και μεγαλύτερη λιτότητα. Καμιά σημασία δεν έχει ότι το εθνικό προϊόν έχει πέσει ήδη εννέα ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τα επίπεδα του 2008 και η βιομηχανική παραγωγή σχεδόν 23 τοις εκατό κάτω. Καμιά σημασία δεν έχει ότι η ανεργία έχει τιναχτεί στο 17 τοις εκατό. Οι διεθνείς οργανισμοί και οι πιστώτριες χώρες λένε στους Έλληνες να περικόψουν, να περικόψουν και να περικόψουν κι άλλο".
Δεύτερον, ηθική χρεοκοπία: το δημοψήφισμα του Γιώργου Παπανδρέου για το νέο γύρο λιτότητας ήταν μια απελπισμένη μανούβρα που γύρισε μπούμερανγκ ενάντια στον εμπνευστή της. Η οργή όμως με την οποία αντέδρασε η ελίτ της Ευρωπαϊκής Ένωσης -με επικεφαλής την Άνγκελα Μέρκελ και τον Νικολά Σαρκοζί- είναι διδακτική.
Η ίδια η ιδέα ότι ο ελληνικός λαός δικαιούται να έχει λόγο πάνω σε ένα πακέτο μέτρων που φέρνει χαμηλότερους μισθούς και συντάξεις, λιγότερες δουλειές, χειρότερες δημόσιες υπηρεσίες και μεγαλύτερους φόρους αρκούσε για να τους εξοργίσει. Προφανώς αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο έχει αναπτυχθεί ολόκληρο το ευρωπαϊκό σχέδιο -με την επιβολή από τα πάνω και την περιφρόνηση της λαϊκής βούλησης.
Τώρα, όμως, η Μέρκελ και ο Σαρκοζί πιέζουν για μια μεγαλύτερη οικονομική ολοκλήρωση στην Ευρωζώνη. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα μια ακόμα μεγαλύτερη διάβρωση της δημοκρατίας, με αξιωματούχους που κανένας δεν έχει εκλέξει και οι οποίοι δεν λογοδοτούν σε κανέναν -ούτε καν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αν καταφέρει η Γερμανία να περάσει την άποψη της- να χαράσσουν πολιτικές για τους φόρους και τις δαπάνες των κρατών-μελών.
Τρίτον, πολιτική χρεοκοπία. Οι G20 συναντήθηκαν στις Κάννες την περασμένη βδομάδα. Πρόκειται για μια σύνοδο που έχει σαν στόχο τον οικονομικό συντονισμό σε παγκόσμιο επίπεδο, η οποία έχει διευρυνθεί έτσι ώστε να περιλαμβάνει και τις μεγάλες "αναδυόμενες αγορές" σαν την Κίνα, την Ινδία και την Βραζιλία.
Οι πρώτες συναντήσεις των G20 το 2008-9 υποτίθεται ότι έσωσαν την παγκόσμια οικονομία. Τι κατάφεραν αυτή τη φορά; Μια τρύπα στο νερό. Φυσικά, όλοι ρίχνουν το φταίξιμο στην πολιτική αναταραχή στην Ελλάδα για αυτή την αποτυχία. Αλλά αυτό δεν είναι παρά μια φτηνή δικαιολογία.
Η Μέρκελ και ο Σαρκοζί μπορεί να είναι σε θέση να στήσουν στον τοίχο μια μικρή χώρα σαν την Ελλάδα. Αλλά δεν είναι πραγματικά σύμφωνοι για το τελευταίο σχέδιο "διάσωσης" της Ευρωζώνης που υποτίθεται ότι υιοθετήθηκε από μια ακόμα σύνοδο έκτακτης ανάγκης της ΕΕ πριν από ένα δεκαπενθήμερο.
Το κρίσιμο ζήτημα είναι το πού θα βρεθούν τα τεράστια ποσά που χρειάζεται το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) για να στηρίξει τις υπερχρεωμένες τράπεζες και κυβερνήσεις της Ευρωζώνης. Το αποτέλεσμα ήταν το εξευτελιστικό ταξίδι στο Πεκίνο, με την παλάμη ανοιχτή, του Κλάους Ρέγκλινκ, του επικεφαλής του EFSF.
Σε παλαιότερους καιρούς, οι ΗΠΑ θα είχαν επέμβει αμέσως για να βοηθήσουν, πιέζοντας προς όλες τις κατευθύνσεις, έτσι ώστε να βρεθούν τα λεφτά. Τώρα όμως, με την αμερικανική οικονομία σε ύφεση και τους δεινόσαυρους του “Κόμματος του Τσαγιού” να καθορίζουν το Κογκρέσο, ο Μπαράκ Ομπάμα δεν έχει πια ούτε την πολιτική, ούτε την οικονομική δυνατότητα να παίξει αυτόν τον ρόλο.
Οι Φαϊάνσιαλ Τάιμς έκαναν το παρακάτω σχόλιο: "Για οποιονδήποτε αναρωτιέται πώς μπορεί να μοιάζει ένας κόσμος στον οποίο η ικανότητα των ΗΠΑ να ηγούνται θα έχει συρρικνωθεί, η κρίση της ευρωζώνης προσφέρει μια επίδειξη της δυτικής αδυναμίας σε γιγαντοοθόνη. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, χτύπησε η πιθανότητα μιας Κινεζικής συμβολής στην διάσωση της Ευρώπης, μια τόσο ευαίσθητη χορδή στην Ουάσιγκτον".
Οι ηγέτες της Ευρωζώνης αναζήτησαν και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), το οποίο ήδη βοηθάει στην επιτήρηση της λιτότητας στην Ευρώπη, λεφτά για την στήριξη της Ευρωζώνης. Ο Ομπάμα, όμως, απο κοινού με τον Ντέιβιντ Κάμερον, τον πρωθυπουργό της Βρετανίας, μπλόκαραν την ιδέα της αύξησης των συνδρομών των κρατών-μελών προς το ΔΝΤ -εν μέρει επειδή ανησυχούν για τις πολιτικές συνέπειες που θα έχει στην εσωτερική πολιτική, εν μέρει όμως και γιατί υποστηρίζουν ότι η Ευρωζώνη μπορεί να βρει τα λεφτά μόνη της, αν δράσει συντονισμένα.
Την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης του 1930 ο Λέον Τρότσκι έγραφε: "Η ιστορική κρίση της ανθρωπότητας ανάγεται στην κρίση της επαναστατικής ηγεσίας". Σήμερα είναι η κρίση της καπιταλιστικής ηγεσίας αυτή που την καθορίζει.