Η Αριστερά
Συνέντευξη: Πάνος Γκαργκάνας - «Πρέπει και μπορούμε να βαδίσουμε αντικαπιταλιστικά»

Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου «Για ποια Αριστερά παλεύουμε», το ένθετο Νησίδες της Εφημερίδας των Συντακτών το περασμένο Σάββατο 30/3 δημοσίευσε συνέντευξη του Τάσου Τσακίρογλου με τον Πάνο Γκαργκάνα.

Αναδημοσιεύουμε εδώ το κείμενο της συνέντευξης, ενώ το Μαρξιστικό βιβλιοπωλείο προχωράει σε δεύτερη έκδοση του βιβλίου μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα.

 

Το κύμα των αποχωρήσεων από τον ΣΥΡΙΖΑ μετά την πρόσφατη διαλυτική κρίση του χαρακτηρίστηκε από πολλούς φαινόμενο της «μεταπολιτικής». Εσείς διαφωνείτε με τον χαρακτηρισμό αυτό. Ποια είναι η δική σας εξήγηση; 

Ο ΣΥΡΙΖΑ ταλανίζεται από την αντίφαση ανάμεσα στη δεξιά προσαρμογή της ηγεσίας του και τις αριστερές αναζητήσεις του κόσμου που συγκρούεται με τους διαχειριστές της πολύπλευρης κρίσης του καπιταλισμού συνολικότερα και του ελληνικού καπιταλισμού πιο άμεσα. Το 2015 η ηγεσία Τσίπρα προχώρησε σε αυτό που τότε αποκαλούσαν «βίαιη ωρίμανση» με τη δικαιολογία ότι οι «έκτακτες συνθήκες» δεν επέτρεπαν στον ΣΥΡΙΖΑ να εφαρμόσει το πρόγραμμά του. Στη συνέχεια η «ωρίμανση» μονιμοποιήθηκε και με την εκλογή Κασσελάκη στην ηγεσία φτάνουμε στο σημείο όπου οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές αναγορεύονται ανοιχτά σε «προοδευτικές» λύσεις. Αυτό δεν είναι κάτι νέο ή σημάδι «μεταπολιτικής», τα ίδια έκανε παραδείγματος χάρη ο Τόνι Μπλερ για τη βρετανική σοσιαλδημοκρατία πριν από τριάντα χρόνια. Όμως, στην Ελλάδα του σήμερα, η νεολαία των καταλήψεων, οι εργάτες της Υγείας που συγκρούονται με τους Γεωργιάδηδες, οι απεργοί που βγαίνουν στους δρόμους ενάντια στα εγκλήματα των Τεμπών, της Πύλου και των Μίχων δεν καταπίνουν τη δεξιά προσαρμογή. Το αφήγημα για το «τέλος της Αριστεράς» υπάρχει μόνο στη φαντασία των Φλωρίδηδων. 

Μετά την κυβερνητική εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ 2015-19, όπως αναφέρετε στο βιβλίο σας, «ο δρόμος της διαχείρισης της κυβέρνησης μέσα από μια πλειοψηφία στη Βουλή δοκιμάστηκε και απέτυχε». Ποια είναι η εναλλακτική στρατηγική της Αριστεράς κατ’ εσάς; 

Η Αριστερά πρέπει να στοχεύει στην εργατική δημοκρατία, στο άπλωμα της δημοκρατίας με τη δύναμη της εργατικής τάξης εκεί που παίρνονται οι αποφάσεις ερήμην της. Χωρίς εργατικό έλεγχο στα κλειδιά της οικονομίας, στις τράπεζες, στις επιχειρήσεις ενέργειας, στις μεγάλες βιομηχανικές και εμπορικές επιχειρήσεις, κανένα φιλεργατικό πρόγραμμα δεν μπορεί να υλοποιηθεί. Αυτή είναι η ιστορική εμπειρία, με πολλά αρνητικά παραδείγματα κυβερνήσεων της Αριστεράς που συμβιβάστηκαν, και κορυφαίο θετικό παράδειγμα την Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία. Εκατό χρόνια μετά το θάνατο του Λένιν, έχουμε πολλά να μάθουμε από τη σκέψη του, τη ζωή και τη δράση του.

Για να πάμε προς τα εκεί, η αριστερά πρέπει να πάψει να αντιμετωπίζει την εργατική τάξη ως ψηφοφόρους και να προσπαθεί να την οργανώσει σαν τάξη ικανή να πάρει τον έλεγχο της κοινωνίας και να επιβάλει το δίκιο της με τις δικές της δυνάμεις. Οι εκλογικές εκστρατείες πρέπει να υπηρετούν την ενίσχυση της οργανωμένης δύναμης της τάξης στους χώρους δουλειάς και όχι να αναστέλλουν αγώνες για «να πάμε ομαλά στις κάλπες».

Αναφέρετε σε κάποιο σημείο πως ακόμα και στον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ «υπήρχαν αυταπάτες για δικαίωση των αντιμνημονιακών αγώνων μέσα από τις υποσχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ ότι θα φέρει την αλλαγή σχηματίζοντας “πρώτη φορά κυβέρνηση της Αριστεράς”». Οι αυταπάτες αυτές εξακολουθούν να διακατέχουν σημαντικό κομμάτι της Αριστεράς στο σύνολό της (ψηφοφόροι ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ κλπ). Με ποιο τρόπο μπορούν αυτές οι αυταπάτες να διαλυθούν;

Πρέπει η επαναστατική αριστερά να κάνει αυτή την προσπάθεια. Αυτό απαιτεί δυο πράγματα. Πρώτο, οργανωμένη συγκρότηση. Οι αγωνιστές και οι αγωνίστριες που έχουμε την εμπειρία από τα αδιέξοδα του κοινοβουλευτικού δρόμου χρειάζεται να συσπειρωθούμε σε δικό μας επαναστατικό κόμμα. Και δεύτερο, κοινή δράση και συντροφικό διάλογο με τον κόσμο της Αριστεράς που διατηρεί ακόμη ελπίδες για τα παραδοσιακά σχήματα. Μαζί αντιπαλεύουμε τις επιθέσεις της κυβέρνησης του πολέμου, της φτώχειας, του ρατσισμού, του σεξισμού. Αλλά σε κάθε βήμα βλέπουμε πόση ζημιά κάνουν η δεξιά προσαρμογή και οι συμβιβασμοί και εξηγούμε την εναλλακτική. Αυτή την προσπάθεια κάνει το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα.

Το ΚΚΕ αποδεικνύεται ένα βαθύτατα συντηρητικό κόμμα, το οποίο σε κάθε κρίσιμη καμπή των αγώνων υποστηρίζει ότι είναι ανέφικτο να γίνει το παραπάνω βήμα για υπέρβαση των ορίων. Στο θέμα δε του γάμου των ομοφύλων απέδειξε ότι ευθυγραμμίστηκε με ό,τι πιο αντιδραστικό (Εκκλησία, φασίστες στη Βουλή κλπ.). Ποια είναι η γραμμή αντιμετώπισής του; 

Ίδια με την αντιμετώπιση των άλλων κομμάτων της ρεφορμιστικής αριστεράς: ανοιχτή στον κόσμο της βάσης που παλεύουμε μαζί στους καθημερινούς αγώνες και κριτική για την ηγεσία που βάζει φρένο. Το ΚΚΕ είναι εγκλωβισμένο στην στρατηγική των σταδίων που επικράτησε στα κομμουνιστικά κόμματα την περίοδο του Στάλιν. Σύμφωνα με αυτή τη λογική, οι συσχετισμοί είναι μόνιμα αρνητικοί για τη σοσιαλιστική ανατροπή, ενώ αντίθετα βαφτίζονται ως «σύμμαχοι» δυνάμεις, που στις κρίσιμες στιγμές του περάσματος από το ένα στάδιο στο επόμενο, πάντα στέκονται αντίπαλοι. Η ηγεσία του ακόμα δεν έχει διδαχθεί τίποτα ούτε από τη Βάρκιζα, ούτε από το 1989.

Πως βλέπετε τη δημιουργία ενός κοινού μετώπου αγώνων ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις, το κουρέλιασμα του Συντάγματος για το άρθρο 16, την ανάγκη διαφάνειας και λογοδοσίας για τα σκάνδαλα των υποκλοπών, το έγκλημα των Τεμπών και τόσα άλλα;

Οι αγώνες που ξεδιπλώνονται αυτή την περίοδο κάνουν τις συνδέσεις μεταξύ τους. Οι φοιτητικές καταλήψεις ενάντια στα ιδιωτικά πανεπιστήμια βρέθηκαν να βαδίζουν μαζί με απεργούς των νοσοκομείων που αντιστέκονται στην ιδιωτικοποίηση του ΕΣΥ. Στις 8 του Μάρτη  η οργή ενάντια στο έγκλημα των Τεμπών ενώθηκε με την πάλη ενάντια στα σεξιστικά εγκλήματα και την προστασία των ενόχων από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Στις 16 του Μάρτη τα αντιρατσιστικά συλλαλητήρια στηρίχτηκαν και από φοιτητικές καταλήψεις και από εργατικά σωματεία. Σύνθημά μας σε όλους αυτούς τους αγώνες είναι «Τέμπη-Πύλος: ίδιοι δολοφόνοι, Να τους ανατρέψουμε».

Αυτή τη δυναμική δεν πρέπει να τη χαραμίσουμε ξανά στο βωμό ενός «αντινεοφιλελεύθερου μετώπου», όπως έγινε στο πρόσφατο παρελθόν. Διαβάζοντας τις παρεμβάσεις-απαντήσεις του Τεμπονέρα και της Αχτσιόγλου από τις στήλες της Εφημερίδας των Συντακτών στον Φλωρίδη, καταλαβαίνουμε ότι αυτή η συλλογιστική επανέρχεται. Δική μας πρόταση είναι η συγκρότηση ενός αντικαπιταλιστικού μετώπου, όπως προσπαθεί να κάνει η ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Μια γεύση για την απήχηση τέτοιων προσπαθειών είχαμε πάρει στις δημοτικές εκλογές στην Αθήνα με την υποψηφιότητα Παπαδάκη. Από τότε οι αγώνες έχουν προχωρήσει περισσότερο. Πρέπει και μπορούμε να βαδίσουμε αντικαπιταλιστικά πιο αποφασιστικά.