Περιβάλλον
Θεσσαλία: Κάτω τα χέρια από το νερό!

Φωτό: Αλέξανδρος Σταματίου

Για την κυβέρνηση της ΝΔ κάθε καταστροφή είναι και μία «ευκαιρία» για ιδιωτικοποίηση. Αμέσως μετά τις περσινές καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία, η κυβέρνηση ανέθεσε στην HVA, έναν αμαρτωλό ολλανδικό εμπορικό οργανισμό που εκμεταλλεύεται αγροτικές καλλιέργειες στον αναπτυσσόμενο κόσμο, να εκπονήσει ένα «σχέδιο αποκατάστασης για την πλημμυρισμένη Θεσσαλία». Το «σχέδιο αποκατάστασης» πρότεινε την δημιουργία μίας εταιρίας που, με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, θα διαχειριζόταν όλους τους υδατικούς πόρους της περιοχής. Την προηγούμενη βδομάδα, το Υπουργείο Ενέργειας έφερε στη Βουλή ένα Νομοσχέδιο που υλοποιεί, λέξη προς λέξη, αυτό το «σχέδιο» της HVA με την δημιουργία του ΟΔΥΘ ΑΕ (Οργανισμός Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας ΑΕ). 

Σύμφωνα με το Ν/Σ, ο ΟΔΥΘ ΑΕ «θα έχει την ευθύνη για την στρατηγική, την εποπτεία και την υλοποίηση της στρατηγικής, την συνεχή επίβλεψη της εφαρμογής των μέτρων προστασίας και διαχείρισης των υδάτων, την ποιοτική και ποσοτική κατάσταση των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων, την εκπόνηση του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Ποταμού, την Αντιπλημμυρική Προστασία, τον έλεγχο, συντήρηση, διοίκηση και λειτουργία των εγγειοβελτιωτικών έργων, εκτελεί τις αναγκαίες ενέργειες για τον έλεγχο, τη συντήρηση, τη διοίκηση και λειτουργία δικτύου άρδευσης κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης και ως εξ αυτού θεωρείται πάροχος υπηρεσιών ύδατος». Τα έσοδα του ΟΔΥΘ, εκτός από την τιμολογιακή πολιτική στο νερό, θα προέρχονται, επιπλέον, «από ετήσια επιχορήγηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, από επιχορήγηση εκ του Κρατικού Προϋπολογισμού, από προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλους ενωσιακούς πόρους στο πλαίσιο του σκοπού του». Στον ΟΔΥΘ ΑΕ μεταφέρονται και καταργούνται, μαζί με το κεφάλαιο, τον εξοπλισμό και το προσωπικό, όλοι οι ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ της Θεσσαλίας μαζί με το Τμήμα Παρακολούθησης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων και τη Διεύθυνση Υδροοικονομίας. 

Η δημιουργία του ΟΔΥΘ σημαίνει την ιδιωτικοποίηση του νερού στη Θεσσαλία. Είναι ένα καραμπινάτο σκάνδαλο που θα το πληρώσουν οι αγρότες, που θα δουν το κόστος παραγωγής να εκτινάσσεται, οι εργαζόμενοι στους δημόσιους οργανισμούς που καταργούνται που θα απειλείται η μονιμοποίηση τους και οι εργασιακές τους σχέσεις και όλη η εργατική τάξη μέσα από την υπέρογκη αύξηση των τιμών των αγροτικών προϊόντων. 

Για την άρδευση των καλλιεργειών απαιτείται το 80-85% της συνολικής κατανάλωσης υδατικών πόρων. Τα υπάρχοντα αρδευτικά και στραγγιστικά έργα (εγγειοβελτιωτικά) είναι κατασκευασμένα από το Δημόσιο, αποδίδονται στους αγρότες και τη διαχείρισή τους είχαν οι Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων (ΟΕΒ), που είναι Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και υπάγονται στις αντίστοιχες περιφέρειες. Στη Θεσσαλία υπάρχουν 55 Τοπικοί ΟΕΒ και 1 Γενικός ΟΕΒ. 

Κέρδος

Μετά τις πλημμύρες καταστράφηκε μεγάλο μέρος των εγγειοβελτιωτικών έργων. Το κόστος ανάταξης των έργων, για να ξεκινήσει η φετινή αρδευτική περίοδος, σύμφωνα με προτάσεις των ΤΟΕΒ/ΟΕΒ, ήταν τουλάχιστον σε 100 εκ. ευρώ. Η κυβέρνηση, στην ουσία, αρνήθηκε να χρηματοδοτήσει την ανάταξη των εγγειοβελτιωτικών έργων και αντί αυτού δημιουργεί μία Α.Ε., ως "πάροχο υπηρεσιών νερού", που θα λειτουργεί με μοναδικό κριτήριο το κέρδος. 

Από την τιμολόγηση του νερού που θα φτάνει στα χωράφια μέχρι τις μελέτες και τα έργα που θα δίνονται σε ιδιώτες, είτε μέσω εργολαβιών είτε μέσω ΣΔΙΤ. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο «σχέδιο» της HVA αναφέρεται ότι θα πρέπει να εκτιμάται το κόστος ενός αντιπλημμυρικού έργου σε σχέση με το κόστος των επιπτώσεων από μία πιθανή πλημμύρα. Αν δηλαδή το κόστος των επιπτώσεων είναι μικρότερο από το κόστος κατασκευής ενός έργου, τότε καλύτερα να πνιγεί μια περιοχή αντί να κατασκευαστεί κάποιο έργο. 

Το πρώτο «δώρο» της κυβέρνησης στον ΟΔΥΘ είναι εξόφληση των χρεών των ΤΟΕΒ στους παρόχους ρεύματος, με επιδότηση του κράτους έως 75% (!) των συνολικών οφειλών, συνολικού ύψους έως οκτώ εκατομμύρια ευρώ για κάθε ΤΟΕΒ. Δηλαδή, η κυβέρνηση έχει να  δώσει πάνω από 400 εκατ ευρώ στους παρόχους ρεύματος, προκειμένου να μην υπάρχει καμία επιβάρυνση στον ΟΔΥΘ, αλλά δεν έχει 100 εκατ ευρώ για την αποκατάσταση των δικτύων μετά την πλημμύρα. Όμως, αυτές οι οφειλές των αγροτών προς τους πρώην ΤΟΕΒ δεν «χαρίζονται» αλλά, αντίθετα, «μεταφέρονται» στον ΟΔΥΘ και «οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τον ΟΔΥΘ ΑΕ, η εξόφληση των οποίων εκκρεμεί για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 12 μηνών, βεβαιώνονται στη ΔΟΥ κατοικίας ή έδρας του οφειλέτη και ακολούθως εισπράττονται κατά τη διαδικασία που προβλέπεται στον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων». Με λίγα λόγια θα πληρωθούν άμεσα οι πάροχοι του ρεύματος με επιδότηση του κράτους και μετά η εφορία θα αναζητήσει τα χρέη των αγροτών οι οποίοι καταστράφηκαν από τις πλημμύρες.

Το συγκεκριμένο Ν/Σ ανοίγει το δρόμο για δημιουργία ανάλογων ΑΕ και σε άλλες περιοχές αλλά και στην ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ, της ΕΥΑΘ και των ΔΕΥΑΘ. Αυτός ήταν και ο στόχος της μετατροπής της ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) σε ΡΑΑΕΥ (Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας & Υδάτων).

Επί πλέον, είναι παρανοϊκό στην εποχή της κλιματικής κρίσης, που οι συνεχόμενες και εκτεταμένες ξηρασίες οδηγούν τα αποθέματα νερού ολοένα να μειώνονται, ο έλεγχος και η διαχείριση των υδατικών πόρων να περνάνε στα χέρια των ιδιωτών.  

Χρειάζεται να παλέψουμε για να μην υλοποιηθεί το Ν/Σ. Με απεργίες και μπλόκα, να απαιτήσουμε όλη η διαχείριση του νερού, όλες οι απαιτούμενες υποδομές και έργα, και στη Θεσσαλία και παντού, να υπάγονται και εκτελούνται αποκλειστικά από ένα δημόσιο φορέα με εργατικό και κοινωνικό έλεγχο. Το νερό είναι δημόσιο αγαθό και όχι εμπόρευμα.