Το αποτέλεσμα των εκλογών στη Χώρα των Βάσκων την περασμένη Κυριακή είχε ήδη προβλεφθεί από τις δημοσκοπήσεις, αλλά δεν παύει να δημιουργεί εντυπώσεις και να καταγράφει αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό ολόκληρης της Ισπανίας.
Καταγράφηκε η μεγαλύτερη επιτυχία του EH Bildu (του αριστερού εθνικιστικού συνασπισμού) σε όλη τη μεταπολιτευτική ιστορία. Το Bildu συγκέντρωσε 32% και 27 έδρες, όσες έδρες κέρδισε και το PNV (το θεσμικό κόμμα του βασκικού εθνικισμού που κυβερνάει σχεδόν χωρίς διακοπή από τότε που έπεσε ο Φράνκο). Στις εκλογές του 2020 το Bildu είχε 27,5% και ακόμη λιγότερο αν γυρίσουμε πιο πίσω. Ο κορμός του Bildu βρίσκεται στο Batasuna το οποίο βγήκε εκτός νόμου το 2013 όταν καταδικάστηκε ότι χρηματοδοτούσε την ένοπλη βασκική οργάνωση ETA. Η ETA όμως από το 2010 είχε κηρύξει το τέλος της δράσης της, το 2017 δήλωσε τον αφοπλισμό της και το 2018 την οριστική της αυτοδιάλυση.
Για το ισπανικό κράτος τα αποτελέσματα των εκλογών είναι δύσκολα στην ερμηνεία τους. Από τη μία θέλουν να πανηγυρίσουν το τέλος της τρομοκρατίας στη Χώρα των Βάσκων. Από την άλλη βλέπουν αυτούς που αποκαλούν «πολιτικό σκέλος της ETA» να κερδίζουν σχεδόν τις εκλογές. Επίσης δύσκολο για τη Μαδρίτη είναι να εξηγήσει πώς γίνεται το 2024 να έχουμε αθροιστικά το καλύτερο αποτέλεσμα για κόμματα που αναφέρονται στον βάσκικο εθνικισμό (67% αθροίζοντας το PNV και το Bildu) ενώ οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν ταυτόχρονα ιστορικό χαμηλό για τον κόσμο που δηλώνει πως η λύση στα προβλήματά του θα έρθει μέσα από την ανεξαρτησία της Χώρας των Βάσκων.
Η εξήγηση είναι πως η άνοδος του Bildu οφείλεται στη στροφή αριστερά που εξελίσσεται στη Χώρα των Βάσκων και στους αγώνες οι οποίοι δεν έχουν διακοπεί τα τελευταία χρόνια. Το Bildu κατάφερε να κερδίσει από τα Αριστερά και μάλιστα να απορροφήσει ψηφοφόρους του Sumar και του Podemos που σχεδόν κατέρρευσαν στις εκλογές (και όχι μόνο επειδή κατέβηκαν χωριστά). Η ισπανική κοινοβουλευτική Αριστερά πληρώνει τη συμμετοχή της στην κυβέρνηση, παρόλο που το Podemos έχει αποχωρήσει και προσπαθεί να συγκροτηθεί σε αριστερή αντιπολίτευση από πολύ αδύναμη θέση όμως.
Αγώνες
Η Χώρα των Βάσκων είναι ένα από τα σημεία της χώρας που εξελίχθηκαν οι περισσότεροι αγώνες της τελευταίας δεκαπενταετίας. Συνεχίζει να είναι η περιφέρεια με τις περισσότερες απεργίες (σχεδόν οι μισές απεργίες όλης της χώρας το 2022, ενώ εκεί κατοικεί το 4,5% του πληθυσμού). Η Δεξιά παρότι χρησιμοποιεί τη Χώρα των Βάσκων για να σκορπίζει δηλητήριο, δεν έχει καταφέρει να βάλει πόδι. Το Λαϊκό Κόμμα και το Βοξ έχουν μόνο οκτώ βουλευτές στο Κοινοβούλιο. Η τοπική κυβέρνηση δεν θα αλλάξει. Το PNV θα συνεχίσει να κυβερνά σε συνεργασία με το Σοσιαλιστικό Κόμμα.
Το Bildu δεν έχει διαφορετική στρατηγική από την άλλη Αριστερά. Στηρίζει και αυτό την κυβέρνηση του Σάντσεθ με τους βουλευτές του και μάλιστα σχεδόν χωρίς όρους (και χωρίς υπουργούς). Όμως στη χώρα των Βάσκων δεν έχει χρεωθεί τα αποτελέσματα αυτών των επιλογών αφού είναι η αριστερή αντιπολίτευση στο PNV. Η στρατηγική του όμως δεν μπορεί να δώσει διέξοδο. Σχεδόν παρακαλά το Σοσιαλιστικό Κόμμα να σταματήσει τη συνεργασία του με το PNV και να φτιάξουν κυβέρνηση μαζί, κάτι αδύνατο με τις σημερινές συνθήκες.
Τα αποτελέσματα είναι ακόμη μια υπενθύμιση ότι τις πολιτικές ευκαιρίες τις δημιουργούν τα κινήματα. Η ρεφορμιστική στρατηγική άλλες φορές δίνει την εντύπωση της εκτόξευσης στον ουρανό και άλλες της ξαφνικής κατάρρευσης.