Διεθνή
Κρίση της αμερικάνικης ηγεμονίας

1/2, Συγκέντρωση έξω από ομιλία του Μπάιντεν στο Μίτσιγκαν. Φωτό: Jeff Kowalski/AFP

Το πρόβλημα με τις παγκόσμιες αυτοκρατορίες είναι ότι αντιμετωπίζουν κρίσεις σε διαφορετικά γεωγραφικά σημεία ταυτόχρονα. Ο βρετανικός ιμπεριαλισμός που υποχωρούσε, τα βρήκε δύσκολα τη δεκαετία του ‘30. Οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα σήμερα, αλλά με τον Τζο Μπάιντεν στο τιμόνι έχουν αποφασίσει να βγουν στην επίθεση σε διάφορα μέτωπα.

Πρώτον το ζήτημα Ισραήλ και Παλαιστίνης. Κατά παράδοξο τρόπο, οι πρώτες βδομάδες της δολοφονικής επίθεσης του ισραηλινού στρατού στη Ράφα επιβεβαιώνουν ότι το Ισραήλ έχει χάσει τον πόλεμο. Είναι κλισέ αλλά ισχύει ότι ένας αντάρτικος στρατός που επιβιώνει έχει καταφέρει να νικήσει. Η Χαμάς απέδειξε ότι έχει επιβιώσει πραγματοποιώντας επιθέσεις στον ισραηλινό στρατό στη Βόρεια Γάζα, αναγκάζοντάς τον έτσι να μεταφέρουν δυνάμεις από τη Ράφα προς Βορρά. Στο μεταξύ, το Ισραήλ έχει μετατραπεί σε “βρωμοκούναβο του πλανήτη”, όπως έλεγαν και τη Νότια Αφρική στο αποκορύφωμα του απαρτχάιντ.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν, αφού πρώτα υποστήριξε το Ισραήλ μέχρι όσο δεν πάει μέχρι πρόσφατα, τώρα ασκεί πιέσεις στον Νετανιάχου για να ακυρώσει την επίθεση στη Ράφα. Εκείνος επιμένει αλλά πλέον έχει απέναντί του αντιδράσεις από την ανώτατη ηγεσία του στρατού και πρώην στρατηγούς που βρίσκονται στην κυβέρνησή του. Αλλά ακόμη και αν τον Νετανιάχου τον αντικαθιστούσε κάποιος πιο υποχωρητικός πρωθυπουργός, η Ουάσινγκτον έχει μπροστά της μεγάλη ανηφόρα μέχρι την επανασταθεροποίηση της Γάζας, με τη βοήθεια, όπως ελπίζει, της Σαουδικής Αραβίας και άλλων διεφθαρμένων και βάρβαρων Αράβων ηγετών.

Το δεύτερο μέτωπο -κυριολεκτικά μέτωπο αυτή τη φορά- είναι η Ουκρανία. Η Ρωσία αξιοποιεί την ανωτερότητά της όσον αφορά το μέγεθος του στρατού της, των εξοπλισμών της και της αεροπορικής της δύναμης για να εκδιώξει τις ουκρανικές δυνάμεις, στα βόρεια ουκρανικά σύνορα πάνω από το Χάρκοβο το τελευταίο διάστημα. Ήδη, οι ρώσικες δυνάμεις έχουν κατακτήσει περισσότερα εδάφη από όσα έχασαν στη διάρκεια της αποτυχημένης ουκρανικής επίθεσης πέρυσι.

Οι ΗΠΑ τρέχουν τώρα να δώσουν στην Ουκρανία τα όπλα που μέχρι πρόσφατα μπλόκαραν οι Τραμπικοί Ρεπουμπλικάνοι στο Κογκρέσσο. Ο Υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, έκανε μια επίσκεψη έκπληξη στο Κίεβο την περασμένη βδομάδα. Όσο τρελό και να φαίνεται, πήρε μια κιθάρα και έπαιξε το “Rockin in the Free World” του Νιλ Γιανγκ σε ένα μπαρ. Αυτού του είδους τα ψυχροπολεμικά καραγκιοζιλίκια δεν αλλάζουν την πραγματικότητα η οποία είναι ότι η Ρωσία πλέον έχει το πάνω χέρι στη σφαγή που εξελίσσεται στην Ουκρανία.

Αυτό προκαλεί πανικό στους Ευρωπαίους ηγέτες. Ο Ρίσι Σούνακ, οι υπουργοί του και στρατηγοί εν αποστρατεία δεν σταματάνε να φωνάζουν πως βρισκόμαστε προ τον πυλών του πολέμου. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είπε και ξαναείπε πως ίσως στείλει στρατεύματα στην Ουκρανία. Αλλά οι ΗΠΑ και η Γερμανία, τα δύο κυρίαρχα κράτη στο ΝΑΤΟ, κατά πάσα πιθανότητα θα μπλοκάριζαν τέτοιες παράνοιες. Ο πόλεμος θα τελειώσει πιθανώς με κάποιου είδους διαπραγματεύσεις. Και οι δυο πλευρές θυσιάζουν ζωές Ουκρανών και Ρώσων για να καταφέρουν την καλύτερη πιθανή συμφωνία.

Το τρίτο μέτωπο είναι η Κίνα. Ευτυχώς εκεί δεν υπάρχει πόλεμος, ακόμα. Παρόλα αυτά, η Κίνα, λόγω του μεγέθους της και του βάρους της στην παγκόσμια οικονομία, αποτελεί τη σημαντικότερη απειλή για την αμερικάνικη ηγεμονία. Η ικανότητά της να βάζει όρια στην ισχύ των ΗΠΑ υπογραμμίστηκε και από την επίσημη επίσκεψη του Πούτιν στο Πεκίνο την περασμένη βδομάδα. Οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας που έχει επιβάλει η Δύση έχουν παρακαμφθεί σε μεγάλο βαθμό από το γεγονός ότι η Κίνα αγοράζει ρωσική ενέργεια και προμηθεύει τη Ρωσία με υψηλής τεχνολογίας εξαρτήματα που απαιτούνται για τη συνέχιση του πολέμου. Ο Πούτιν και ο Κινέζος ομόλογός του, Σι Τζινπίνγκ, εξέδωσαν μια μακροσκελή κοινή δήλωση όπου καταγγέλλουν τον αμερικάνικο “ηγεμονισμό”.

Ο Μπάιντεν είχε ήδη ανταποδώσει, αλλά στο οικονομικό πεδίο. Την Τρίτη της περασμένης βδομάδας είχε ανακοινώσει τεράστιες αυξήσεις στους δασμούς κινέζικων προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, μέχρι και 100% στα ηλεκτρικά οχήματα, 50% στους ημιαγωγούς και τα φωτοβολταϊκά, 25% στις μπαταρίες λιθίου για οχήματα. Η κυβέρνησή του κατηγορεί την κινέζικη κυβέρνηση για “αθέμιτο ανταγωνισμό” επειδή επιδοτεί τις επενδύσεις σε αυτές τις τεχνολογίες. Πρόκειται για χοντρή υποκρισία καθώς ο Νόμος για τη Μείωση του Πληθωρισμού που πέρασε ο Μπάιντεν πέρυσι προσφέρει γιγάντιες επιδοτήσεις ακριβώς στους ίδιους τομείς.

Υπάρχουν και εκλογικοί λόγοι πίσω από αυτήν την κίνηση. Ο Μπάιντεν διεκδικεί την επανεκλογή του απέναντι στον Τραμπ, τον άνθρωπο που ξεκίνησε τον εμπορικό πόλεμο με την Κίνα το 2018. Ο Μπάιντεν, που ήδη βρίσκεται σε δύσκολη θέση γιατί ο πληθωρισμός έχει ψαλιδίσει τους πραγματικούς μισθούς, θέλει τρόπους για να  δείξει πως υπερασπίζεται τις θέσεις εργασίας στη βιομηχανία απέναντι στον κινέζικο ανταγωνισμό.

Αλλά οι δασμοί είναι και κομμάτι του αγώνα για την ηγεμονία. Και οι ΗΠΑ και η Κίνα θέλουν να ελέγξουν τη λεγόμενη “πράσινη μετάβαση” που υποτίθεται θα μειώσει την εξάρτηση του καπιταλισμού από τα ορυκτά καύσιμα. Η Κίνα έχει πάρει κατά πολύ κεφάλι σε αυτόν τον αγώνα δρόμου, έχοντας κυριαρχήσει στη βιομηχανία της ηλιακής ενέργειας και προωθώντας μαζικά την παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων. Οι δύο ανταγωνιστές χτυπιούνται μεταξύ τους για το ποιος θα καθορίσει το δικό μας μέλλον.