To Σάββατο θα πραγματοποιηθεί το Pride της Αθήνας, που κάθε χρόνο αποτελεί αφορμή για να αναδειχθούν με μαζικό τρόπο οι διεκδικήσεις της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Ποιες είναι αυτές οι διεκδικήσεις;

Το σύνθημα του Pride φέτος είναι «Ένας νόμος δεν αρκεί». Αναφέρεται στον πολυσυζητημένο νόμο για τον γάμο και την παιδοθεσία για τα ομόφυλα ζευγάρια. Το ΛΟΑΤΚΙ κίνημα έχει θέσει αιτήματα πολύ ευρύτερα αυτού που κατέβασε η κυβέρνηση. Ο Μητσοτάκης με αυτόν το νόμο προσπάθησε να πουλήσει ένα προοδευτικό προσωπείο και δυστυχώς η αριστερά στάθηκε αναντίστοιχη και δεν προέβαλε το σύνολο των διεκδικήσεων του κινήματος. Δεν θέλουμε κόφτες και κόσκινα για το ποιος μπορεί να κάνει γάμο και ποιος μπορεί να γίνει γονέας. Το δικαίωμα στη γονεϊκότητα παραβιάζεται ιδιαίτερα στους ΛΟΑΤΚΙ ανθρώπους και ειδικά στα τρανς άτομα. Ο συγκεκριμένος νόμος εξακολουθεί να αφήνει ακάλυπτες πολλές περιπτώσεις παιδιών που οι γονείς τους δεν έχουν μπορέσει να τα παιδοθετήσουν και τυπικά, στερώντας τους έτσι την κηδεμονία. 

Το «ένας νόμος δεν αρκεί» είναι το φετινό σύνθημα ακριβώς επειδή ένα μεγάλο κομμάτι της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας ξέρει ότι ακόμα κι έτσι, ο Μητσοτάκης αναγκάστηκε να φορέσει αυτό το προσωπείο επειδή υπάρχει συνεχώς ένα κίνημα στους δρόμους που κερδίζει μια ολοένα αυξανόμενη ορατότητα εκεί που μετράει: στους χώρους εργασίας, στις σχολές, στα σχολεία κλπ. Κι εκεί συνδέεται οργανικά με τα αιτήματα και τις διεκδικήσεις του εργατικού κινήματος και της νεολαίας. Αυτό η επιτροπή του Athens Pride δεν μπορεί να κάνει ότι δεν το βλέπει. 

Η ατζέντα των διεκδικήσεων του ΛΟΑΤΚΙ κινήματος περιλαμβάνει ακόμα την ολοκλήρωση του νόμου για την ταυτότητα φύλου. Απ’ όταν ψηφίστηκε ο νόμος από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ λέγαμε ότι πρόκειται για έναν ακόμα νόμο που έχει περιορισμούς και δεν θεσμοθετεί πράγματα που είναι απαραίτητα. Πάρα πολλά τρανς άτομα δεν μπορούν να επωφεληθούν από τις διατάξεις του συγκεκριμένου νόμου κι αυτά που μπορούν υπόκεινται σε ένα σωρό χρονοβόρες και γραφειοκρατικές δαπανηρές ταλαιπωρίες. Η φυλομετάβαση τυπικά μπορεί να γίνεται πλέον αλλά σαν συνολική ιατρική φροντίδα και διαδικασία δεν είναι προσβάσιμη. Δεν καλύπτεται από την κοινωνική ασφάλιση, στο ΕΣΥ είναι ελάχιστες οι μονάδες που την αναλαμβάνουν -στην Αθήνα υπάρχει μόνο ένα ιατρείο- τα χειρουργικά κομμάτια θεωρούνται κοσμητικές επεμβάσεις, ενώ δυσκολίες μπαίνουν και για τις ορμονολογικές διαδικασίες. Ταυτόχρονα η ψυχιατρικοποίηση επιμένει καθώς σε βάζουν να περάσεις κι από τον ψυχίατρο για να μπεις στη διαδικασία της φυλομετάβασης.

Ακόμα πιο συνολικό είναι το ζήτημα της ίδιας της καθημερινότητας των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. Πιο δύσκολα βρίσκεις δουλειά, πιο δύσκολα βρίσκεις σπίτι, τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα είναι κατά κανόνα πιο φτωχά και πιο ευάλωτα από τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτό είναι κάτι που χρειάζεται να μπαίνει σαν ζήτημα και να αφορά και τη δράση των σωματείων. Να προστατεύουν δηλαδή τον κόσμο τους από τις διακρίσεις. Τα εργατικά σωματεία, οι φοιτητικοί σύλλογοι και συνολικά οι οργανώσεις της εργατικής τάξης χρειάζεται να αναγνωρίζουν τον αυτοπροσδιορισμό. Δεν είναι απλά θέμα σεβασμού αλλά ουσιαστικής προστασίας. 

Όλες οι διεκδικήσεις του εργατικού και φοιτητικού κινήματος είναι και διεκδικήσεις του ΛΟΑΤΚΙ κινήματος γιατί ακριβώς παλεύουν τη φτώχεια και την περιθωριοποίηση. Οι αγώνες για αυξήσεις στους μισθούς, ενίσχυση του ΕΣΥ, προσλήψεις, η μάχη ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις αφορούν άμεσα και τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα ως κομμάτι της εργατικής τάξης.

Η αντικαπιταλιστική αριστερά συμμετέχοντας σε αυτή τη μάχη βάζει τη δική της αντίληψη σχετικά με τις ρίζες της καταπίεσης των ΛΟΑΤΚΙ και την πάλη εναντίον της. 

Υπάρχουν πολλές απόψεις στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα για το που οφείλεται η καταπίεση. Μια άποψη ας πούμε, λέει ότι οι στρέητ άνθρωποι που δεν την έχουν βιώσει, προφανώς ζουν καλύτερα, δεν μπορούν να καταλάβουν τον κόσμο που τη βιώνει και δεν έχουν συμφέρον στο να αλλάξει η κατάσταση γιατί θα γίνει σε βάρος των δικών τους προνομίων. Άλλες απόψεις λένε ότι είναι στη φύση του ανθρώπου να μην καταλαβαίνει το διαφορετικό και να το περιθωριοποιεί. 

Από τη μεριά μας, αυτό που βάζουμε σαν αντικαπιταλιστική αριστερά και κερδίζει συνεχώς μεγαλύτερη απήχηση, είναι ότι για την καταπίεση των ΛΟΑΤΚΙ φταίει το καπιταλιστικό σύστημα. «Το σύστημα είναι ανώμαλο – όχι εμείς» δεν πρόκειται απλά για ένα σύνθημα αλλά για μια αντίληψη που αναγνωρίζει ότι ο καπιταλισμός βασίζεται στην εκμετάλλευση της εργατικής τάξης και για να μπορεί να το κάνει αυτό αποδοτικά, χρειάζεται να την διασπάει και να τη διαχωρίζει σε φαινομενικά αντιμαχόμενες κατηγορίες, αλλιώς μπορεί να αποτελέσει απειλή για το ίδιο το σύστημα. Χρειάζεται ταυτόχρονα να υπερασπίζεται την «ιερότητα» της ετερόφυλης πυρηνικής οικογένειας που εξασφαλίζει τη φτηνή αναπαραγωγή της εργατικής τάξης. Υπεράσπιση αυτή της «ιερότητας» σημαίνει ότι δεν μπορεί να υπάρχει παρέκκλιση είτε ως προς τη σεξουαλικότητα, είτε την ταυτότητα φύλου. Γι’ αυτό και υποστηρίζουμε ότι οι ΛΟΑΤΚΙ διεκδικήσεις είναι υπόθεση όλου του εργατικού κινήματος. Η ενότητα της εργατικής τάξης αποτελεί πραγματική απειλή για το σύστημα που βασίζεται στην εκμετάλλευση και γεννά την καταπίεση. 

Η αναπαραγωγή αυτών των διακρίσεων από το σύστημα φτάνει στις επιθέσεις και στις δολοφονίες. Εμβληματική υπόθεση είναι αυτή της δολοφονίας του Ζακ Κωστόπουλου.  Μάλιστα η εκδίκασή της σε δεύτερο βαθμό -στην οποία κατέθεσες ως μάρτυρας- αναμένεται να ολοκληρωθεί λίγες μέρες πριν το Pride. 

Η δολοφονία του Ζακ ήταν εμβληματική γιατί ακριβώς έγινε μέρα μεσημέρι μπροστά στα μάτια του κόσμου και με κάμερες να βιντεοσκοπούν. Μέσα από τη συμπεριφορά των δραστών την ώρα της δολοφονίας και αργότερα, ανακαλύψαμε ότι η περιθωριοποίηση είναι ένας παράγοντας πολύ καθοριστικός στο πως αντιλαμβάνονται την αξία της ζωής. Οι δολοφόνοι του τον πέρασαν για χρήστη ουσιών, δεν είναι ο πρώτος στον οποίο επιτίθονταν βίαια, δρώντας με ασυλία στην περιοχή της Ομόνοιας. Αυτό φυσικά το έχουν ενισχύσει οι πολιτικές του δήμου Αθηναίων και της κυβέρνησης με τη διάλυση των κοινωνικών υπηρεσιών και το διαρκές τραβολόγημα των χρηστών, τροφοδοτώντας έτσι το «σιγά και να σπάσουμε κανά πρεζάκι στο ξύλο δε θα μας ζητήσουν και τα ρέστα». 

Κατόπιν αξιοποίησαν τη ΛΟΑΤΚΙ ταυτότητα του Ζακ για να τον δυσφημήσουν ακόμα περισσότερο και να προβάλουν στην κοινή γνώμη ότι «τα άξιζε». Εκεί επεισέρχεται και το ομοφοβικό κίνητρο σαν εργαλείο της συγκάλυψης και της ασυλίας που έχουν οι αστυνομικοί και οι επιχειρηματίες. Οι δολοφόνοι έχουν χρησιμοποιήσει όλη την ομοφοβική επιχειρηματολογία στην προσπάθειά τους να πείσουν ότι όλα είναι μια συνομωσία. Ταυτόχρονα υπάρχει η άποψη, με την οποία συμφωνώ, ότι ομοφοβικός ήταν ο παράγοντας για την έναρξη του περιστατικού. Δηλαδή ότι κάποιος κυνήγησε τον Ζακ για ομοφοβικούς λόγους με αποτέλεσμα να μπει πανικόβλητος στο κοσμηματοπωλείο. Δεν ήταν άλλωστε η πρώτη φορά που χρειάστηκε να τρέξει. Η ομοφοβία λοιπόν είναι το νήμα που συνδέει όλους τους παράγοντες στη δολοφονία του Ζακ και ταυτόχρονα συνυπάρχουν οι διακρίσεις εις βάρος των χρηστών, των αστέγων, των φτωχών γενικότερα. 

Η ομοφοβική βία έχει ανέβει τα τελευταία χρόνια. Η ακροδεξιά έχει κάνει μια στροφή ή τουλάχιστον έχει συμπεριλάβει πιο ενεργά στους στόχους των επιθέσεών της τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα. Χαρακτηριστικά να αναφέρουμε την πρόσφατη επίθεση στα δύο ΛΟΑΤΚΙ άτομα στην πλατεία Αριστοτέλους στη Θεσσαλονίκη, που ξεσήκωσε μάλιστα μεγάλη κινητοποίηση του κινήματος την επόμενη μέρα. Την επίθεση στα γραφεία της Color Youth με την αναγραφή μάλιστα -1, σαν ανάληψη ευθύνης για τη δολοφονία του Ζακ. Παλιότερες επιθέσεις με αυγά στο Pride. Όλα συνοδευόμενα με ασύλληπτα ομοφοβική ρητορική από τα ακροδεξιά κόμματα. 

Η δολοφονία του Ζακ όμως σηματοδοτεί και την έκρηξη ενός μεγάλου κινήματος ενάντια στις ομοφοβικές επιθέσεις.

Ακριβώς, τις μέρες που ακολούθησαν της δολοφονίας και για πολλές εβδομάδες, δεκάδες χιλιάδες βγήκαν στο δρόμο. Το Pride εκείνης της χρονιάς είχε σύνθημα «Ο δρόμος είχε τη δική μας ιστορία», ήταν από τα μαζικότερα που έχουν γίνει ποτέ και όλο το κίνημα διεκδικούσε δικαιοσύνη για τη δολοφονία του Ζακ. Ουσιαστικά όλη η αντίσταση στη συγκάλυψη βασίζεται στο κίνημα που ξεπρόβαλε ορμητικά μετά τη δολοφονία. Και το γεγονός ότι έχει μείνει στην επικαιρότητα όλα αυτά τα χρόνια εκεί πατάει. Χρειάζεται να επισημάνουμε ότι δεν ήταν μια μάχη μόνο του ΛΟΑΤΚΙ κινήματος. Πριν την πρωτόδικη απόφαση δεκάδες εργατικά σωματεία και φοιτητικοί σύλλογοι απαίτησαν την καταδίκη των δολοφόνων και το σταμάτημα των ομοφοβικών επιθέσεων. Αντίστοιχα και στην εκδίκαση της υπόθεσης σε δεύτερο βαθμό οι φοιτητικοί σύλλογοι που έκαναν καταλήψεις ενάντια στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, πάλευαν και για δικαιοσύνη για τον Ζακ κι έδιναν το παρών στο δικαστήριο, έβγαζαν υλικό, καλέσματα κλπ. Χάρη σε αυτόν τον ξεσηκωμό φτάνουμε σήμερα 5μιση χρόνια μετά κανείς να μην πιστεύει ότι «έγινε ληστεία, αλλά ότι μπάτσοι και αφεντικά έκαναν δολοφονία» όπως λέει και το σύνθημα. Και πέρα από την υπόθεση του Ζακ, το κίνημα που αναπτύχθηκε μετά τη δολοφονία του είναι αυτό που δεν άφησε αναπάντητη καμία ομοφοβική, σεξιστική επίθεση της κυβέρνησης Μητσοτάκη όλα αυτά τα χρόνια. Και δεν είναι λίγες. 

Ποια είναι η δράση της Πρωτοβουλίας «Στη φυλακή οι δολοφόνοι της Zackie Oh» αυτό το διάστημα;

Αυτό που έχει προσπαθήσει να κάνει η Πρωτοβουλία είναι να ανοίξει σε ευρύτερα ακροατήρια τη συζήτηση για το τι έχει συμβεί στη Γλάδστωνος και πως χρειάζεται να παλέψουμε για δικαιοσύνη. Προκηρύξεις, αφίσες, καλέσματα, παρεμβάσεις σε συνελεύσεις, ακόμα και σε πολιτιστικά γεγονότα. Συνδέθηκε έτσι με εργατικά σωματεία και φοιτητικούς συλλόγους καλώντας τους να πάρουν θέση, όπως κι έγινε στις περισσότερες περιπτώσεις. Ταυτόχρονα αποτέλεσε το συνδετικό κρίκο ανάμεσα σε μάχες που βρίσκονταν σε εξέλιξη, όπως οι φοιτητικές καταλήψεις και στην παρουσία στη δίκη των δολοφόνων του Ζακ. Η αξιοσημείωτη παρουσία φοιτητών/ριών από το κίνημα στις τελευταίες αρκετές δικασίμους έχει να κάνει με τη δράση της Πρωτοβουλίας. Η παρουσία αυτή είχε επίδραση στη δίκη. Οι δολοφόνοι και οι υπερασπιστές τους ήταν ασύδοτοι και η δημοσιότητα που έφερε η παρουσία του κόσμου δεν τους επέτρεπε να κάνουν το ίδιο. Και προφανώς αποτέλεσε στήριγμα για την οικογένεια που δίνει τη μάχη όλα αυτά τα χρόνια με μεγάλο ψυχικό κόστος. Ακόμα πιο σημαντική είναι η συζήτηση στην οποία πρωτοστατεί η Πρωτοβουλία για το τι ήταν αυτό που οδήγησε στη δολοφονία του Ζακ και στην προσπάθεια για συγκάλυψη και για το πως παλεύουμε συνολικότερα ενάντια στην ομοφοβία και το σεξισμό.

Ξαναγυρνώντας στο Pride, τόσο η Πρωτοβουλία «Στη φυλακή οι δολοφόνοι της Ζackie Oh» όσο και το ΣΕΚ, συμμετέχει κάνοντας ταυτόχρονα κριτική στη διοργάνωσή του. 

Καταρχάς πρώτο κομμάτι της κριτικής είναι απέναντι στην προσπάθεια αποπολιτικοποίησης του Pride από την ομάδα που το οργανώνει, λες και δεν είναι πολιτική η μάχη που δίνει το ΛΟΑΤΚΙ κίνημα. Δεν έχουμε πρόβλημα να υπάρχει πάρτυ, συναυλία, γκλίτερ και χρώματα. Στο κάτω κάτω η μέρα περηφάνιας αναφέρεται στην εξέγερση που ξεκίνησε από ένα γκέι κλαμπ στο Στόουνγολ ενάντια στην αστυνομική βία. Αλλά ακριβώς επειδή από την αφετηρία του ακόμα πρόκειται για μια πολιτική μάχη που συγκρούεται με την καταπίεση κι αυτούς που την ασκούν, η προσπάθεια περιορισμού της πολιτικής από τη διοργάνωση είναι προβληματική. 

Αφετέρου είναι προβληματικό το να βασίζεται το Pride σε όλους αυτούς τους χορηγούς και τις επιχειρήσεις που αποτελούν βασικό κομμάτι του συστήματος της εκμετάλλευσης κι αναπαράγουν στο εσωτερικό τους όλη την καταπίεση και τις διακρίσεις. Ακόμα χειρότερα στους χορηγούς να συμπεριλαμβάνονται πρεσβείες κρατών όπως οι ΗΠΑ και το Ισραήλ, εκπρόσωποι κυβερνήσεων δηλαδή βαμμένων με το αίμα εκατομμυρίων ανθρώπων. Που διαπράττουν γενοκτονία τη στιγμή που μιλάμε. Δεν θέλουμε να ξεπλένουν στο όνομά μας τα εγκλήματά τους. 

Προφανώς είναι πολυέξοδη η πραγματοποίηση μιας τόσο μεγάλης διοργάνωσης όπως το Athens Pride αλλά αντί να στηρίζεται σε αυτούς που ευθύνονται για την καταπίεσή μας, μπορεί να στηριχτεί σε αυτούς που παλεύουμε μαζί εναντίον της. Στα εκατοντάδες σωματεία και φοιτητικούς συλλόγους και στον ίδιο τον κόσμο του κινήματος που μπορεί να ενισχύσει και να στηρίξει αυτό το γεγονός. Άλλωστε κάθε χρόνο είναι σημαντική η παρουσία εργατικών συνδικάτων στην πορεία περηφάνιας, όπως η ΑΔΕΔΥ, η ΟΕΝΓΕ, σωματεία νοσοκομείων, εκπαιδευτικών, σύλλογοι φοιτητών/ριών κλπ. 

Ταυτόχρονα συμμετέχουμε και καλούμε στην κινητοποίηση της συγκεκριμένης ημέρας ακριβώς γιατί μαζί με εμάς, δεκάδες χιλιάδες εκείνη την ημέρα κατεβαίνουν για να διαδηλώσουν ενάντια στην καταπίεση. Από το 2017 χρειάστηκε να αλλάξει ο χώρος και να μεταφερθεί στο Σύνταγμα για να χωρέσει τον κόσμο. Από τα 500 άτομα που συγκεντρώθηκαν το 2005 στην Πλ. Κλαυθμώνος με κινητοποίηση κυρίως της αντικαπιταλιστικής αριστεράς μαζί με ΛΟΑΤΚΙ οργανώσεις που υπήρχαν τότε, φτάσαμε στις 80 χιλιάδες τα τελευταία χρόνια. Αυτός ο κόσμος δεν κατεβαίνει για τους χορηγούς ούτε για τις πρεσβείες. Κατεβαίνει για να διαδηλώσει και να παλέψει. Παλεύουμε μαζί με αυτόν τον κόσμο, επικοινωνούμε μαζί του και συζητάμε για την προοπτική μας. Την απελευθέρωση όλων. Κι ακόμα κι αν υπάρξουν προκλήσεις όπως η παρουσία εκπροσώπων του ισραηλινού κράτους να είναι σίγουροι ότι θα βρουν απέναντί τους χιλιάδες παλαιστινιακές σημαίες. Έχουμε την εμπιστοσύνη ότι η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα έχει τα αντανακλαστικά να μην επιτρέψει το ξέπλυμα στο όνομά της ενός κράτους τρομοκράτη που διαπράττει τη γενοκτονία του παλαιστινιακού λαού.