Η αντίφαση ανάμεσα στις σκληρές επιλογές που επιτάσσει η οικονομική και γεωπολιτική κρίση από τη μια και η εξόφθαλμη αδυναμία της κυβέρνησης του 28% από την άλλη, έχει σπρώξει στην απόγνωση την άρχουσα τάξη και τα επιτελεία της. Ο Μητσοτάκης, από ισχυρό χαρτί, έχει μετατραπεί σε βαρίδι όχι μόνο για τη Νέα Δημοκρατία αλλά και για την ίδια τη σταθερότητα του πολιτικού συστήματος. Η γκρίνια και η ευθεία αμφισβήτηση μέσα και έξω από το κόμμα της άρχουσας τάξης έχει φουντώσει.

Αυτό φάνηκε ανάγλυφα σε δυο διαφορετικά επεισόδια τις προηγούμενες μέρες. Το πρώτο ήταν  η συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας της Νέας Δημοκρατίας της περασμένης Τετάρτης (26 Ιούνη). Το δεύτερο ήταν οι ομιλίες του Αντώνη Σαμαρά και του Κώστα Καραμανλή στην παρουσίαση του βιβλίου του Μανώλη Κοττάκη την Δευτέρα (1 Ιούλη). 

Χάσμα

«Ο πρωθυπουργός», γράφει το ρεπορτάζ της Καθημερινής για την θυελλώδη συνεδρίαση της περασμένης Τετάρτης, «αντιλήφθηκε σε όλο του το βάθος το χάσμα που υπάρχει μεταξύ Κοινοβουλευτικής Ομάδας και κυβέρνησης. Ήταν η πιο δύσκολη εδώ και χρόνια και σίγουρα η πιο θορυβώδης (συνεδρίαση) της θητείας του Κυριάκου Μητσοτάκη…»

Η συνεδρίαση κράτησε πέντε ολόκληρες ώρες. Τριάντα εφτά βουλευτές πήραν τον λόγο -ένας αριθμός ρεκόρ. Από αυτούς σχεδόν ούτε ένας δεν είχε να πει «έναν καλό λόγο» για τα πεπραγμένα της κυβέρνησης. Ο Γιώργος Βλάχος, για παράδειγμα, ένα από τα «παλιά» στελέχη της ΝΔ και πρώην υφυπουργός Ανάπτυξης δήλωσε ανοιχτά και καθαρά ότι δεν πρόκειται να ψηφίσει από εδώ και μπρος κανένα νομοσχέδιο για το οποίο «δεν θα έχει αναλυτικές εξηγήσεις». Ο Βλάχος δήλωσε ανοιχτά ότι δεν πρόκειται να υπακούσει αν ο Μητσοτάκης προτείνει ξανά την Κατερίνα Σακελλαροπούλου (η θητεία της λήγει τον Μάρτιο του 2025) για πρόεδρο της Δημοκρατίας. Αρκετοί βουλευτές απαίτησαν την αντικατάστασή της με κάποιο «γαλάζιο» στέλεχος. 

Πολλοί βουλευτές κατηγόρησαν τον Μητσοτάκη ότι στηρίζεται σε έναν στενό κύκλο (κατά κανόνα εξωκοινοβουλευτικών) συνεργατών του και αδιαφορεί για το κόμμα. Ο Νικήτας Κακλαμάνης τους αποκάλεσε «αστέρες». «Κυβερνάτε με 5 συνεργάτες σας», είπε ο Μάριος Σαλμάς (αναπληρωτής υπουργός Υγείας επί Σαμαρά) απευθυνόμενος στον πρωθυπουργό. «Η κυβέρνηση εξυπηρετεί ολιγοπώλια». 

Ακροδεξιά

Η ανακοίνωση της κοινής παρουσίας του Αντώνη Σαμαρά και του Κώστα Καραμανλή σε ένα πάνελ με πρόσχημα την παρουσίαση ενός βιβλίου (που έχει κυκλοφορήσει πριν από τρία χρόνια) είχε ενοχλήσει προκαταβολικά την κυβέρνηση του Μητσοτάκη. Τα όσα είπαν οι δυο γαλάζιοι πρώην πρωθυπουργοί στην εκδήλωση της Δευτέρας 1 Ιούλη έδειξαν ότι ο εκνευρισμός δεν ήταν καθόλου άδικος.

Ο Σαμαράς επιτέθηκε άμεσα και χωρίς περιστροφές από τα δεξιά στον Μητσοτάκη. Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, είπε, «κατέδειξε πως αποδοκιμάστηκε η woke Ευρώπη, η Ευρώπη της ακραίας λαθρομετανάστευσης και η Ευρώπη της κοινωνικής αποδιοργάνωσης». Και αυτό που πρότεινε, στην ουσία, είναι να ακολουθήσει η Νέα Δημοκρατία το ακροδεξιό ρεύμα της Λεπέν και της Μελόνι αντί να αναζητάει «διαρκώς τους ανεμόμυλους ενός φαντασιακού κέντρου».  Ανάμεσα σε αυτούς που παρακολουθούσαν και χειροκροτούσαν τον Σαμαρά ήταν όλη η αφρόκρεμα της ελληνικής ακροδεξιάς, η Αφροδίτη Λατινοπούλου (Φωνή Λογικής) και ο Δημήτρης Νατσιός (Νίκη). 

Ο Σαμαράς ζήτησε μέτρα ενάντια στην «δημογραφική μας μαράζωση», όξυνση της εξωτερικής πολιτικής ενάντια σε όλους σχεδόν  τους γείτονες μας (Αλβανία, Κόσοβο, Βόρεια Μακεδονία, Τουρκία), απεμπλοκή από την Συμφωνία των Πρεσπών και  περισσότερο ρατσισμό. Στην ομιλία του αποκάλεσε «λαθρομετανάστες» τους πρόσφυγες -είναι ένας όρος που πλέον μόνο οι φασίστες χρησιμοποιούν- και κατηγόρησε την Ευρώπη ότι προωθεί σαν λύση στο δημογραφικό «να φέρουμε λαθρομετανάστες, να τους δίνουμε επιδόματα, να γεννήσουν παιδιά τα οποία θα πολιτογραφηθούν Ευρωπαίοι». Και φυσικά επιτέθηκε όχι μόνο στον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών αλλά και την «αποπνευματικοποίηση, αποΧριστιανοποίηση και ραγδαία ισλαμοποίηση» της Ευρώπης. 

Αυτό που θα πρέπει να κάνει η Νέα Δημοκρατία, είπε, είναι να επιστρέψει άμεσα στις δεξιές της ρίζες: «Από τη Σκανδιναβία μέχρι το Νότο, επικράτησαν οι δεξιές αντιλήψεις. Έτσι, όσα κεντρο-δεξιά κόμματα είχαν προσαρμοστεί έγκαιρα όχι μόνο επιβίωσαν αλλά αύξησαν και τα ποσοστά τους… Όσα πάλι παρέμειναν προσηλωμένα στην πολιτική ορθότητα κατέρρευσαν…». 

Πολιτική κρίση

Ο Κώστας Καραμανλής προτίμησε να κρύψει την κριτική του απέναντι στον Μητσοτάκη με μια επίθεση στην πολιτική συνολικά της ...Ευρωπαϊκής Ένωσης! Ζήτησε και αυτός επιστροφή στις «ρίζες» -όχι της ακροδεξιάς υποτίθεται, αλλά της παραδοσιακής συντηρητικής παράταξης, των «μεγάλων Ευρωπαίων οραματιστών, από τον Ντε Γκωλ, τον Σούμαν και τον Άντεναουερ ως τον Ζακ Ντελόρ και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή». 

Ο Καραμανλής επιτέθηκε στην ευρωπαϊκή πολιτική της «συρρίκνωσης του κοινωνικού κράτους», της «επιθετικής και άκαμπτης στάσης» στο ζήτημα του πολέμου στην Ουκρανία» και της αποδοχής «των ενεργειών του Ισραήλ σε βάρος άμαχων Παλαιστίνιων». Επανάφερε την «αρχή της σύγκλισης ανάμεσα στο οικονομικά εύρωστο Βορρά και στον ασθενέστερο Νότο», επιτέθηκε στην «διαρκή διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων», πρότεινε πολιτική λύση στο Ουκρανικό με «βάση τις συμφωνίες του Μινσκ» και την δημιουργία «ανεξάρτητου Παλαιστινιακού κράτους» που είναι και η «μοναδική λύση που υπάρχει».  

Αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να φέρει και αυτός στο τραπέζι όλη την αντιδραστική ατζέντα – από τον ρατσισμό ενάντια στην «ανεξέλεγκτη μετανάστευση που δυναμιτίζει την κοινωνική ειρήνη και ομαλότητα» ως τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών: «Απόλυτος σεβασμός στην ελευθερία και τρόπο ζωής, ναι, Όχι όμως αβασάνιστη αποδοχή ενός καταχρηστικού δικαιωματισμού, στο όνομα του οποίου θίγονται δικαιώματα και ευαισθησίες των ανθρώπων που επιμένουν να σέβονται τις αξίες και τις ρίζες τους, το θεσμό της οικογένειας, την θρησκευτική τους πίστη και την εθνική τους ταυτότητα και υπερηφάνεια».

Κυβέρνηση

Η κυβέρνηση προτίμησε να μην απαντήσει στην κριτική ούτε του Σαμαρά, ούτε του Καραμανλή, με την δικαιολογία ότι «δεν σχολιάζει δηλώσεις πρώην πρωθυπουργών». Η Ντόρα Μπακογιάννη που παρακολούθησε (όπως και διάφοροι άλλοι επίσημοι απεσταλμένοι της κυβέρνησης) την εκδήλωση προσπάθησε να παρουσιάσει τα όσα λέχθηκαν σαν κάτι το αναμενόμενο: ο Σαμαράς είναι ο Σαμαράς που πάντα ξέραμε. Ο Καραμανλής είπε αυτά που λέει και η κυβέρνηση.

Στην πραγματικότητα, όμως, το βάθος της πολιτικής κρίσης δεν μπορεί να κρυφτεί. Η οικονομική κρίση, η πολιτική των «θετικών πρωτογενών πλεονασμάτων», τα υψηλά επιτόκια και ο πληθωρισμός συρρικνώνουν ακόμα περισσότερο τις λιγοστές έτσι και αλλιώς δυνατότητες που έχει ο Μητσοτάκης να ξανακερδίσει κάποια από τα κοινωνικά στρώματα που τον στήριξαν στο παρελθόν και του έχουν τώρα γυρίσει την πλάτη.

Το μεγαλύτερο του πρόβλημα, όμως, είναι οι εργατικές αντιστάσεις – που συνεχίζονται χωρίς να φαίνεται κανένα σημάδι κάμψης στον ορίζοντα. Φυσικά κανένας δεν περίμενε ότι θα υπήρχε κάποια αναφορά στους αγώνες αυτούς από τον Σαμαρά και τον Καραμανλή. Αλλά είναι προφανές ότι η ένταση αυτών των αντιστάσεων έχει στοιχειώσει τον λόγο τους. Για αυτό κάθε επίθεση που κάνουν στην πολιτική της λιτότητας, την διάλυση του κοινωνικού κράτους ή τον πόλεμο και την γενοκτονία στην Παλαιστίνη συνοδεύεται από μια επίθεση στον «δικαιωματισμό», στην «woke ατζέντα» ή την «πολυπολιτισμικότητα». 

Ο Σαμαράς ανήκε πάντα στην ακροδεξιά πτέρυγα της Νέας Δημοκρατίας. Ο Καραμανλής υποτίθεται ότι έκφραζε το «δημοκρατικό κέντρο». Αλλά δεν είναι αφελής: μπορεί να λέει ότι θέλει για τα ιστορικά κόμματα και τους μεγάλους οραματιστές αλλά ξέρει πολύ καλά ότι το σύστημα, χωρίς τον χωροφύλακα, δεν δουλεύει. Μόνο που σήμερα έχει πάψει να δουλεύει ακόμα και με τον χωροφύλακα.