Διεθνή
Πόλεμος στην Ουκρανία: Από τη “διαπραγμάτευση” στην κλιμάκωση

Κατεστραμμένο τανκ στο Κουρσκ. Φωτό: Yan Dobronosov/AFP

Η ουκρανική επιχείρηση στην περιοχή του Κουρσκ μπαίνει στην τρίτη εβδομάδα της. Ο Ζελένσκι παρουσιάζει την επιχείρηση σαν ένα θρίαμβο των ουκρανικών όπλων που επιτέλους φέρνουν τον πόλεμο στο έδαφος του εχθρού, βαθιά μέσα στη Ρωσία. Το ίδιο διθυραμβικά ήταν αρχικά τα σχόλια των δυτικών ΜΜΕ: μια επιχείρηση που αιφνιδίασε τον Πούτιν και τους στρατηγούς του, καταλαμβάνοντας 1.200 τετραγωνικά χιλιόμετρα ρωσικού εδάφους. 

Σύμφωνα με τον Ζελένσκι ο στόχος της επιχείρησης είναι να καταπονήσει τόσο πολύ το ρωσικό κράτος ώστε, πρώτον, να αποτρέψει επιθετικές επιχειρήσεις από το ρωσικό στρατό και σε δεύτερο χρόνο να φέρει πιο κοντά τη «δίκαιη λύση». Ή  όπως δήλωσε στις 16 Αυγούστου ο Μιχάιλο Ποντολιάκ, σύμβουλος του Ζελένσκι: «θα αναγκάσουμε τη Ρωσία να κάτσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους δικούς μας όρους». 

Το αποτέλεσμα της εισβολής στο Κουρσκ είναι ακριβώς το αντίθετο. Η ρωσική κυβέρνηση δηλώνει επίσημα ότι οι διαπραγματεύσεις πλέον «δεν έχουν κανένα νόημα». Στις 17 Αυγούστου η εφημερίδα Ουάσιγκτον Ποστ ανέφερε μάλιστα ότι οι διαπραγματεύσεις είχαν ξεκινήσει με τη μεσολάβηση του Κατάρ. Σε πρώτη φάση οι διαπραγματεύσεις αφορούσαν μια μερική κατάπαυση του πυρός με το σταμάτημα των πληγμάτων σε ενεργειακές εγκαταστάσεις εκατέρωθεν. 

Η εισβολή στο Κουρσκ έβαλε ταφόπλακα σε αυτές τις προσπάθειες. Πέραν του γεγονότος ότι θα ήταν δύσκολο για το καθεστώς του Πούτιν να κάθεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τις ουκρανικές μονάδες να προωθούνται στο ρωσικό έδαφος, η ιστορία παίζει το δικό της ρόλο. Το Κουρσκ δεν είναι μια οποιαδήποτε περιοχή. 

Είναι το σημείο όπου τον Ιούλη/Αύγουστο του 1943 έγινε μια από τις σημαντικότερες μάχες του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Η έναρξη της μάχης στις 5 Ιούλη συνοδεύτηκε με μια από τις μεγαλύτερες αερομαχίες στη ιστορία και η κορύφωση ήρθε με την αναμέτρηση περισσότερων από 1.000 τανκς σε λίγα τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η ραχοκοκαλιά της Βέρμαχτ έσπασε στο Κουρσκ. 

Ογδόνταένα χρόνια μετά, η κυβέρνηση Ζελένσκι και οι προστάτες της στη Δύση είχαν τη φαεινή ιδέα ότι μια προέλαση -και μάλιστα με γερμανικά τεθωρακισμένα οχήματα μάχης Marder και Wisent- στο Κουρσκ θα οδηγούσαν τη Ρωσία να διαπραγματευτεί με τους δικούς τους όρους. Καλύτερο δώρο στην προπαγάνδα του Πούτιν δεν μπορούσαν να κάνουν.  

Ο αιφνιδιασμός και η ταπείνωση του Πούτιν και των στρατηγών του είναι γεγονός. Όμως, αυτό απέχει πολύ από το γέρνει την πλάστιγγα του πολέμου προς την ουκρανική πλευρά. Υποτίθεται ότι ένας ακόμα στόχος της επιχείρησης ήταν να υποχρεώσει τον ρωσικό στρατό να αποσύρει δυνάμεις από τα «καυτά» μέτωπα της ανατολικής Ουκρανίας στα οποία προωθείται αργά αλλά σταθερά τους τελευταίους μήνες. 

Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε απόσταση 10 χιλιομέτρων από το Ποκρόβσκ μια κωμόπολη στο κομμάτι του Ντονιέτσκ που ελέγχει ακόμα η ουκρανική κυβέρνηση. Είναι ένας σημαντικός κόμβος ανεφοδιασμού και συγκοινωνιών και παράλληλα η κατάληψή του θα άνοιγε το δρόμο για επιθέσεις σε μεγάλες πόλεις όπως το Ντνίπρο και η Ζαπορίζια. 

Κι όπως αναφέρει το περιοδικό Εκόνομιστ αυτής της βδομάδας: «Οι ουκρανικές υπηρεσίες ασφαλείας επιβεβαιώνουν ότι ενώ η Ρωσία έχει μετακινήσει στρατεύματα από άλλα τμήματα της ανατολικής γραμμής του μετώπου, ενίσχυσε τις δυνάμεις της γύρω από το Ποκρόβσκ. Εν τω μεταξύ, η Ουκρανία μετέφερε μονάδες ειδικών δυνάμεων στο Κουρσκ και μπαλώνει το μέτωπο του Ποκρόβσκ με μη δοκιμασμένες μονάδες. “Οι Ρώσοι έχουν καταλάβει την κατάσταση και δεν τσιμπάνε στο δόλωμα”, παραπονιέται ο Ντάμπλιν (το ψευδώνυμο ενός Ουκρανού αξιωματικού)».

Φθορά 

Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια αν η κυβέρνηση του Ζελένσκι θα κατορθώσει να δημιουργήσει τη «ζώνη ασφαλείας» στο ρωσικό έδαφος, όπως λέει τώρα ότι σκοπεύει να κάνει, ή η επίθεση στο Κουρσκ θα λήξει άδοξα. Ούτε κανείς ξέρει πότε οι Ρώσοι θα πάρουν το Ποκρόβσκ. Το βέβαιο είναι ότι ο πόλεμος φθοράς θα συνεχιστεί χωρίς κανένας να αποκτάει αποφασιστικό πλεονέκτημα με κόστος χιλιάδες νεκρούς, τραυματίες, ερημωμένες πόλεις και πρόσφυγες. 

Η επίθεση στο Κουρσκ έγινε και για να «πεισθούν» οι ΗΠΑ και οι δυτικές κυβερνήσεις να κλιμακώσουν την στρατιωτική τους εμπλοκή. Σκοπός της είναι δημιουργήσει τετελεσμένα για την όποια κυβέρνηση προκύψει από τις αμερικάνικες εκλογές και να πείσει τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και τη Βρετανία να επιτρέψουν πλήγματα βαθιά στο ρωσικό έδαφος με τα οπλικά συστήματα που παρέχουν. 

Όμως, με αυτό τον τρόπο, ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος στο έδαφος της Ουκρανίας αποκτάει μια πολύ επικίνδυνη δυναμική. Φέρνει πιο κοντά τη χρήση πυρηνικών όπλων. Αυτό τον κίνδυνο επισημαίνει ο Γκίντεον Ράχμαν στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς (26/8). Θυμίζει ότι η Ουάσιγκτον θεωρούσε εξαρχής επικίνδυνη τη μεταφορά του πολέμου στο έδαφος της Ρωσίας, μιας και ο Πούτιν έχει δημόσια δηλώσει ότι θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα για να αποτρέψει απειλή για την επιβίωση του ρωσικού κράτους. Με άλλα λόγια, ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός θέλει να ματώσει τη Ρωσία για να δείξει την ισχύ του, αλλά όχι να φτάσει σε πυρηνικό πόλεμο. Αλλά όπως γράφει ο Ράχμαν:

«Ορισμένοι δυτικοί αναλυτές πιστεύουν ότι η επίθεση στο Κουρσκ έχει πλέον διαψεύσει αποφασιστικά τις πυρηνικές απειλές του Πούτιν. Ο Phillips O'Brien του Πανεπιστημίου του St. Andrews υποστηρίζει ότι η εισβολή στη Ρωσία “ήταν πάντα η τελευταία υποτιθέμενη κόκκινη γραμμή χρήσης πυρηνικών όπλων -και οι Ουκρανοί βαδίζουν ... ακριβώς από πάνω της”. Αλλά οι ΗΠΑ δεν πιστεύουν ότι η τελευταία κόκκινη γραμμή έχει ξεπεραστεί με επιτυχία. Οι σύμβουλοι του Μπάιντεν συνεχίζουν να πιστεύουν ότι -αν ο Πούτιν πίστευε ότι το καθεστώς του βρισκόταν στα πρόθυρα της ολοκληρωτικής ήττας- οι Ρώσοι θα μπορούσαν να καταφύγουν στη χρήση πυρηνικών όπλων. Όταν οι Ουκρανοί παραπονιούνται ότι οι σύμμαχοί τους φοβούνται την ιδέα της νίκης, έχουν δίκιο».

Οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί φτάνουν στο σημείο να γίνουν τόσο ανεξέλεγκτοι ώστε να θεωρείται καλό τζογάρισμα το «παιχνίδι» με τα πυρηνικά. Είναι μια ακόμα εφιαλτική πτυχή του καπιταλισμού της καταστροφής. Να δυναμώσουμε την πάλη για την ανατροπή του.