Η Γερμανία βαδίζει προς την πολιτική άβυσσο. Οι εκλογές σε δύο ομόσπονδα κρατίδια, τη Θουριγγία και τη Σαξονία άφησαν αναίσθητη την κυβέρνηση των Σοσιαλδημοκρατών, Πράσινων και Φιλελεύθερων. Ο Σολτς μετατρέπεται σε καγκελάριο-φάντασμα νιώθοντας το έδαφος να φεύγει κάτω από τα πόδια του. Η εκτίναξη των φασιστών του AfD και στα δύο κρατίδια χτυπάει τεράστιο συναγερμό για όλους και γελοιοποιεί ακόμη περισσότερο την κυβέρνηση του Βερολίνου που επιχειρεί μέχρι και την τελευταία στιγμή να εμφανιστεί ως “σταθερό κέντρο”. Το SPD του Σολτς πήρε 6,1% στη Θουριγγία, δυο μονάδες κάτω και από το θλιβερό 8,2% που πήραν το 2019. Οι Πράσινοι έπεσαν στο 3,2%, κάτω από το όριο του 5% που τους έδινε βουλευτές. Το τρίτο κόμμα της κυβέρνησης του Σολτς, οι “Ελεύθεροι Δημοκράτες” κατέρρευσαν στο 1%. Οι φασίστες του Afd βγήκαν πρώτο κόμμα με σχεδόν 33%, κερδίζοντας πάνω από 9 μοναδές από το 2019.
Είναι η πρώτη φορά που ένα φασιστικό κόμμα στη Γερμανία κερδίζει εκλογές σε ομόσπονδο κρατίδιο μετά την ήττα του ναζισμού. Το AfD είναι ένα κόμμα που προσπαθεί να κρύψει τον φασιστικό του χαρακτήρα. Όμως, στη Θουριγγία συγκεκριμένα, τον έλεγχο τον έχει η πιο ανοιχτά φασιστική του πτέρυγα, υπό τον Μπιερν Χέκε. Σύμφωνα με ανάλυση της οργάνωσης “Σοσιαλισμός από τα Κάτω” στη Γερμανία: “Ο Χέκε για χρόνια επικεντρώνει τη δράση του στη συνεργασία με φασίστες που βρίσκονται εκτός του AfD και στην επίδειξη ισχύος και βίας στους δρόμους”. Αλλά και στη Σαξονία, όπου το AfD πήρε πάνω από 30% στις εκλογές και βγήκε δεύτερη δύναμη πίσω από την επίσημη δεξιά του CDU, “ο ηγέτης του AfD, Γεργκ Ούρμπαν εμφανίζεται ως αστός με κοστούμι και γραβάτα αλλά πρόκειται για απάτη. Ήταν κι αυτός τμήμα της φασιστικής πτέρυγας υπό τον Χέκε, η οποία μόνο επίσημα έχει διαλυθεί, και δεν διαφέρει στο περιεχόμενο αλλά μόνο στην τακτική”, συμπληρώνει η ίδια ανάλυση.
Ο Χέκε μόλις στα τέλη Ιούνη είχε καταδικαστεί από δικαστήριο γιατί τον περασμένο Δεκέμβρη χρησιμοποίησε φασιστικό σύνθημα σε συγκέντρωση του AfD. Το κόλπο του Χέκε ήταν να ξεκινήσει το σύνθημα: “Όλα για….” και να αφήσει το κοινό του να συμπληρώσει “... τη Γερμανία”, φτιάχνοντας έτσι μαζί το σύνθημα των ταγμάτων εφόδου του Χίτλερ που είναι απαγορευμένο. Το 2021 είχε ξανακαταδικαστεί για το ίδιο σύνθημα. Όμως, οι καταδίκες για συνθήματα από τα γερμανικά δικαστήρια δεν μπορούν να σταματήσουν τους φασίστες.
Ένα ολόκληρο πολιτικό σύστημα στηριζόταν για χρόνια στην αυταπάτη ότι η Γερμανία είναι η οικονομική ατμομηχανή της Ευρώπης. Όχι μόνο θεωρούσαν εξασφαλισμένη τη σταθερότητα, αλλά πίστευαν ότι μπορούν να κάνουν και μαθήματα στις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ ενάντια στον “λαϊκισμό”, τον “εξτρεμισμό της Αριστεράς και τη Δεξιάς”, όπως έκαναν και μαθήματα λιτότητας μέσω μνημονίων και απειλών. Τους φασίστες και τους νοσταλγούς του Χίτλερ τους είχαν επίσης υποτίθεται τυλιγμένους σε μια κόλλα χαρτί, μέσα από τη νομοθεσία που απαγορεύει την οποιαδήποτε χρήση φασιστικού συμβόλου. Όμως η κρίση σήμερα δεν βρίσκεται πια στην περιφέρεια, αλλά στην καρδιά του ευρωπαϊκού καπιταλισμού. Η οικονομία της χώρας βρίσκεται σε στασιμότητα τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Μετά τη βουτιά στην πανδημία, το ΑΕΠ επέστρεψε στα προηγούμενα επίπεδα και έχει βαλτώσει. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, αλλά και οι υπόλοιποι λόγοι που έχουν αυξήσει τις τιμές της ενέργειας και των πρώτων υλών έχουν χτυπήσει κι άλλο τα ποσοστά κέρδους των Γερμανών καπιταλιστών. Οι διάφορες μορφές που παίρνει ο εμπορικός πόλεμος με την Κίνα προκαλεί επιπλέον επιπλοκές. Η βιομηχανική δραστηριότητα έχει πάρει απότομη κατηφόρα από το 2021 και μετά. Οι επενδύσεις συρρικνώνονται.
Κόστος
Αυτοί που πληρώνουν το κόστος είναι οι εργάτες και οι εργάτριες της Γερμανίας. Σύμφωνα με τον οικονομολόγο Μάικλ Ρόμπερτς, η Γερμανία είναι πλέον η δεύτερη χώρα στην ΕΕ (μετά τη Λιθουανία) στο ποσοστό των χαμηλόμισθων. Σχεδόν 25% των εργαζόμενων στη Γερμανία παίρνει μισθό που είναι κάτω από τα δύο τρίτα του μέσου μισθού. Αυτό το πιο κακοπληρωμένο κομμάτι της τάξης συγκεντρώνεται κατά κύριο λόγο στις περιοχές που κάποτε αποτελούσαν την Ανατολική Γερμανία (ανάμεσά τους και η Θουριγγία και η Σαξονία όπου έγιναν οι εκλογές).
Το AfD έχει πατήσει πάνω σε αυτή τη μακρόσυρτη κρίση και προσπαθεί να πείσει ότι την ευθύνη για τη φτώχεια και την ανασφάλεια την έχουν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες. Έχει αξία το γεγονός ότι η Ανατολική Γερμανία όπου το AfD βλέπει τα ποσοστά του να εκτινάσσονται είναι η περιοχή που έχει συγκριτικά λιγότερους μετανάστες. Όπως παρατηρεί εξάλλου ο Μάικλ Ρόμπερτς, πίσω από τις υποτιθέμενες “λαϊκές” ανησυχίες του Afd, βρίσκονται άνθρωποι όπως η συμπρόεδρος του κόμματος, Αλίσε Βάιντελ που έκανε καριέρα ως σύμβουλος στην Goldman Sachs, σε τράπεζες της Φρανκφούρτης και για έξι χρόνια στην Τράπεζα της Κίνας. Η ρατσιστική προπαγάνδα δεν πατάει σε οποιαδήποτε αλήθεια.
Το σύστημα δεν δουλεύει. Κάποιος πρέπει να φταίει γι’ αυτό. Η Αριστερά δεν τολμάει να πει πως φταίει ο καπιταλισμός και οι πλούσιοι. Ενώ από την άλλη, δεν είναι πλέον μόνο το AfD που λέει πως φταίνε οι μετανάστες. Η αντίδραση και του CDU αλλά και της “κεντροαριστερής” κυβέρνησης στην άνοδο του AfD είναι να πουν πως χρειάζονται κι άλλα μέτρα κατά των μεταναστών.
Η ανακοίνωση του “Σοσιαλισμός από τα Κάτω” της Γερμανίας λέει: “Ο κύριος λόγος πίσω από την άνοδο του AfD είναι η πολιτική της ομοσπονδιακής κυβέρνησης που έχει επενδύσει δισεκατομμύρια σε ένα τεράστιο εξοπλιστικό πρόγραμμα και αποδέχτηκε την εγκατάλειψη των κοινωνικών υποδομών από την άλλη. Μέσα σε τέτοιες συνθήκες, η τοποθέτηση μεγάλων εταιρειών και επιχειρηματιών ότι είναι ενάντια στην ανάληψη εξουσίας από το AfD παραμένει φτηνή προπαγάνδα. Οι εταιρείες που βγάζουν τεράστια κέρδη από τους χαμηλούς μισθούς στην Ανατολική Γερμανία και υποστηρίζουν τις επιθέσεις στις συνθήκες ζωής δεν μπορούν να πείσουν τα κομμάτια της εργατικής τάξης που στήριξαν το AfD.
Υπεύθυνο για τον ούριο άνεμο που βοηθάει το Afd είναι και το CDU. Μετά την επίθεση στο Σόλινγκεν [όπου μαχαιρώθηκαν τρεις άνθρωποι στις 23 Αυγούστου], έκανε στροφή προς την προπαγάνδα τύπου AfD, καλώντας σε τερματισμό της μετανάστευσης, μαζικές απελάσεις προσφύγων και διακοπή της βοήθειας προς τους πρόσφυγες. Τα κόμματα της κυβέρνησης αλλά και το νεοϊδρυθέν κόμμα της Ζάρα Βάγκενκνεχτ (BSW) ακολούθησαν γρήγορα την ίδια πορεία. Έριξαν νερό στο μύλο του AfD.”
Η άνοδος του κόμματος της Ζάρα Βάγκενκνεχτ έχει επίσης γίνει αφορμή για μεγάλη συζήτηση στην Αριστερά. Η Βάγκενκνεχτ ήταν ηγετικό στέλεχος της Die Linke, του Αριστερού κόμματος της Γερμανίας και πρόσφατα έφυγε για να φτιάξει το δικό της προσωπικό πολιτικό όχημα. Στη Θουριγγία η Λίνκε κατέρρευσε από το 31% στο 13%, ενώ το κόμμα της Βάγκενκνεχτ (BSW) βγήκε τρίτο με 15,8%. Αντίστοιχα και στη Σαξονία, το BSW βγήκε τρίτο με 11,8% ενώ η Αριστερά έπεσε στο 4,5% από 10,4%. Την άνοδο του BSW την αξιοποιούν σαν επιχείρημα όσοι βλέπουν τον ρατσισμό σαν “φυσικό φαινόμενο” μέσα στην εργατική τάξη. Η Βάγκενκνεχτ ισχυρίζεται ότι το κόμμα της δεν είναι ούτε δεξιό, ούτε αριστερό και κατηγορεί την Αριστερά ότι δεν ακούει αρκετά το θυμό του κόσμου ενάντια στη μετανάστευση και τους πρόσφυγες. Ταυτόχρονα έχει μια πιο καθαρή θέση ενάντια στην εμπλοκή στον πόλεμο του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία. Όμως, ό,τι και να ισχυρίζεται η ίδια η Βάγκενκνεχτ, οι έρευνες δείχνουν ότι οι μισοί της ψηφοφόροι ήταν πρώην ψηφοφόροι της Die Linke. Τα ανοίγματά της προς τις “ευαισθησίες” των ρατσιστών δεν κατάφεραν να κόψουν την άνοδο του AfD. Όπως γράφει η ανακοίνωση του “Σοσιαλισμός από τα κάτω”: “Η μετατροπή του BSW σε τρίτη δύναμη εξηγείται κυρίως από την απογοήτευση με τις πολιτικές του κόμματος της Αριστεράς (Die Linke). Στη Σαξονία, το 70% των ψηφοφόρων της δηλώνουν πως ο λόγος που την ψήφισαν ήταν πως ‘είμαι απογοητευμένος με την Αριστερά’.... Ο κόσμος δεν είναι μόνο απογοητευμένος από την κεντρική κυβέρνηση, αλλά και από τα χρόνια της κυβέρνησης της Die Linke στην ίδια τη Θουριγγία, αυτά τα χρόνια έφεραν το Afd να μετατραπεί σε αντιπολιτευτική δύναμη χωρίς αντίπαλο.”
Οι εξελίξεις όσον αφορά το σχηματισμό κυβέρνησης είναι ανοιχτές, ιδιαίτερα στη Θουριγγία, όπου το AfD βγήκε πρώτο κόμμα. Το BSW θα βρεθεί μπροστά στο ίδιο δίλημμα που είχε και η Die Linke, για το αν θα συμμετάσχει σε κυβέρνηση ή όχι και με ποιους συμμάχους. Ενόψει βρίσκονται επίσης κι άλλες εκλογές, στο Βρανδεμβούργο στις 22 Σεπτέμβρη.
Το κίνημα στη Γερμανία έχει μπροστά του άμεσες μάχες για να κόψει τον αέρα στους φασίστες που βγαίνουν ενισχυμένοι από τις εκλογές. Αλλά το ισχυρότερο μήνυμα από τις εκλογές είναι η ανάγκη για το χτίσιμο αντικαπιταλιστικής εναλλακτικής πρότασης. Η Αριστερά του κοινοβουλευτικού δρόμου ισχυριζόταν ότι τα πράγματα δεν είναι ακόμη έτοιμα για ρήξεις και τελικά άφησε το δρόμο ανοιχτό στους φασίστες να προτείνουν τις δικές τους αντιδραστικές ρήξεις. Χρειαζόμαστε μια Αριστερά που θα δείξει τους πραγματικούς ενόχους και θα οργανώσει για να τους ανατρέψουμε.