Περιβάλλον
Η μάχη των ελεύθερων χώρων

19/10 Μοναστηράκι

Διαδήλωση πραγματοποίησαν το Σαββάτο 19/10 στο κέντρο της Αθήνας μια σειρά κινήσεις και συλλογικότητες κατοίκων που υπερασπίζονται το πράσινο και τους ελεύθερους χώρους ενάντια στις καταστροφικές επιθέσεις των επενδύσεων και των «αναπλάσεων».

«Υπερασπιζόμαστε ελεύθερους και δημόσιους χώρους, απέναντι στη λογική του ελέγχου. Ενάντια στην εμπορευματοποίηση, την τουριστικοποίηση και τον εξευγενισμό. Αυτή η πόλη δεν ανήκει σε επενδυτές, εργολάβους και εταιρείες, αυτή η πόλη ανήκει σε εμάς» ανέφεραν στο κοινό κάλεσμά τους οι συλλογικότητες, ανάμεσά τους η Ανοιχτή Συνέλευση Υπεράσπισης Πάρκου Δρακόπουλου, η πρωτοβουλία ΌΧΙ ΜΕΤΡΟ στην πλατεία Εξαρχείων, η Ανοιχτή Συνέλευση Υπεράσπισης Λόφου Στρέφη, η Πρωτοβουλία Αγώνα για το πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνα, η Πρωτοβουλία για την υπεράσπιση του πάρκου Ηνιόχου κ.α.

Η υπεράσπιση των, ήδη περιορισμένων, "χώρων πράσινου και ελεύθερων χώρων" και, πολύ περισσότερο, ο αγώνας για πολλούς περισσότερους τέτοιους χώρους είναι κρίσιμης σημασίας για τη ζωή μας στη σημερινή περίοδο του "καταστροφικού καπιταλισμού". Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της πάλης ενάντια σε ότι προκαλεί την κλιματική κρίση και στις επιπτώσεις της.  

Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) δημοσίευσε πρόσφατα την Έκθεση «OECD Factbook 2014: Economic, Environmental and Social Statistics». Στην έκθεση διαβάζουμε ότι η Αθήνα βρίσκεται στην 4η θέση πριν το τέλος αναφορικά με τους χώρους πρασίνου που αντιστοιχούν σε κάθε κάτοικο. Μόλις 0,96τμ πρασίνου ανά κάτοικο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) θεωρεί πως η ελάχιστη αναλογία πρασίνου στις πόλεις δεν πρέπει να είναι κάτω από 9τμ ανά κάτοικο. Με άλλα λόγια, η Αθήνα βρίσκεται 10 φορές κάτω από το συγκεκριμένο όριο. 

Η έλλειψη έχει "ταξικό πρόσημο". Μελέτη στο επιστημονικό περιοδικό Nature cities αναφέρει ότι: «περισσότεροι από 2 στους 10 κατοίκους της Αθήνας ζουν σε περιοχές με περιορισμένη πρόσβαση σε ελεύθερους χώρους αστικού πρασίνου, ενώ 8 στους 10 κατοίκους με χαμηλό εισόδημα δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε πάρκα και άλση, με αποτέλεσμα να είναι πιο ευάλωτοι στη θερμική καταπόνηση ή αλλιώς θερμικό στρες.

Κατά τη διάρκεια των καυσώνων η θερμοκρασία στο Αιγάλεω και στο Περιστέρι μπορεί να φτάσει 7 έως 8 βαθμούς υψηλότερα από τη θερμοκρασία στην Κηφισιά». 

Στην εποχή της κλιματικής κρίσης, που «το μέγεθος του καύσωνα σε ένταση και έκταση ήταν περίπου 50% υψηλότερο το διάστημα 2012 έως 2021 σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία», η Ελλάδα, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Nature Medicine, κατατάσσεται δεύτερη στην Ευρώπη σε θανάτους ανά εκατομμύριο πληθυσμού που σχετίζονται με τη ζέστη. Σύμφωνα με τα ευρήματα, του ερευνητικού έργου CLIMPACT 2, «πάνω από 3,5 βαθμούς Κελσίου εκτιμάται ότι μπορεί να αυξηθεί η μέση θερμοκρασία αέρα στο ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας κατά την περίοδο 2041-2070 σε σχέση με την περίοδο 1971-2000». Σε αυτή την εικόνα θα πρέπει να προστεθούν και οι καταστροφικές πυρκαγιές. 

Όλα αυτά τα στοιχεία θα αρκούσαν για την άμεση υλοποίηση μίας πολιτικής που να ενισχύει τους αστικούς χώρους πράσινου με νέα άλση, πάρκα, πλατείες. Η κυβέρνηση της ΝΔ όχι μόνο δεν πολλαπλασιάζει αυτούς τους χώρους αλλά "δίνει το πράσινο φως" για την καταστροφή και των υφιστάμενων μέσω της "εκμετάλλευσης" και της εμπορευματοποίησής τους με την κάθε είδους καταπάτηση (τραπεζοκαθίσματα στις πλατείες) και την προώθηση τους για τουριστικούς και εμπορικούς σκοπούς. 

Έτσι, το Άλσος της Νέας Φιλαδέλφειας "θυσιάστηκε" για να κάνει ο Μελισανίδης γήπεδο, η "ανάπλαση στο Βοτανικό" θα "δοθεί" στον Παναθηναϊκό για να κάνει γήπεδο και ότι χώρος περισσέψει από αυτό θα γίνει εμπορικό κέντρο, τα Εξάρχεια, με την άχρηστη κατασκευή στάσης Μετρό στη πλατεία και την καταστροφή, μέσω της "ανάπλασης", του Λόφου του Στρέφη, είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα "τουριστικής αξιοποίησης". Και δεν είναι τα μοναδικά παραδείγματα. Οι υπογραφές των συλλογικοτήτων που καλούσαν στο συλλαλητήριο αναφέρονται σε μερικά από αυτά. 

Πιο χαρακτηριστική από όλες η  περίπτωση των 6.264 (!) στρεμμάτων του πρώην αεροδρομίου στο Ελληνικό. Αντί για ένα Μητροπολιτικό Πάρκο σε αυτά τα 6.264 στρέμματα με διέξοδο προς την θάλασσα, για την αναψυχή εκατομμυρίων ανθρώπων στο Λεκανοπέδιο, η κυβέρνηση παραχωρεί όλη αυτή την έκταση σε ιδιώτες για τη δημιουργία μιας νέας πόλης με πληθυσμό 25-35.000 κατοίκων και με χαρακτηριστικά ιδιωτικής (!) πολεοδόμησης, αφήνοντας "καθαρά" μόλις 600 στρέμματα για "Πάρκο". 

Οι αγώνες των κατοίκων έχουν αποτελέσματα. Σε μία σειρά περιπτώσεις (Λόφος Στρέφη, Πάρκο Ηνίοχου στο Γαλάτσι, Μπαρουτάδικο στο Αιγάλεω και αλλού) οι "αναπλάσεις" και "αξιοποιήσεις" έχουν μείνει, ακόμα, στα χαρτιά εξαιτίας αυτών των αγώνων. Πρόσφατα, με απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών, δικαιώθηκαν οι κάτοικοι των Εξαρχείων σε σχέση με την παράνομη περίφραξη επί της οδού Θεμιστοκλέους που θέτει σε σοβαρό κίνδυνο τις ζωές εκατοντάδων ανθρώπων. 

Η υπεράσπιση και η διεκδίκηση ελεύθερων χώρων και χώρων πράσινου πρέπει να περάσει στα "δυνατά χέρια" της οργανωμένης εργατικής τάξης με πρώτα και καλύτερα αυτά των εργαζόμενων στους Δήμους. Για παράδειγμα, το Αττικό Μέτρο και η κατασκευαστική εταιρία που έχει αναλάβει τη κατασκευή της στάσης του Μετρό στη πλατεία Εξαρχείων "αγνοούν", με τις πλάτες της κυβέρνησης και του Δήμου, την δικαστική απόφαση. Οι εργαζόμενοι στο Δήμο της Αθήνας μπορούν και πρέπει να "υλοποιήσουν" αυτή την απόφαση.