Τα επίσημα στοιχεία για την εκρηκτική άνοδο των ρατσιστικών επιθέσεων το 2012-2013 αλλά και την κάθετη πτώση τους αμέσως μετά τη δολοφονία Φύσσα, ήρθαν στο Εφετείο της Χρυσής Αυγής την Πέμπτη 14 Νοέμβρη (123η δικάσιμος). Η παρουσίασή τους έγινε από τα πιο αρμόδια χείλη, την τότε συντονίστρια του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, Ελένη Τάκου.

Τα πορίσματα του Δικτύου την επίμαχη περίοδο έχουν αναφερθεί ξανά στο δικαστήριο από μάρτυρες-εκπροσώπους φορέων και οργανώσεων που είχαν άμεση συνεργασία μαζί του, όπως το Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ) Αθήνας, οι Γιατροί του Κόσμου, οι μεταναστευτικές κοινότητες. Η κατάθεση της Ελένης Τάκου επιβεβαίωσε και ενίσχυσε τις μαρτυρίες τους, δίνοντας τα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά των καταγεγραμμένων επιθέσεων.

Έχοντας υπόψη της την αμφισβήτηση της υπεράσπισης για το κύρος των οργανώσεων που φέρνουν αυτές τις καταγραφές αλλά και για την αξιοπιστία των στοιχείων τους, η έδρα ξεκίνησε την εξέτασή της ζητώντας διευκρινήσεις πάνω σε αυτά τα ζητήματα. Η μάρτυρας εξήγησε ότι η ίδρυση του Δικτύου ήταν πρωτοβουλία της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), επίσημου θεσμικού οργάνου της ελληνικής πολιτείας, σε συντονισμό με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, τον Συνήγορο του Πολίτη και τουλάχιστον 18 ακόμα οργανώσεις στις οποίες απευθύνονταν τα θύματα ζητώντας βοήθεια (ιατρική, ψυχολογική, νομική κλπ).

Τόνισε ότι ο λόγος σύστασης του Δικτύου ήταν η φανερή αύξηση της ρατσιστικής βίας εκείνη την περίοδο (το πογκρόμ του «Μάη του 2011» ήταν συγκεκριμένα η αφορμή, όπως είπε στη συνέχεια σε ερώτηση του Θανάση Καμπαγιάννη από την Πολιτική Αγωγή των Αιγύπτιων αλιεργατών). Και ανέλυσε με σαφήνεια τα κριτήρια με βάση τα οποία προσδιορίζεται το ρατσιστικό έγκλημα, την μέθοδο με την οποία γινόταν η συλλογή των στοιχείων από εκπαιδευμένους καταγραφείς, τον τρόπο με τον οποίο διασταυρώνονταν οι καταγγελίες και γίνονταν οι ετήσεις εκθέσεις -οι οποίες συνεχίζονται μέχρι σήμερα.

Ξεκαθάρισε επίσης ότι οι καταγγελίες σε καμία περίπτωση δεν γίνονταν από τα θύματα με στόχο να πάρουν χαρτιά (όπως συνέχεια ισχυρίζονται οι συνήγοροι υπεράσπισης), καθώς η συγκεκριμένη προστασία έγινε νόμος το 2014. Αντίθετα, αυτό που ακολούθησε το 2013 μετά τη δολοφονία Φύσσα και την ποινική δίωξη της ηγεσίας της ΧΑ, είπε, ήταν η κατακόρυφη μείωση των καταγγελιών των προσφύγων και μεταναστών.

Όπλα

Το βασικό στοιχείο, είπε η μάρτυρας, που συνδέει τη Χρυσή Αυγή με τις επιθέσεις το επίμαχο διάστημα είναι η οργανωμένη τους διάσταση: το γεγονός δηλαδή ότι στη συντριπτική πλειοψηφία τους τα θύματα μιλούσαν για πολυπρόσωπες ομάδες, με μαύρα, με καλυμμένα πρόσωπα, με όπλα («ξύλα, ρόπαλα, σιδηρογροθιές, μαχαίρια, σπασμένα μπουκάλια»). Ο ίδιος τρόπος δράσης, το «modus operandi» όπως τόνισε, υπήρχε και στις καταγγελίες που ονομάτιζαν συγκεκριμένα τη ΧΑ, είτε γιατί τα θύματα γνώριζαν τους δράστες από την περιοχή τους, είτε γιατί οι τελευταίοι δήλωναν την ταυτότητά τους, φορούσαν μπλούζες της οργάνωσης, φώναζαν συνθήματά της.

«Το 2012 καταγράψαμε 154 περισταστικά, εκ των οποίων οργανωμένες επιθέσεις ήταν οι 91 και 8 από αυτές έγιναν συγκεκριμένα από τη ΧΑ λόγω διακριτικών. Το 2013 καταγράψαμε 166 περιστατικά, με πιο πολλά θύματα», είπε στην έδρα. Ενώ σε ερώτηση της εισαγγελέως σχετικά με «τη διαβάθμιση της βίας», απάντησε πως «υπήρχε εντεινόμενη αύξηση της βιαιότητας, φτάνοντας σε δολοφονίες». 

Ιδιαίτερα στάθηκε στην δολοφονική επίθεση στους Αιγύπτιους αλιεργάτες, η οποία έφτασε στο Δίκτυο μέσω της Διεθνούς Αμνηστίας. Ενώ πέρα πάσης αμφιβολίας για τη χρυσαυγίτικη εμπλοκή, είπε, είναι υποθέσεις που κατέγραψε το Δίκτυο και κατέληξαν στα δικαστήρια, οι αποφάσεις των οποίων αποτύπωσαν επίσημα την άμεση σχέση των δραστών με την οργάνωση.

Χαρακτηριστικά ανέφερε τη δολοφονία του Σαχζάτ Λουκμάν από τους Στεργιόπουλο και Λιακόπουλο, τον εμπρησμό κουρείου μετανάστη από το τάγμα εφόδου Κοντομού στη Μεταμόρφωση, την επίθεση σε βάρος δύο γυναικών στο Μεταξουργείο με πρωτεργάτη τον Μπαντέμη, την παρολίγον δολοφονία Αφγανού στον Άγιο Παντελεήμονα από τάγμα με επικεφαλής τη Σκορδέλη, τον εμπρησμό του μπαρ Κουαντρό στην Κυψέλη από τους Περρή-Παπαβασιλείου.

«Δεν υπήρχαν προηγούμενα μεταξύ θυμάτων και δραστών», τόνισε σε σχετική ερώτηση του Αργύρη Συρίγου από την Πολιτική Αγωγή της οικογένειας Φύσσα. Έκανε τέλος καθαρό, ύστερα από τις ερωτήσεις του Κώστα Παπαδάκη από την Πολιτική Αγωγή των Αιγύπτιων αλιεργατών, ότι τα στοιχεία του Δικτύου εκείνο το διάστημα δεν αποτυπώνουν όλο το μέγεθος της ρατσιστικής βίας.

Οι οργανώσεις που κατέγραφαν τα περιστατικά είχαν το πολύ «25 με 30 γραφεία», είπε, κι αυτά κυρίως στην Αττική. Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Χανιά, Καβάλα, Γιάννενα, ήταν κάποιες ακόμα πόλεις που ανέφερε, δείχνοντας ότι το μεγαλύτερο μέρος της χώρας και ειδικά νομοί με επιθέσεις που εξετάζει το δικαστήριο ήταν ακάλυπτοι. Ενώ στην ερώτηση του ίδιου συνηγόρου για το προφίλ των θυμάτων, η μάρτυρας απάντησε: «Αλλοδαποί, χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα, συνήθως άνδρες, φτωχοί».

Επόμενες δικάσιμοι

Νοέμβρης: 19, 21, 26, 28/11 (λόγω προβλήματος υγείας μέλους της σύνθεσης της έδρας οι δικάσιμες του Νοέμβρη αναβλήθηκαν)
Δεκέμβρης: 3, 5, 10, 12, 17, 19/12