Διεθνή
Σερβία: «Δεν υπάρχει νέο έτος, μας χρωστάτε το παλιό»

Διαδήλωση την Πρωτοχρονιά στο Βελιγράδι. Φωτό: Oliver Bunic / AFP

Η Πρωτοχρονιά στη Σερβία «γιορτάστηκε» με το σύνθημα: «Δεν υπάρχει νέο έτος - Μας χρωστάτε ακόμα για το παλιό». Δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν την παραμονή στο Βελιγράδι και σε άλλες πόλεις της Σερβίας φωνάζοντας «Θέλουμε Δικαιοσύνη» και «Έχετε στα χέρια σας αίμα». «Σώπασαν» στις 23:52, για 15 λεπτά, για να τιμήσουν τα 15 θύματα του εγκλήματος στο Νόβι Σαντ και στις 00.07 συνέχισαν τα αντικυβερνητικά συνθήματα. 

Την Παρασκευή 1 Νοέμβρη, στις 11.52 πμ, ένα τσιμεντένιο κουβούκλιο του πρόσφατα ανακαινισμένου κεντρικού σιδηροδρομικού σταθμού στο Νόβι Σαντ (η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Σερβίας και πρωτεύουσα της αυτόνομης επαρχίας της Βοϊβοντίνα) κατέρρευσε σκοτώνοντας 15 άτομα. Ένα έγκλημα ιδιωτικοποιήσεων και κυβερνητικής διαφθοράς, όπως και το «δικό μας» στα Τέμπη. 

Από τη πρώτη διαδήλωση, στη κεντρική πλατεία του Νόβι Σαντ, ο οργισμένος κόσμος ζητούσε τις παραιτήσεις και την ποινική δίωξη πολλών βασικών στελεχών και του πρωθυπουργού Βούτσεβιτς της κυβέρνησης του προέδρου Βούτσιτς. Ήταν η συσσωρευμένη οργή απέναντι σε μία διαφθαρμένη νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση που προωθεί ένα εκτεταμένο πρόγραμμα λιτότητας, περικοπών και ιδιωτικοποιήσεων αναζητώντας «επενδύσεις» και από την ΕΕ και από την Κίνα. Η κυβέρνηση απάντησε με καταστολή και συλλήψεις αλλά αυτό είχε το αντίθετο αποτέλεσμα. Οι διαδηλώσεις όχι μόνο συνεχίστηκαν αλλά «απλώθηκαν» σε όλη τη Σερβία. Σε ανάμνηση της στιγμής της τραγωδίας και του αριθμού των θυμάτων, κάθε Παρασκευή στις 11:52 πμ και για δεκαπέντε λεπτά γίνονταν αποκλεισμοί κεντρικών δρόμων στο Βελιγράδι και σε όλες τις πόλεις. 

Το σημείο καμπής ήρθε στις 22 Νοεμβρίου. Κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας δράσης, που διοργάνωσαν οι φοιτητές και το προσωπικό της Σχολής Δραματικών Τεχνών στο Βελιγράδι, η κυβέρνηση απάντησε με επίθεση κυβερνητικών τραμπούκων με στόχο να σταματήσει τη δράση των αποκλεισμών. Η απάντηση από τους φοιτητές και το προσωπικό ήταν άμεση. Κατάληψη της σχολής. Αυτό λειτούργησε ως πυροδότης ενός μαζικού και πρωτόγνωρου κινήματος φοιτητικών καταλήψεων. Μέχρι τα μέσα Δεκέμβρη, 85 σχολές (συμπεριλαμβανομένου και ενός ιδιωτικού πανεπιστημίου) ήταν υπό κατάληψη. Το μεγαλύτερο φοιτητικό κίνημα στη Σερβία από το 1968. Ταυτόχρονα, οι φοιτητές απαιτούν, επιπλέον, να συλληφθούν και να απαγγελθούν κατηγορίες σε όσους επιτέθηκαν στις διαδηλώσεις, απελευθέρωση των συλληφθέντων διαδηλωτών και αύξηση του προϋπολογισμού των δημόσιων πανεπιστημίων κατά 20%. 

Οι καταλήψεις γίνονται κέντρα οργάνωσης του αγώνα με συνελεύσεις, πολιτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Η ριζοσπαστικοποίηση βαθαίνει. Όλο και μεγαλύτερο κομμάτι φοιτητών υιοθετεί το αίτημα για γενική απεργία. Στέλνουν «ανοικτό γράμμα» σε όλους τους φοιτητές του κόσμου ζητώντας συμπαράσταση αλλά και ένα συντονισμένο παγκόσμιο κίνημα φοιτητικών καταλήψεων. Σε πείσμα όσων καλλιεργούσαν και καλλιεργούν το μίσος ανάμεσα στους λαούς της πρώην Γιουγκοσλαβίας, πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις συμπαράστασης σε όλες τις χώρες (Κροατία, Βοσνία, Σλοβενία) που αποτελούσαν την πρώην Γιουγκοσλαβία. Ενδεικτικό είναι και το γεγονός ότι οι φοιτήτριες/ες της Σχολής Πολιτικών Επιστημών κάλεσαν την ανεξάρτητη θεατρική εταιρεία Heartefact να παίξουν το έργο τους "Ο γιος μας", που αφορά τη σχέση ενός νεαρού ομοφυλόφιλου άνδρα και των γονιών του, ανοίγοντας μία τεράστια συζήτηση για την καταπίεση των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. 

Η «φοιτητική εξέγερση» κέρδισε την μαζική υποστήριξη όλης της κοινωνίας. Χιλιάδες απλοί άνθρωποι δωρίζουν τρόφιμα, εξοπλισμό κατασκήνωσης, υλικά για την κατασκευή πανό, χρήματα και πολλές άλλες προμήθειες σε κατειλημμένες σχολές. Μαγειρεύουν για τους καταληψίες φοιτητές. Τα αγροτικά συνδικάτα, τα οποία είναι σε σύγκρουση με την κυβέρνηση γιατί έδωσε άδεια στον πολυεθνικό όμιλο εξόρυξης Rio Tinto να κατασκευάσει ένα εξαιρετικά ρυπογόνο ορυχείο λιθίου σε εύφορη και πλούσια σε νερό γεωργική γη, υποστηρίζουν ενεργά τους φοιτητές. Όταν και οι μαθητές άρχισαν να συμμετέχουν στις διαδηλώσεις, η κυβέρνηση έκλεισε τα σχολεία μια εβδομάδα νωρίτερα για τις χειμερινές διακοπές. Δηλώσεις συμπαράστασης διαβάζονται από τους ηθοποιούς στο τέλος πολλών παραστάσεων. Έτσι φτάσαμε στις 22 Δεκεμβρίου και στη μεγαλύτερη διαδήλωση που έγινε στη Σερβία τον 21ο αιώνα, με πάνω από 100.000 άτομα, στο κέντρο του Βελιγραδίου.

Το πιο σημαντικό, και το «κλειδί» για τη συνέχεια, είναι η ώθηση που δίνει το φοιτητικό κίνημα στους εργατικούς χώρους. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές απεργούσαν ζητώντας αυξήσεις για εβδομάδες πριν ξεσπάσει το φοιτητικό κίνημα. Το ίδιο και οι εργαζόμενοι στα ταχυδρομεία και οι οδηγοί λεωφορείων. Τώρα οργανώνονται για να ξαναβγούν σε απεργία. Οι εργαζόμενοι της δημόσιας τηλεόρασης στην Βοϊβοντίνα απεργούν ζητώντας την παραίτηση του διευθυντή τους. Εκεί βρίσκεται η δύναμη.

Η κυβέρνηση Βούτσιτς είναι πανικόβλητη. Χρησιμοποιεί την τακτική «καρότο» (ανακοίνωσε ότι το Βελιγράδι θα έχει δωρεάν δημόσια συγκοινωνία) και «μαστίγιο» (καταστολή και συκοφάντηση των φοιτητών) αλλά το κίνημα δεν υποχωρεί ούτε μέσα στις γιορτές (στη Σερβία τα Χριστούγεννα ήταν στις 7 Γενάρη). 

Για να μην έχουμε καμία αμφιβολία για την «στάση» της κυβέρνησης της ΝΔ, στις 5 Νοέμβρη, τέσσερις μέρες μετά την τραγωδία, ο Δένδιας συναντήθηκε στο Βελιγράδι με τον Βούτσιτς. «Στη συνάντηση η οποία διεξήχθη σε εγκάρδιο κλίμα συζητήσαμε για τους ισχυρούς δεσμούς φιλίας Ελλάδας - Σερβίας και για την ενίσχυση της αμυντικής μας συνεργασίας» αναφέρει σε ανάρτηση στο Χ ο υπουργός Άμυνας. «Ξέπλυμα» και συνάντηση πολεμοκάπηλων «δολοφόνων». 

Στεκόμαστε στο πλευρό της σέρβικης εργατικής τάξης και της νεολαίας. Οι φοιτητικές κινητοποιήσεις του Γενάρη είναι η αρχή. Αθήνα - Βελιγράδι: κοινός αγώνας.