Τις τελευταίες δύο εβδομάδες η κυβέρνηση ανακυκλώνει το αφήγημα περί βίας και ανομίας στα πανεπιστήμια. Αποκορύφωμα αποτέλεσαν τα μέτρα που παρουσίασε η Υπουργός Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη στη Σύνοδο των Πρυτάνεων στη Χαλκιδική στις 6-9 Μάη. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ αφορούν ζητήματα πειθαρχικών ποινών, ασφάλειας στα ιδρύματα, αλλά και μεταρρυθμίσεις στο σύστημα διαγραφών και κατατακτηρίων εξετάσεων. Η πιο ηχηρή εξαγγελία αφορά την εφαρμογή αναστολής φοιτητικής ιδιότητας για δύο έτη σε περιπτώσεις φοιτητών που συλλαμβάνονται εντός των ΑΕΙ για πράξεις βίας.

Οι ίδιοι οι πρυτάνεις έκαναν λόγο για υπερπροβολή της βίας στα πανεπιστήμια και για έμφαση σε μεμονωμένα περιστατικά, ενώ η Ομοσπονδία Διοικητικού Προσωπικού κατήγγειλε πως πίσω από την επίκληση της ασφάλειας κρύβεται μια πολιτική αυταρχισμού, σημειώνοντας ότι αντί για αυστηρές ποινές, το κράτος θα έπρεπε να επενδύσει σε συντήρηση υποδομών, στελέχωση υπηρεσιών και βελτίωση συνθηκών φοίτησης.

Αυτή η συζήτηση δεν είναι καινούργια για τα ΑΕΙ. Από το 2019 η επιβολή του νόμου και της τάξης στα ΑΕΙ ήταν εξαγγελία της κυβέρνησης, την οποία επανέλαβε και στις εκλογές του 2023. Η πανεπιστημιακή αστυνομία πάρθηκε πίσω το 2023 αλλά οι επιθέσεις στην Παιδεία συνεχίστηκαν με τα νομοσχέδια για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και τις διαγραφές «αιώνιων φοιτητών». 

Είναι τουλάχιστον υποκριτικό η κυβέρνηση να μιλάει για παραβατικούς φοιτητές τη στιγμή που η ίδια είναι βουτηγμένη στον πόλεμο, τα εγκλήματα και τα σκάνδαλα. Ο κατάλογος είναι τεράστιος. Είτε είναι η στήριξη του σφαγέα Νετανιάχου, είτε είναι οι 650 νεκροί της Πύλου. Είτε είναι η εμπλοκή της σε κυκλώματα παιδοβιαστών όπως με την υπόθεση του Μίχου και του Λεύκοβιτς, είτε η συγκάλυψη του εγκλήματος των Τεμπών, ή η φυλάκιση του Νίκου Ρωμανού. 

Από το 1991

Βάζει κάμερες στο ΕΜΠ, δήθεν για την ασφάλεια των φοιτητών, ενώ ο πρύτανης του πανεπιστημίου αποκαλούσε ανενόχλητος τις φοιτήτριες “escorts”. Βάζει φοιτητές μέλη της ΔΑΠ στα κανάλια να λένε πως δεν αισθάνονται ασφάλεια στα πανεπιστήμια, ενώ για τη βία μέσα στις σχολές, για τους μπράβους στις συνελεύσεις, για τα ξύλα και τις δολοφονίες είναι υπεύθυνη η ίδια η Νέα Δημοκρατία. Να θυμήσουμε τη δολοφονία του μαθητή Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, από τον Ειδικό φρουρό Επαμεινώνδα Κορκονέα και τη δολοφονία του Νίκου Τεμπονέρα το 1991, από τον δημότικο σύμβουλο της ΝΔ και πρόεδρο της τοπικής ΟΝΝΕΔ, Καλαμπόκα.

Οι φοιτητές ξέρουν καλά τι σημαίνει ΝΔ στα πανεπιστήμια. Το κίνημα καταλήψεων του 2024 ήταν το αποκορύφωμα της μάχης που έδωσαν οι φοιτητές απέναντι στις πολιτικές της κυβέρνησης. Φέτος ήταν μαζική η συμμετοχή των Φοιτητικών Συλλόγων σε όλες τις απεργίες, και τις πολιτικές μάχες. Η απομόνωση της ΔΑΠ φαίνεται στις Φοιτητικές Εκλογές, με τα αποτελέσματα του 2024 να δείχνουν τη ΔΑΠ στο 25% και πάνω από το 50% των φοιτητών να ψηφίζουν αριστερά. 

Η πραγματικότητα είναι ότι η κυβέρνηση φοβάται τη νεολαία γιατί ξέρει πως οι μέρες της σιγά σιγά τελειώνουν. Οι απέλπιδες προσπάθειες διάλυσης και ιδιωτικοποιήσεων βρίσκουν συνεχώς αντιστάσεις και δεν μπορεί να τις προχωρήσει με τον τρόπο που επιθυμεί. Θέλει να χτυπήσει την πολιτικοποίηση και την Αριστερά των πανεπιστημίων με τον ίδιο τρόπο που προσπαθεί να χτυπήσει και τους εκπαιδευτικούς που αντιστέκονται στην αξιολόγηση και διοργανώνουν αντιπολεμικές δράσεις για την Παλαιστίνη.

Στην τελική ευθεία πριν τις φοιτητικές εκλογές η Ανυσία Τζονιού φοιτήτρια στη ΣΔΟΚΕ του ΠΑΔΑ και ο Ορέστης Παπαθανάσης, φοιτητής στο Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Ιωαννίνων, μίλησαν στη Σοφία Γαρμπή.

Βρισκόμαστε λίγες μέρες πριν τις φοιτητικές εκλογές. Ποια είναι η κατάσταση που επικρατεί στα πανεπιστήμια σας; Τι κάνει σημαντική τη διαδικασία των φοιτητικών εκλογών; 

Ορέστης Παπαθανάσης: Η χρονιά σημαδεύτηκε από κινητοποιήσεις και απεργίες σε διάφορους κλάδους, από τα σχολεία μέχρι τα νοσοκομεία, τους λιμενεργάτες, τους ντελιβεράδες και αλλού. Στα πανεπιστήμια, μπορεί να μην είχαμε κίνημα καταλήψεων όπως πέρυσι, αλλά οι φοιτητές βρισκόντουσαν διαρκώς στον δρόμο. Αποκορύφωμα ήταν τα συλλαλητήρια της 28ης Φλεβάρη που ήταν γεμάτα με νεολαία και φοιτητές. Στα Γιάννενα οπού σπουδάζω όταν μιλάγαμε με κόσμο στη Λέσχη, όλοι μας έλεγαν “Κι εγώ πήγα”. Οι ίδιες οι κινητοποιήσεις για τα Τέμπη, συνδύαζαν όλα τα ρυάκια των μαχών ενάντια στις ιδιωτικοποίησεις, είτε στην Υγεία, είτε στην Παιδεία, είτε στο ρεύμα και στο νερό. Οι φοιτητές που συμμετείχαν στα συλλαλητήρια, γνωρίζουν πως αν στο τέλος η Παιδεία ιδιωτικοποιηθεί σημαίνει ότι τα πανεπιστήμια μας γίνονται Τέμπη και αυτό το βλέπουμε ήδη. 

 Όμως η Παιδεία μπορεί να σωθεί, ιδιαίτερα με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η κυβέρνηση αυτή τη στιγμή. Είναι αδύναμη και κυβερνάει ακόμη όχι γιατί η κοινωνία είναι δεξιά αλλά επειδή η Αριστερά και συγκεκριμένα η ρεφορμιστική Αριστερά βρίσκεται σε κρίση. Στις σχολές όμως υπάρχει ένα ρεύμα ριζοσπαστικοποίησης. Γι ’αυτό και έχει σημασία το ποια Αριστερά θα ενισχυθεί μέσα από αυτή τη μάχη για να προβάλλει εναλλακτική στην κυβέρνηση Μητσοτάκη και το βάρβαρο αυτό σύστημα.

Μιλήσατε για “Τέμπη στην Παιδεία”. Τι σημαίνει αυτό για τα πανεπιστήμια; 

Ορέστης Παπαθανάσης: Είχαμε πέρυσι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και φέτος τις διαγραφές φοιτητών. Η κυβέρνηση επιλέγει να χτυπήσει την εργατική τάξη με αυτόν τον τρόπο και να της στερήσει το δικαίωμα να βρίσκεται στο πανεπιστήμιο. Όλοι οι φοιτητές δουλεύουν και πολλοί δουλεύουν μαύρα, χωρίς καν να μπορούν να δείξουν ότι δουλεύουν παράλληλα με τη σχολή. Η ίδια η διαδικασία των διαγραφών θέλει να κάνει τους φοιτητές πελάτες των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Αυτή είναι η διαδικασία διάλυσης που περιγράφουμε. Όταν μιλάμε για “Τέμπη στην Παιδεία” εννοούμε ότι διαλύουν τη Δημόσια Παιδεία, βάζοντας μέσα τους ιδιώτες. Είχαμε στα Γιάννενα ένα τραγικό παράδειγμα που υπήρξε φωτιά στις εστίες, ενώ οι σοβάδες πέφτουν από τα ταβάνια με φοιτητές να τραυματίζονται. Γι’ αυτό και είναι ζήτημα για εμάς το επόμενο διάστημα και να υπερασπιστούμε τον Δημόσιο χαρακτήρα του πανεπιστημίου αλλά και να βγάλουμε κίνημα καταλήψεων που θα καταφέρει να μπλοκάρει το μέτρο των διαγραφών και θα αναγκάσει την κυβέρνηση να τα πάρει όλα πίσω.

Ανυσία Τζονιού: Στην Κοινωνική Εργασία, “Τέμπη” σημαίνει ότι όποιος φοιτητής θέλει να κάνει πρακτική άσκηση πρέπει να την κάνει απλήρωτα. Αυτό σημαίνει ότι συχνά στα ίδια τα πανεπιστήμια δημιουργούνται συνθήκες που εμποδίζουν τους φοιτητές να σπουδάσουν. Είναι συχνό φαινόμενο φοιτήτριες και φοιτητές να ξεκινάνε δουλειά πριν την πρακτική τους για να μαζέψουν λεφτά ώστε να μπορούν να έχουν στη συνέχεια. 

Ενώ η καθημερινότητα γίνεται δυσβάσταχτη για τους φοιτητές, η κυβέρνηση ξαναζεσταίνει το αφήγημα περί “βίας και ανομίας” στα πανεπιστημια. Είναι γελοίο να χρησιμοποιεί το αφήγημα αυτό η κυβέρνηση Μητσοτάκη γιατί η ίδια πρόκειται για μια κυβέρνηση δολοφόνων. Είναι αυτή που βάζει αρχηγό του Λιμενικου Σώματος τον Τρύφωνα Κοντιζά, αυτή που συναντιέται με τον σφαγέα Νετανιάχου για τον οποίο έχει εκδοθεί ένταλμα σύλληψης από το διεθνές δικαστήριο. 

Με το αφήγημα περί βίας και ανομίας θέλει να σβήσει την πολιτικοποίηση από τα πανεπιστήμια, γιατί θέλει πανεπιστήμια αποστειρωμένα από την πολιτική δράση για να συνεχίζει ανενόχλητη το έργο της. Όταν είχε προσπαθήσει να επιβάλει την πανεπιστημιακή αστυνομία τη σεζόν 2021-2022 ήταν νίκη του φοιτητικού κινήματος το ότι δεν τα κατάφερε. Αλλά αυτή τη στιγμή συνεχίζει να προσπαθεί να επαναφέρει την πανεπιστημιακή αστυνομία και τα πανεπιστήμια με κάμερες λέγοντας στην ουσία ότι όποιος φοιτητής είναι αριστερός και ασχολείται με την πολιτική δεν έχει θέση μέσα στη σχολή. 

Τι πρωτοβουλίες πήρατε μέσα στις Σχολές σας το προηγούμενο διάστημα; Τι ανταπόκριση βρίσκανε στους Φοιτητικούς σας Συλλόγους; 

Ανυσία Τζονιού: Σαν ΣΕΚ στις Σχολές επιμείναμε στο να γίνει κτήμα μέσα στους Φοιτητικούς Συλλόγους η σύνδεση των ιδιωτικοποιήσεων με το ζήτημα του ρατσισμού, του σεξισμού και της γενοκτονίας στην Παλαιστίνη όπως εκφραζόταν και με τα συνθήματα: “Τέμπη-Πύλος-γυναικοκτονίες” και “Τέμπη-Πύλος-Παλαιστίνη”.

Ανοίγαμε το ζήτημα του ναυαγίου της Πύλου, μέσα από τις παρεμβάσεις μας στις συνελεύσεις, και μέσα από τα υλικά μας, τις αφίσες και τις προκηρύξεις μας. Δεν βάζαμε στο περιθώριο το αίτημα του ανοιχτών συνόρων. Δώσαμε μάχη να βγούμε οι φοιτητές/ριες μαζί με τους εργάτες/ριες την Παγκόσμια Ημέρα Γυναικών στις 8 Μάρτη και πήραμε απόφαση από τον Σύλλογο μας. Είχαμε πάρει επίσης απόφαση για να υπάρχει παρουσία του Φοιτητικού μας Συλλόγου στη δίκη του Ζακ Κωστόπουλου, ανοίγοντας έτσι και το ζήτημα της ομοφοβίας μέσα στις συνελεύσεις μας. 

Πιστεύουμε ότι όταν η κρίση του καπιταλισμού βαθαίνει, οι από πάνω έχουν ανάγκη να διαιρέσουν την εργατική τάξη με το σεξισμό, με το ρατσισμό. Είδαμε να ακούγεται τις προάλλες στη Βουλή το “Κάνε κανένα παιδί”. Από την άλλη λένε ότι οι μετανάστες φταίνε που δεν υπάρχουν λεφτά, ενώ οι ίδιοι πάνε να διαθέσουν 28 δις σε εξοπλιστικά προγράμματα και άλλα τόσα στο να εξυπηρετήσουν τα τοκοχρεωλύσια. Δημιουργούν στερεότυπα λέγοντας ότι υπάρχουν συγκεκριμένοι ρόλοι και χρησιμοποιούν ιδεολογήματα όπως αυτό το ότι το φύλο είναι βιολογικό για να μας πουν ότι έχουμε συγκεκριμένο ρόλο και ότι αυτόν πρέπει να εκπληρώσουμε. Αυτές οι ιδεολογίες δεν αφήνουν τις σχολές μας ανεπηρεάστες. Λένε ότι οι γυναίκες είναι για συγκεκριμένες δουλειές, όπως είναι η Κοινωνική Εργασία για παράδειγμα που σαν κατεύθυνση έχει κάτι το πιο “φροντιστικό”. Όποτε βλέπουμε και περισσότερες γυναίκες στο Τμήμα και τους άντρες να είναι μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού. 

Στη σχολή μου όμως υπάρχουν και αντιστάσεις. Ένα πολύ καλό παράδειγμα είναι αυτό του Δικτύου Δράσης Κοινωνικών Λειτουργών στο οποίο συμμετέχουν και καθηγητές. Το Δίκτυο αυτό, αμέσως μετά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου ότι οι έννοιες “γυναίκα” και “φύλο” βασίζονται στις βιολογικές διαφορές είχε κυκλοφορήσει το εξώφυλλο της εφημερίδας της αδελφής οργάνωσης του ΣΕΚ στην Αγγλία. Το εξώφυλλο αυτό έγραφε ότι “οι Τρανς γυναίκες είναι γυναίκες”. Η ίδια η Κοινωνική Εργασία σίγουρα είναι ένα κομμάτι που λαμβάνει υπόψη τους τρανς και τους μετανάστες και θέλουμε να πάρουν ανάλογες πρωτοβουλίες και οι υπόλοιπες σχολές. 

Μαζί με τις πολιτικές πρωτοβουλίες σε συνδυασμό με τη μάχη απέναντι στις διαγραφές και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, στο ΠΑΔΑ δώσαμε μάχη μαζί με τις καθαρίστριες για να μην απολυθεί καμία τους και πετύχαμε νίκη δηλώνοντας ξεκάθαρα πως δεν θέλουμε τις εργολαβίες μέσα στις σχολές μας. 

Ορέστης Παπαθανάσης: Στα Γιάννενα διοργανώσαμε εκδηλώσεις και για την 8η Μάρτη και για τις 22 Μάρτη την ημέρα ενάντια στον ρατσισμό και τον φασισμό. Ήταν εκδηλώσεις οι οποίες αγκάλιαστηκαν από τους φοιτητές και υπήρχε πολύ καλή συμμετοχή. Πιστεύουμε ότι ο σεξισμός και η καταπίεση συνδέονται και με τις περικοπές και τις ιδιωτικοποίησεις, με τη διάλυση του κράτους πρόνοιας και των κοινωνικών δομών. Οι γυναίκες αναλάμβανουν αυτά τα βάρη και χρειάζεται να κάνουνε δύο και τρεις δουλειές για να τα βγάλουν πέρα. Βλέπουμε επίσης τον σεξισμό μέσα στις σχολές μας. Μέσα από σεξουαλικές παρενοχλήσεις και σεξιστικά σχόλια. Και σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχουν καθηγητές που μπορεί να ζητάνε «ανταλλάγματα» για εργασίες. Γι’ αυτό θέλουμε να έχουμε και δυνατούς Φοιτητιτικούς Συλλόγους γιατί η μάχη ενάντια στον σεξισμό είναι καθημερινή. Και παράλληλα παλεύοντας ενάντια στον σεξισμό και τον ρατσισμό βάζουμε στοπ στην ακροδεξιά απειλή. 

Προκρίναμε το να συνδεθούμε με το διεθνές αντιπολεμικό κίνημα αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη. Ανοίγοντας στη συζήτηση ότι οι φοιτητές μπορούν μέσα από τις καταλήψεις των πανεπιστημίων τους, μέσα από τη σύγκρουση με την κυβερνητική πολιτική να συμβάλουν στο κίνημα που παλεύει για να βάλει στοπ στη γενοκτονία. 

Τι σημαίνει η ενίσχυση της αντικαπιταλιστικής αριστεράς και του ΣΕΚ στις Σχολές μέσα από τις εκλογές;

Ορέστης Παπαθανάσης: Θέλουμε να δυναμώσει η επαναστατική Αριστερά και το ΣΕΚ στις Σχολές συγκεκριμένα, γιατί μπορεί να συνδέει και να γενικεύει τις μάχες. Θέλουμε να συζητήσουμε με τους συμφοιτητές μας και να κερδίσει παραπάνω έδαφος το αίτημα των κρατικοποιήσεων με εργατικό έλεγχο και στα τρένα αλλά και στην παιδεία. Χρειάζεται να καταλάβουμε ότι η εργατική τάξη πρέπει να αναλαμβάνει παντού τις πρωτοβουλιες και για την οικονομία και για την πολιτική και τον αθλητισμό για όλα τα ζητήματα. Μπορεί η ρεφορμιστική αριστερά να αντιδρά επιθετικά σε αυτό το αίτημα αλλά το κάνει γιατί λειτουργεί με όρους αποδοχής του καπιταλισμού. Θέλουμε να εμφυσήσουμε στους φοιτητές ότι ο αντικαπιταλισμός δεν είναι μία ακραία αντίληψη αλλά είναι ξεκάθαρα μία πολιτική αναγκαία για την επιβίωση εδώ και τώρα και για τη νίκη των αγώνων για την αλλαγή της κοινωνίας. 

Για εμάς, η κατάληψη είναι η πιο κινηματική διαδικασία που αλλάζει την πολιτική ζωή των φοιτητών και τους φέρνει αντιμέτωπους με διαδικασίες έντονης πολιτικοποίησης. Παίζουν ρόλο στο να ρίχνουν κυβερνήσεις, όπως είχαν παίξει το 2006-07, και έπαιξαν ρόλο τώρα για να είναι ξανά η κυβέρνηση στα ιστορικά χαμηλά ποσοστά της και να φτάσουμε στην τεράστια απεργία της 28ης Φλεβάρη. 

Ανυσία Τζονιού: Το δυνάμωμα του ΣΕΚ στις Σχολές σημαίνει το δυνάμωμα της δύναμης εκείνης που βάζει διαρκώς το ζήτημα των συνελεύσεων και ανοίγει κάθε μάχη μέσα στα πανεπιστήμια διεκδικώντας τη συμμετοχή των Φοιτητικών Συλλόγων σε αυτές. Συμμετέχουμε στο δίκτυο των ΕΑΑΚ γιατί πιστεύουμε ότι μέσα από αυτό το δίκτυο μπορούν οι φοιτητές να κινητοποιηθούν και να παλέψουν. Διεκδικούμε από τις υπόλοιπες δυνάμεις της αντικαπιταλιστικής αριστεράς να κατεβαίνουν ενιαία στις φοιτητικές εκλογες, αλλά πιστεύουμε ότι η ενότητα πρέπει να γίνεται πάνω σε αιχμηρά πολιτικά αιτήματα, όπως αυτό της κρατικοποίησης με εργατικό έλεγχο και πάνω στη σύνδεση όλων των πολιτικών μαχών.