Η κατάρριψη του τούρικου μαχητικού αεροσκάφους από την συριακή αεράμυνα την περασμένη βδομάδα έφερε ξανά στα φώτα της δημοσιότητας την Συρία. Το καθεστώς του Μπασάρ αλ-Άσαντ προσπαθεί να πνίξει την επανάσταση σε λουτρά αίματος. Την ίδια στιγμή όμως οι «μεγάλες δυνάμεις» παζαρεύουν και τρέχουν να εξασφαλίσουν την παρουσία τους.
Το σαββατοκύριακο που πέρασε η σύνοδος υπό την αιγίδα του ΟΗΕ κατέληξε σε μια συμφωνία για «μεταβατική κυβέρνηση» που αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο παραμονής στην εξουσία του Άσαντ. H έκτακτη σύνοδος του ΝΑΤΟ που πραγματοποιήθηκε δυο μέρες πριν, ύστερα από αίτημα της Τουρκίας, κατέληξε σε μια επίσημη δήλωση ότι η Συμμαχία: «Στέκεται στο πλευρό της Τουρκίας με την πιο έντονη αλληλεγγύη».
Οι ιμπεριαλιστές και οι ντόπιοι συνεργάτες τους θέλουν να «υφαρπάξουν» την επανάσταση όπως έκαναν στην Λιβύη ή να επιβάλουν τον έλεγχό τους όπως στην Υεμένη. Το ενδιαφέρον τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Συρία είναι εντελώς υποκριτικό. Δεν είχαν κανένα τέτοιο πρόβλημα όταν το συριακό καθεστώς συνεργαζόταν με τις δυτικές μυστικές υπηρεσίες στις «απαγωγές» της CIA στα πλαίσια του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας» ή όταν βασάνιζε ισλαμιστές και αριστερούς ακτιβιστές.
Για την αριστερά η αντίθεση σε κάθε ιμπεριαλιστική ανάμιξη και επέμβαση είναι το πρώτο καθήκον. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα που όπως και στην περίπτωση του Λιβάνου το 2006 ή της Λιβύης πρόσφατα είναι το προκεχωρημένο φυλάκιο μιας τέτοιας επέμβασης.
Δημοσιεύουμε ένα άρθρο του Σάιμον Άσαφ, δημοσιογράφου της εφημερίδας Socialist Worker του Λονδίνου που δίνει την εικόνα των τελευταίων εξελίξεων.
Το καθεστώς της Συρίας δηλώνει σε όλους τους τόνους ότι αυτό που αντιμετωπίζει είναι μια υποκινούμενη υπονόμευση από το εξωτερικό, από τον δυτικό ιμπεριαλισμό και το Ισραήλ. Παρουσιάζεται σαν προοδευτικό αντιιμπεριαλιστικό καθεστώς. Πράγματι, η βοήθεια που έχει δώσει η Συρία στην Αντίσταση στο Λίβανο –ιδιαίτερα την Χεζμπολάχ- και παλαιστινιακές οργανώσεις είναι αγκάθι στο πλευρό του ιμπεριαλισμού και του Ισραήλ. Όμως, παράλληλα, το συριακό καθεστώς έχει μια μακρά ιστορία επεμβάσεων ενάντια σε κινήματα αντίστασης και συνεργασίας με τον ιμπεριαλισμό.
Το 1976 ο συριακός στρατός μπήκε στο Λίβανο. Όμως, δεν πήρε την πλευρά των Παλαιστίνιων και της αριστεράς που πολεμούσαν με τα υποχείρια του Ισραήλ, τους Φαλαγγίτες. Αντίθετα, έπνιξε στο αίμα την παλαιστινιακή αντίσταση. Το προσφυγικό στρατόπεδο Τελ αλ-Ζάαταρ βρισκόταν υπό πολιορκία από τις ακροδεξιές χριστιανικές πολιτοφυλακές. Ο συριακός στρατός τις ενίσχυσε, απέκλεισε το στρατόπεδο και τις άφησε να σφάξουν περισσότερους από δυο χιλιάδες Παλαιστίνιους.
Αντάλλαγμα
Ο Χάφεζ αλ Άσαντ, ο πατέρας του σημερινού Μπασάρ, προχώρησε σε αυτή την ενέργεια ελπίζοντας, ενθαρρυμένος από τις ΗΠΑ, ότι θα πάρει ως αντάλλαγμα μια συμφωνία ειρήνης με το Ισραήλ. Συμφωνία που θα συμπεριλάμβανε και τα Υψίπεδα του Γκολάν τα οποία είχε αρπάξει το σιωνιστικό κράτος από την Συρία στον Πόλεμο των Εξι Ημερών του 1967. Όμως, αυτή η συμφωνία δεν ήρθε ποτέ.
Το 1991 ο Άσαντ έβαλε την Συρία στον Πρώτο Πόλεμο του Κόλπου. Τάχτηκε με την επέμβαση, τότε υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, επικεφαλής της οποίας ήταν οι ΗΠΑ. Ο πατέρας Άσαντ έγινε σύμμαχος του πατέρα Μπους. Έτσι οι ΗΠΑ έκαναν τα στραβά μάτια στην καταπίεση του καθεστώτος καθώς και στον έλεγχο που διατηρούσε πάνω στον Λίβανο από τη δεκαετία του ’80. Όμως, πάλι η προσμονή για μια «έντιμη ειρήνη» με το Ισραήλ δεν ευοδώθηκαν. Το Ισραήλ είχε πλέον την ανοιχτή συμμαχία του Μουμπάρακ της Αιγύπτου και δεν το ενδιέφερε να κάνει παραχωρήσεις στη Συρία.
Κανένα αντιμπεριαλιστικό κίνημα της Μέσης Ανατολής δεν κέρδισε τελικά από την προστασία καθεστώτων, όπως του Μπάαθ της Συρίας. Το παλαιστινιακό κίνημα ιδιαίτερα έχει υποφέρει από τις επεμβάσεις στο εσωτερικό του που έχουν καταλήξει επανειλημμένα σε αδελφοκτόνες αιματοχυσίες. Πάντα, ο αντιμπεριαλισμός τέτοιων καθεστώτων έμπαινε σε δεύτερη μοίρα μπροστά στα συμφέροντα των άρχουσων τάξεων που εκπροσωπούσαν. Και η αριστερά τέτοιων χωρών έχει πληρώσει την πρόσδεσή της σε τέτοια καθεστώτα με απομόνωση και κρίση.
Η κατάρριψη ενός τουρκικού μαχητικού αεροσκάφους από τις συριακές δυνάμεις σηματοδοτεί ένα δραματικό σημείο καμπής στη συριακή επανάσταση. Η επίθεση που σημειώθηκε μια μέρα μετά την αυτομόληση ενός Σύριου πιλότου της πολεμικής αεροπορίας στην Ιορδανία, δυναμώνει την πιθανότητα στρατιωτικής επέμβασης στην Συρία. Η Τουρκία επικαλέστηκε ένα άρθρο του καταστατικού του ΝΑΤΟ που προβλέπει την κοινή άμυνα των κρατών μελών της Συμμαχίας σε περίπτωση που ένα από αυτά δεχτεί επίθεση.
Οι συνθήκες του περιστατικού είναι ακόμα ασαφείς και δεν έχουν δοθεί επαρκείς εξηγήσεις. Όμως, μπορεί να δώσει την δικαιολογία για επέμβαση. Οι εκκλήσεις για ξένη επέμβαση ακούγονταν ιδιαίτερα δυνατά ενόσω η επανάσταση βρισκόταν σε υποχώρηση. Όμως, η κατάσταση αλλάζει.
Η επανάσταση εκδηλώνεται με καθημερινές μαζικές διαδηλώσεις στο Χαλέπι και στη Δαμασκό. Επίσης, δυο βδομάδες πριν, οι αντάρτες εισχώρησαν στην Μπαντρ-Αμς της Χόμς και κατέλαβαν τρεις στρατιωτικές εγκαταστάσεις που είχαν καταληφθεί τον Φλεβάρη από τις δυνάμεις του καθεστώτος.
Το καθεστώς έχει χάσει τον έλεγχο του Ντέιρ ελ-Ζουρ στα ανατολικά και της υπαίθρου γύρω από το Χαλέπι στο Βορρά. Σε αυτές τις πρόσφατες απώλειες πρέπει να προστεθούν περιοχές από καιρό χαμένες για το καθεστώς: η Ντεράα στο νότο όπως και οι μεγάλες κωμοπόλεις και χωριά γύρω από τη Χομς και τη Χαμά στο κέντρο.
Επαναστάτες
Για τον δικτάτορα Μπασάρ αλ-Άσαντ τα πράγματα γίνονται όλο και πιο δύσκολα. Οι επαναστάτες είναι πλέον καλύτερα οργανωμένοι και λαμβάνουν κάποια βοήθεια σε πυρομαχικά και όπλα.
Η αποστολή ενός μεγάλου τμήματος αυτού του οπλισμού πάει χέρι-χέρι με την προσπάθεια κυρίως των κρατών του Κόλπου να επιβάλουν δεσμεύσεις. Όμως, οι μονάδες των εξεγερμένων, στο σύνολό τους, αρνούνται να υπακούσουν σε διαταγές που έρχονται από εξωτερικές δυνάμεις.
Οι ισλαμιστικές ομάδες που έχουν αρχίσει να επιχειρούν στις ζώνες των συγκρούσεων παραμένουν περιθωριακές. Οι βασικοί σχηματισμοί των εξεγερμένων μαχητών παραμένουν πιστοί στην ανεξαρτησία της επανάστασης.
Η λύση που περισσότερο προτιμάει η Δύση, μια «μετάβαση» στην πολιτική εξουσία όπως αυτή που έλαβε χώρα στην Υεμένη, δεν μπορεί να εφαρμοστεί αν οι επαναστατικές δυνάμεις αρνηθούν να την αποδεχτούν. Η Δύση και οι σύμμαχοί της πρέπει να αποκτήσουν τον έλεγχο αυτών των δυνάμεων αν θέλουν να επιβάλουν αυτόν τον «συμβιβασμό». Η προμήθεια όπλων είναι το μοναδικό αποτελεσματικό μέσο πίεσης που διαθέτουν επί του παρόντος.
Η κρίση οπλισμού και πυρομαχικών έχει αναγκάσει τους εξεγερμένους να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους στο κέρδισμα λιποταχτών από τον στρατό του καθεστώτος. Νέες τακτικές εφαρμόζονται, οι οποίες ουσιαστικά έχουν απομονώσει τις δυνάμεις του καθεστώτος που όλο και περισσότερο χάνουν το ηθικό τους.
Το καθεστώς έχει στραφεί στη χρήση της αεροπορικής του δύναμης αφού πλέον αντιμετωπίζει έλλειψη έμπιστων χερσαίων δυνάμεων. Όμως, πρόκειται για μια επιλογή με μεγάλο ρίσκο. Ήδη ένας πιλότος έχει αυτομολήσει παίρνοντας μαζί του το αεροπλάνο του και πολλοί έχουν εγκαταλείψει τις βάσεις τους. Η χρήση πολεμικών ελικοπτέρων αποδεικνύεται αναποτελεσματική. Αυτό έχει οδηγήσει πολλούς εξεγερμένους στο συμπέρασμα ότι οι πιλότοι αστοχούν επίτηδες.
Οι συσχετισμοί γίνονται αρνητικοί για το καθεστώς. Η επιλογή του Μπασάρ αλ-Ασαντ να καταπνίξει την επανάσταση με τον στρατό, αρχίζει να γυρίζει μπούμερανγκ. Ο στρατός του είναι σε κρίση και η βάση υποστήριξης του καθεστώτος συρρικνώνεται. Όμως, οι αποφάσεις που θα πάρουν οι δυτικές δυνάμεις, θα έχουν δραματικές συνέπειες για την όλη κατάσταση.
Γυναίκες
Οι γυναίκες στο Ζεμπντάνι, στα δυτικά της Δαμασκού, το οποίο βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της επανάστασης, έστειλαν την παρακάτω αναφορά στο κίνημα αλληλεγγύης στο εξωτερικό (Mena Solidarity Network):
«Οι γυναίκες ενεργοποιήθηκαν πρώτα στις κινητοποιήσεις για την απελευθέρωση πολιτικών κρατούμενων του καθεστώτος. Όταν συμμετείχαμε στη πρώτη μας διαδήλωση νιώσαμε ότι ξαφνικά αρχίζουμε μια νέα ζωή. Η Ούμ Σάλεμ μια από τις γνωστότερες ακτιβίστριες στο Ζεμπτάνι είπε: ‘Όταν αποφασίσαμε να κάνουμε μια καθιστική διαμαρτυρία απαιτώντας την απελευθέρωση μια από τις οικογένειες της γειτονιάς δεν ήταν από το Ζεμπτάνι. Δεν είχαν δικούς τους ανθρώπους ανάμεσα στους κρατούμενους. Έτσι πήγα στη διαδήλωση για λογαριασμό τους. Όλοι οι επαναστάτες είναι τώρα παιδιά μας.
Επιμείναμε ότι οι γυναίκες θα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Ξεκίνησε μια συζήτηση με ενθουσιώδεις νεαρούς μιας και οι πάντες ήθελαν να είναι εκείνοι που θα ηγούνται της διαδήλωσης. Όμως, επιμείναμε και ορκιστήκαμε ότι δεν θα επιτρέψουμε στις δυνάμεις ασφαλείας να ακουμπήσουν τα παιδιά μας΄’.
Οι γυναίκες αποκτούν όλο και πιο σημαντικό ρόλο στην επανάσταση. Εκτός από το να γράφουμε τα πλακάτ, να ράβουμε τις επαναστατικές σημαίες, σώζουμε τους τραυματίες, φροντίζουμε τις οικογένειες των κρατουμένων και επίσης συμμετέχουμε όλο και πιο μαζικά στις διαδηλώσεις. Οι γυναίκες του Ζεμπτάνι εκδίδουν μια δεκαπενθήμερη εφημερίδα με τίτλο «Οξυγόνο».
Η διαδικασία της αλλαγής είναι η πράξη της καταστροφής ό,τι πιο κακού υπάρχει στην ιστορία μας και η δημιουργία νέων κοινωνικών σχέσεων. Κάθε τμήμα της κοινωνίας έχει πλέον ρόλο στο μετασχηματισμό της ζωής μας».