Η Κινέζικη ωρολογιακή βόμβα

Η μέθοδος που συνήθως επιστρατεύεται για να στηριχτεί αυτός ο ισχυρισμός είναι η προβολή των σημερινών ρυθμών ανάπτυξης της Κίνας στο μέλλον, ώστε να προβλεφτεί ότι σε μια όχι και πολύ μακρινή χρονική στιγμή η κινέζικη οικονομία θα είναι μεγαλύτερη από την αμερικάνικη. Βέβαια τα στοιχεία μπορούν να χειραγωγηθούν με πολλούς και διάφορους τρόπους, όμως κάποια απ΄ αυτά θέτουν τις «προβολές» στις πραγματικές διαστάσεις τους. Το κατά κεφαλήν εθνικό εισόδημα της Κίνας για το 2009 έφτανε, με τους πιο γενναιόδωρους υπολογισμούς, τα 6,500 δολάρια, δίνοντάς της την 127η θέση στο κατάλογο 228 χωρών. Το κατά κεφαλήν εθνικό εισόδημα των ΗΠΑ ήταν 46.400 δολάρια, κατατάσσοντας τις στη 10η θέση (πίσω από κάποιους «φορολογικούς παραδείσους» και τα σεϊχάτα με τα πετρέλαια).

Όμως, η αλήθεια είναι ότι το Πεκίνο προσπαθεί να κάνει αισθητή την παρουσία του στη διεθνή σκηνή. Αυτή η προσπάθεια έγινε ίσως για πρώτη φορά τόσο εμφανής τον Δεκέμβρη στην Διάσκεψη για το Κλίμα στην Κοπεγχάγη. Ο Γουεν Τζιανμπάο, ο Κινέζος πρωθυπουργός το έπαιζε σκληρός μέχρι την τελευταία στιγμή, όταν έκλεισε μια συμφωνία με τον Μπαράκ Ομπάμα κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης με τους ηγέτες των άλλων ισχυρών κρατών του Νότου, της Ινδίας, της Βραζιλίας και της Ν. Αφρικής. Από τότε, έχουν υπάρξει εντυπωσιακές εξελίξεις.


Τον περασμένο μήνα η Google έκανε μια δραματική ανακοίνωση. Ανήγγειλε ότι σταματάει τη συνεργασία με τις κινέζικες αρχές για τη λογοκρισία των αναζητήσεων μέσω του portal που είχε φτιαχτεί γι΄ αυτό το σκοπό. Στην ουσία η Google κατήγγειλε την Κίνα για «πειρατεία» των υπηρεσιών της. Αυτό που είχε ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι παρόλο την στήριξη της Ουάσινγκτον στην Google, οι περισσότερες άλλες μεγάλες δυτικές επιχειρήσεις έμειναν σιωπηλές.

Κατόπιν είχαμε την οργισμένη αντίδραση του Πεκίνου στην πώληση αμερικάνικων οπλικών συστημάτων στη Ταϊβάν, αξίας 6.4 δις δολαρίων. Η κινέζικη κυβέρνηση θεωρεί την Ταϊβάν έδαφος της Κίνας και διατηρεί για τον εαυτό της το δικαίωμα να την ενσωματώσει ξανά στη Λαϊκή Δημοκρατία με τη χρήση βίας. Το Πεκίνο αντέδρασε με την απειλή επιβολής κυρώσεων στην Boeing και σε τρεις άλλες αμερικάνικες εταιρείες που εμπλέκονται στην πώληση. Ενας Κινέζος υφυπουργός προειδοποίησε επίσης ότι αν ο Ομπάμα συναντηθεί με τον Δαλάι Λάμα «θα ζημίωνε την εμπιστοσύνη και την συνεργασία ανάμεσα στις δυο χώρες. Πώς μια τέτοια εξέλιξη θα βοηθήσει τις ΗΠΑ να ξεπεράσουν την παρούσα οικονομική κρίση;»

Μπίζνες

Πράγματι, η κρίση φαίνεται ότι αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα στη νέα αυτοπεποίθηση της Κίνας. Ενώ οι ΗΠΑ εξακολουθούν να είναι χωμένες στην ύφεση, μια αύξηση μαμούθ των δημόσιων δαπανών τράβηξε την Κίνα και τους βασικούς προμηθευτές της σε τροχιά ανάπτυξης. «Είναι τόσο σίγουροι για τον εαυτό τους αυτή τη στιγμή» δήλωσε στην εφημερίδα Financial Times ένας Αμερικάνος επιχειρηματίας που ζει στο Πεκίνο «Έχουν την ακλόνητη πεποίθηση ότι ΄οι πάντες θα συνεχίσουν να θέλουν να κάνουν μπίζνες μαζί μας επειδή είμαστε η Κίνα».

Επίσης, η κρίση οξύνει κατευθείαν τις εντάσεις ανάμεσα στην Κίνα και τις ΗΠΑ. Και οι δυο χώρες έχουν υποτιμήσει τα νομίσματά τους για να τονώσουν τις εξαγωγές τους. Μέχρι στιγμής στο παιχνίδι κερδίζει η Κίνα προκαλώντας όλο και μεγαλύτερο θυμό στις ΗΠΑ. Την περασμένη βδομάδα, ο Ομπάμα επιτέθηκε φραστικά στην νομισματική πολιτική του Πεκίνου για να πάρει αμέσως την απάντηση από έναν εκπρόσωπο της Κίνας ότι αυτή η πολιτική είναι «λογική και ισορροπημένη».

Όμως, η Κίνα παίζει ένα παιχνίδι που μπορεί να αποδειχτεί πολύ επικίνδυνο. Τα τελευταία στοιχεία για την ανεργία που ανακοινώθηκαν στις ΗΠΑ, δείχνουν ότι από το ξεκίνημα της ύφεσης τον Δεκέμβρη του 2007 έχουν χαθεί 8,4 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Τον περασμένο Δεκέμβρη χάθηκαν ακόμα 20.000. Ο Ομπάμα έχει ομολογήσει ότι αυτή η μεγάλη αύξηση της ανεργίας τροφοδοτεί την δυσαρέσκεια που ενορχηστρώνει η ρεπουμπλικανική δεξιά. Το επόμενο διάστημα ίσως δεχτεί ισχυρότατες πιέσεις να λάβει προστατευτικά μέτρα ενάντια στο Πεκίνο. Πρόσφατα ένας καθ΄ όλα «αξιοσέβαστος» οικονομολόγος πρότεινε ότι η αμερικάνικη κυβέρνηση θα πρέπει να μιμηθεί το παράδειγμα του οικονομικού «σοκ» ενάντια στην Ιαπωνία που εφάρμοσε ο Ρίτσαρντ Νίξον το 1971, και να περικόψει κατά 10% όλες τις εισαγωγές από την Κίνα.

Εκτός από τους παραπάνω παράγοντες, στην κινέζικη οικονομία λειτουργεί μια ωρολογιακή βόμβα. Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι οι αυξημένες δημόσιες δαπάνες και ο δανεισμός δημιουργούν μια κερδοσκοπική φούσκα παρόμοια με αυτή της αγοράς ακινήτων που πυροδότησε την παρούσα κρίση. Με άλλα λόγια, το ξεπέρασμα της κρίσης μπορεί να σπέρνει τους σπόρους της επόμενης.