Αίγυπτος: 2η χρονιά επανάστασης
Το 2012 ήταν μια χρονιά στην οποία η επανάσταση στην Αίγυπτο συνέχισε, βάθυνε και αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει πολλές και διαφορετικές προκλήσεις. Την 1η του Φλεβάρη, μια προβοκάτσια του στρατού στη διάρκεια ποδοσφαιρικού αγώνα οδήγησε στο θάνατο περίπου 80 ανθρώπους. Ήταν μια προσπάθεια για να δοθεί ευκαιρία για ανοιχτή επέμβαση του στρατού, αλλά γύρισε μπούμπερανγκ. Ο κόσμος εξαγριώθηκε περισσότερο ενάντια στις προκλήσεις των καραβανάδων. Η πλατεία Ταχρίρ έγινε ξανά και ξανά το σημείο έκφρασης της οργής.
Τα αποτελέματα των προεδρικών εκλογών κατέγραψαν τις τεράστιες αλλαγές στη συνείδηση. Ο υποψήφιος της Αριστεράς, Χαμντίν Σαμπάχι, συγκέντρωσε 21%, ενώ στα αστικά κέντρα υπήρξαν σημεία που βγήκε πρώτος. Στο δεύτερο γύρο των εκλογών ο Μοχάμεντ Μούρσι κατάφερε να βγει πρόεδρος, έχοντας απέναντί του τον Σαφίκ που προερχόταν από το βαθύ κράτος του Μουμπάρακ. Το απεργιακό κίνημα δεν σταμάτησε ολόκληρη τη χρονιά, φτάνοντας σε δύο κορυφώσεις, μία το Μάη και μία στις αρχές του φθινοπώρου.
Λίγο πριν από το Δεκαπενταύγουστο, και ενώ όλα έδειχναν ότι εξελίσσεται μια νοσηρή συγκατοίκηση του Μούρσι με τον στρατάρχη Ταντάουϊ, ο πρόεδρος ανακοίνωσε ότι παύει τον στρατάρχη του Μουμπάρακ από τη θέση του επικεφαλής του Στρατιωτικού Συμβουλίου, προκαλώντας ενθουσιασμό σε εκατομμύρια Αιγύπτιους. Αντί να περιμένει πότε οι καραβανάδες θα προχωρήσουν σε πραξικόπημα, ο Μούρσι αποφάσισε να κινηθεί πρώτος, περιορίζοντας τις έκτακτες εξουσίες των στρατιωτικών.
Η χρονιά όμως είχε ένα ακόμη γύρισμα. Ο Μούρσι έδωσε επιπλέον εξουσίες στον εαυτό του και προχώρησε για την επικύρωση νέου Συντάγματος. Κατάφερε να κερδίσει το δημοψήφισμα, όμως στις μεγάλες πόλεις και στα βιομηχανικά κέντρα πλειοψήφησε το “Όχι”, δίνοντάς μας μια πρόγευση από τις μάχες του 2013.
Ο συνδικαλισμός επιστρέφει στις ΗΠΑ
Οι εφτά μέρες που συγκλόνισαν το Σικάγο το 2012 ξεκίνησαν στις 10 Σεπτέμβρη, όταν οι εκπαιδευτικοί αποφάσισαν ότι θα προχωρήσουν σε απεργία διαρκείας για πρώτη φορά μετά από 25 χρόνια. Όταν επέστρεψαν στις σχολικές αίθουσες είχαν καταφέρει να σταματήσουν ένα μεγάλο μέρος της αντιμεταρρύθμισης που προωθεί ο δήμαρχος, Ραμ Εμάνιουελ.
Οι εκπαιδευτικοί δεν έμειναν μόνοι. Σε πολλές περιπτώσεις οι γονείς έρχονταν στις απεργιακές φρουρές, φέρνονταν φαγητό για τους απεργούς. Υπήρξαν κινητοποιήσεις που συγκέντρωσαν πάνω από 40 χιλιάδες κόσμο. Οι επιθέσεις στην παιδεία συνεχίζονται, μόνο στο Σικάγο ο στόχος είναι να κλείσουν πάνω από 100 από τα 600 σχολεία. Δήμαρχοι σε ολόκληρες τις ΗΠΑ απειλούν ότι το 2013 θα ακολουθήσουν το παράδειγμα του Εμάνιουελ για να εξοικονομήσουν κονδύλια από τους προϋπολογισμούς. Γι' αυτό και οι εκπαιδευτικοί του Σικάγο κέρδισαν την προσοχή ολόκληρης της εργατικής τάξης στις ΗΠΑ.
Ο Ομπάμα κατάφερε να επανεκλεγεί στις εκλογές του Νοέμβρη, χωρίς αυτή τη φορά να έχει στο πλευρό του τον ενθουσιασμό των απλών ανθρώπων, όπως στις εκλογές του 2008.
Ίσως για αυτό το λόγο, η οργάνωση των αγώνων δεν διακόπηκαν από την εκλογική μάχη. Το κίνημα για τα εργασιακά δικαιώματα στην πολυεθνική Γουόλμαρτ είχε αρχίσει να οργανώνει από τις αρχές Οκτώβρη, αλλά έκανε την πιο εντυπωσιακή του εμφάνιση στις 23 Νοέμβρη, μετά τις εκλογές.
Σε περισσότερα από 1.000 καταστήματα της Γουόλμαρτ σε όλες τις πολιτείες οργανώθηκαν κινητοποιήσεις που σε ορισμένες περιπτώσεις έγιναν περικύκλωση και αποκλεισμός. Εργαζόμενοι, φοιτητές, συμπαραστάτες και ακτιβιστές διάλεξαν αυτή τη μέρα, τη “Μαύρη Παρασκευή”, γιατί ανοίγει επισήμως η εορταστική περίοδος για τα καταστήματα. Ενημέρωναν τους πελάτες για τις συνθήκες εργασίας και τους μισθούς, αλλά έκαναν και σημαντικά βήματα για την οργάνωση περισσότερων εργαζόμενων στα σωματεία. Η Γουόλμαρτ είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης σε όλο τον κόσμο, με πάνω από δύο εκατομμύρια υπαλλήλους.
Μόλις μια βδομάδα αργότερα, στις 29 Νοέμβρη, μια αντίστοιχη κινητοποίηση οργανώθηκε γύρω από τις μεγάλες αλυσίδες φαστ-φουντ, τα Macdonalds, Wendy's, Burger King, Domino's και άλλα. Εκεί που είχε προηγηθεί οργάνωση από μέσα, η κινητοποίηση συνδυάστηκε με απεργία. Αλλού οι ακτιβιστές έμπαιναν μέσα και καταλάμβαναν τα τραπέζια, δίνοντας ευκαιρία στους εργαζόμενους να γραφτούν στο σωματείο.
Kαι στην Αυστραλία
Στις 7 Ιούνη οργανώθηκε η μεγαλύτερη απεργία εκπαιδευτικών στην πολιτεία Βικτόρια της Αυστραλίας. Σχεδόν 30 χιλιάδες εκπαιδευτικοί πήραν μέρος, 200 σχολικά συγκροτήματα έμειναν κλειστά και 11 χιλιάδες συγκεντρωμένοι απεργοί δεν χώρεσαν τελικά στο στάδιο που είχε κλείσει το συνδικάτο. Με κόκκινα μπλουζάκια και μαζικό χορό στο δρόμο απαίτησαν αυξήσεις πάνω από τον πληθωρισμό.
Οι φοιτητές συνέχισαν στη Χιλή...
Στις 28 Αυγούστου πάνω από 150 χιλιάδες διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους του Σαντιάγο. Το φοιτητικό κίνημα, παρόλο που έχει ξεκινήσει τη μάχη του από την Άνοιξη του 2011 συνεχίζει να γίνεται κέντρο για τους αγώνες ενάντια στις επιθέσεις της κυβέρνησης.
Η CUT (η γενική συνομοσπονδία) στήριξε την κινητοποίηση μαζί με το συνδικάτο των εκπαιδευτικών. Στους δρόμους βρέθηκαν εκτός από μαθητές, φοιτητές και εκπαιδευτικοί, συμπαραστάτες απο πολλούς εργατικούς χώρους. Οι μαθητές και οι φοιτητές δεν τρόμαξαν από τις 200 συλλήψεις που έγιναν και σε αυτή την πορεία. Όλους αυτούς τους μήνες, η αστυνομία έχει ξεπεράσει κάθε όριο βιαιότητας πάνω στη νεολαία. Εκτός από άγριο ξύλο, δακρυγόνα, αντλίες νερού, τώρα αναφέρονται εξευτελισμοί με γδύσιμο μαθητών, ενώ ένα 15χρονο παιδί κατήγγειλε ότι η αστυνομία του έσπασε τα πόδια.
...και νίκησαν στο Κεμπέκ
Μετά από ένα πολύμηνο αγώνα, με καταλήψεις, αποχές και μαζικές διαδηλώσεις, οι φοιτητές του Κεμπέκ πέτυχαν μια τεράστια νίκη το Σεπτέμβρη.
Ο πρωθυπουργός παραιτήθηκε και η νέα κυβέρνηση αναγκάστηκε να πάρει πίσω την αύξηση των διδάκτρων, που υπήρξε η αφορμή για το κίνημα, αλλά και τον έκτακτο “νόμο 78” που έσερνε τους φοιτητές και τους συμπαραστάτες τους στα δικαστήρια.
Οι κινητοποιήσεις είχαν ξεκινήσει το Φλεβάρη και γρήγορα ξέφυγαν από τα όρια των Πανεπιστημίων. Η λεγόμενη “Άνοιξη του Κεμπέκ” απλώθηκε στις γειτονιές όπου γίνονταν λαϊκές συνελεύσεις και τοπικές διαδηλώσεις με κατσαρόλες από όλους τους κατοίκους που συμπαραστέκονταν. Οι φοιτητές έφτασαν να συνδεθούν με μάχες εργατών όπως αυτή στην πολυεθνική Ρίο Τίντο και όταν γκρέμισαν την κυβέρνηση να γεμίσουν τους πάντες με ενθουσιασμό.
Αντιμπεριαλιστικές διαδηλώσεις ενάντια στο ρατσιστικό βίντεο για το Ισλάμ
Στις 11 Σεπτέμβρη 2012 δολοφονήθηκε ο αμερικανός πρέσβης στη Βεγγάζη της Λιβύης, ο πρώτος αμερικανός πρέσβης που δολοφονείται μετά το 1979. Η Βεγγάζη ήταν υποτίθεται παραδομένη στον απόλυτο έλεγχο των ιμπεριαλιστών μετά την “απελευθέρωσή” της από τα συμμαχικά στρατεύματα. Ένα χρόνο νωρίτερα ο Κάμερον και ο Σαρκοζί περπατούσαν σε κόκκινο χαλί στην πόλη.
Τις ίδιες μέρες με την επίθεση στη Λιβύη, οργανώθηκαν αντιμπεριαλιστικές διαδηλώσεις σε περισσότερες από 60 χώρες και στις πέντε ηπείρους. Στην Αίγυπτο, το Λίβανο, το Σουδάν, την Υεμένη, την Τυνησία, το Πακιστάν και το Αφγανιστάν, διαδηλωτές έπεσαν νεκροί στη διάρκεια των κινητοποιήσεων. Αφορμή ήταν ένα ρατσιστικό βίντεο ενάντια στο Ισλάμ και τους μουσουλμάνους που γυρίστηκε με τη στήριξη ακροδεξιών ομάδων στις ΗΠΑ. Όμως οι κινητοποιήσεις πήραν χαρακτήρα ενάντια στην ισλαμοφοβία των κυβερνήσεων και ενάντια στις κατοχές και τους βομβαρδισμούς.
Η μάχη των ανθρακωρύχων των Αστούριας
Η μεγάλη απεργία των ανθρακωρύχων έγινε σύμβολο του ανυποχώρητου αγώνα για μήνες. Στα μέσα του καλοκαιριού η “Μαύρη πορεία” των ανθρακωρύχων έφτασε στη Μαδρίτη και αγκαλιάστηκε από χιλιάδες συμπαραστάτες.
Όταν περνούσαν μπροστά από την πρωθυπουργική κατοικία, στις 11.30 το βράδυ, με τα φωτάκια στα κράνη τους, ο κόσμος έκλαιγε από χαρά, ενώ πολλοί τραγουδούσαν τη Διεθνή ή ύμνους των ανθρακωρύχων των Αστούριας από την εποχή της ισπανικής επανάστασης και των αγώνων ενάντια στον Φράνκο. Βρίσκονταν ήδη σε απεργία διαρκείας για πάνω από 40 μέρες και υπεράσπιζαν τα ορυχεία τους -που απειλούνται με κλείσιμο- με κάθε μέσο απέναντι στις επιθέσεις των δυνάμεων καταστολής. Οι ανθρακωρύχοι έδωσαν έμπνευση για ανάλογους αγώνες στα νοσοκομεία.
14 Ν διεθνής απεργία
Η 14 Νοέμβρη υπήρξε το πιο σημαντικό διεθνιστικό γεγονός των τελευταίων χρόνων. Με επίκεντρο τις 24ωρες γενικές απεργίες που κηρύχθηκαν στην Πορτογαλία και την Ισπανία, ο σεισμός επεκτάθηκε παντού. Στην Ελλάδα και την Ιταλία έγιναν στάσεις εργασίας. Για πρώτη φορά απεργήσαμε μαζί στις τέσσερις χώρες του ευρωπαϊκού νότου.
Οι Ισπανοί εργάτες προχωρούσαν στη δεύτερη γενική απεργία της χρονιάς, μετά την πρώτη που έγινε το Μάρτη. Στη χώρα παρέλυσαν τα πάντα. Το κέντρο της Μαδρίτης πλημμύρισε από κόσμο, με εκατομμύρια να παίρνουν μέρος στην απεργία. Οι δυο διαδηλώσεις που τελικά ενώθηκαν είχαν πολλές εκατοντάδες χιλιάδες, ίσως και ένα εκατομμύριο σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις. Αντίστοιχες λαοθάλασσες έβγαιναν ταυτόχρονα σε πολλές πόλεις ολόκληρης της χώρας. Το κίνημα στην Ισπανία είχε βγει δυναμικά μετά το καλοκαίρι με μια κινητοποίηση των συνδικάτων στις 15 Σεπτέμβρη και λίγες μέρες αργότερα μια βραδινή περικύκλωση του Κοινοβουλίου που αντιμετωπίστηκε με πρωτοφανή βία από την αστυνομία.
Οι Πορτογάλοι επίσης είχαν προετοιμαστεί και με προηγούμενες απεργίες και με μια πρωτοφανή διαδήλωση στη Λισαβόνα στις αρχές Σεπτέμβρη. Όμως και σε χώρες που δεν υπήρξε επίσημο κάλεσμα για απεργία οι δράσεις ήταν μαζικές. Στη Γαλλία έγιναν διαδηλώσεις σε πάνω από 130 πόλεις, με τους εργοστασιακούς εργάτες στην πρώτη γραμμή. Στο Βέλγιο οι σιδηροδρομικοί και άλλοι κλάδοι δεν πήγαν στη δουλειά.
Στην Ιταλία οι φοιτητές ξεχύθηκαν σε κοινές διαδηλώσεις με τους εργάτες. Στο Τορίνο κατέλαβαν τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό και εισέβαλαν στο αστυνομικό τμήμα. Κατέλαβαν επίσης τοπικά κυβερνητικά κτίρια. Στη Ρώμη εξελίχθηκαν μάχες με την αστυνομία. Στη Νάπολη, οι διαδηλωτές ξάπλωσαν στις ράγες του κεντρικού σιδηροδρομικού σταθμού την ώρα που οι εργάτες του μετρό απεργούσαν, παραλύοντας εντελώς την πόλη.
Έμπνευση από την Ελλάδα
Ένα καινούργιο σύνθημα της χρονιάς 2012 ήταν το “είμαστε όλοι έλληνες”. Πίσω από τη λέξη έλληνες δεν βρίσκεται όμως η γαλανόλευκη, αλλά οι αγώνες των εργατών που έδωσαν έμπνευση στους εργάτες και τη νεολαία στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο.
Το Φλεβάρη, όταν εδώ ρίχναμε την κυβέρνηση του Παπαδήμου, οργανώθηκαν κινητοποιήσεις αλληλεγγύης στο Λονδίνο, το Παρίσι, το Βερολίνο, τη Φρανκφούρτη, το Ντίσελντορφ, τις Βρυξέλλες, τη Βαρκελώνη, το Βαγιαδολίδ και αλλού. Οι κινητοποιήσεις αυτές είχαν συνέχεια και στη συνέχεια της χρονιάς μέχρι και την προεκλογική περίοδο. Στο Παρίσι, η Αριστερά προχώρησε σε ενωτικές κινητοποιήσεις αλληλεγγύης στο κίνημα στην Ελλάδα μπροστά στον πύργο του Άιφελ.
Οι Παλαιστίνιοι και οι Σύριοι δεν λύγισαν
Αίμα και προσφυγιά ήταν η απάντηση του καθεστώτος Άσαντ ολόκληρο το 2012 απέναντι στην προοπτική της ανατροπής του από την επανάσταση. Οι δυνάμεις του καθεστώτος ολοένα και υποχωρούν, στελέχη του εγκαταλείπουν τη μάχη, αλλά ο δρόμος που διάλεξε ήταν οι βομβαρδισμοί σε ακόμη μεγαλύτερη κλίμακα.
Οι ιμπεριαλιστές παρόλο που σφίγγουν τον κλοιό γύρω από τη Συρία αποδείχθηκαν αδύναμοι να προχωρήσουν μέχρι στιγμής σε επέμβαση, όπως και να δημιουργήσουν μια πειστική αντιπολίτευση με την οποία να ελέγξουν το κίνημα. Το αποτέλεσμα είναι ότι πολλές εκατοντάδες χιλιάδες Σύριοι έχουν γίνει πλέον πρόσφυγες σε όλες τις γειτονικές χώρες.
Οι λεονταρισμοί του Ερντογάν ότι θα καταφέρει να παίξει στρατηγικό ρόλο στην περιοχή κατέληξαν στο σημείο να έχει να αντιμετωπίσει αποσταθεροποίηση στο εσωτερικό της Τουρκίας. Ξανάνοιξε με αιματηρό τρόπο το Κουρδικό, ενώ οι αντιπολεμικές διαδηλώσεις σε Άγκυρα, Ιστανμπούλ και άλλες πόλεις, ενάντια στην επέμβαση στη Συρία στις αρχές Οκτώβρη ήταν μαζικές. Στο μεταξύ, ο Σαμαράς και η Μέρκελ, δεν σταμάτησαν να οργανώνουν πώς θα βάλουν ακόμη περισσότερους φράχτες και νάρκες ενάντια στον κόσμο που ψάχνει να βρει τρόπο να σωθεί.
Αυτός που προσπάθησε να επιβάλει “σταθερότητα” στην Μέση Ανατολή στα τέλη του 2012 ήταν το Ισραήλ, με τον συνηθισμένο του τρόπο. Μέσα σε λίγες μέρες πάνω από 100 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν από τους βομβαρδισμούς σπιτιών μέσα στις φτωχογειτονιές το Νοέμβρη. Χιλιάδες επιθέσεις από αεροσκάφη και πολεμικά πλοία δεν κατάφεραν να λυγίσουν τους Παλαιστίνιους. Αντί γι'αυτό, στο τέλος των “πετυχημένων” βομβαρδισμών, η ισραηλινή κυβέρνηση μπήκε σε κρίση. Η Χίλαρι Κλίντον και ο Ομπάμα άφησαν ξεκρέμαστους τους φίλους τους και έδωσαν την έγκρισή τους σε σχέδιο εκεχειρίας που είχε τη σφραγίδα της Αιγύπτου και οδήγησε τη Χαμάς σε πανηγυρισμούς.
Αιγύπτιοι ακτιβιστές είχαν καταφέρει για πρώτη φορά να περάσουν χωρίς κανέναν έλεγχο από τα σύνορα της Ράφαχ και να φτάσουν στην πόλη της Γάζας όπου ενώθηκαν με τους Παλαιστίνιους. Σε ολόκληρο τον κόσμο οργανώθηκαν διαδηλώσεις αλληλεγγύης. Οι βομβαρδισμοί του 2012 αντί να υπογραμμίσουν την ισχύ του Ισραήλ, έστειλαν μήνυμα για το πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα με τις αραβικές επαναστάσεις.
Οι μεγαλύτερες απεργίες στην Ινδία
Στις 28 Φλεβάρη, εκατομμύρια εργάτες πήραν μέρος στη μεγαλύτερη απεργία που οργανώθηκε ποτέ στην Ινδία. Από τις μεταφορές ως τις τράπεζες και τα ορυχεία, υπήρξε μαζική συμμετοχή. Για πρώτη φορά και οι 11 μεγάλες ομοσπονδίες συνδικάτων οργάνωσαν από κοινού, ενάντια στις αυξήσεις των τιμών, απαιτώντας προστασία των ανοργάνωτων εργατών και ενιαίο κατώτατο μισθό για όλους.
Στις 20 Σεπτέμβρη, η Ινδία ξαναπαρέλυσε από 12 ώρες γενικής απεργίας σε όλη τη χώρα. Την ώρα που ο πρωθυπουργός Μανμόχαν Σινγκ δεχόταν τα συγχαρητήρια των διεθνών οικονομικών οίκων γιατί κατάργησε την επιδότηση στο υγραέριο από το οποίο εξαρτάται η θέρμανση και το μαγείρεμα εκατομμυρίων ανθρώπων, οι εργάτες απέκλειαν σιδηροδρομικές γραμμές, κεντρικούς δρόμους, κρατούσαν κλειστές τις μεγάλες αγορές, τις υπηρεσίες και τις φυτείες του τσαγιού. Πάνω από 1000 απεργοί συνελήφθησαν από αστυνομικές επιθέσεις σε όλη τη χώρα.
Αφρική: Αγώνες από το Λάγος ως τη Μαρικάνα
Με απεργιακό ξεσηκωμό ξεκίνησε το 2012 στη Νιγηρία, τη μεγαλύτερη σε πληθυσμό χώρα της Αφρικής. Τα συνδικάτα κήρυξαν απεργία στις 9 Γενάρη και περίπου δέκα εκατομμύρια άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους. Εργοστάσια, τράπεζες, γραφεία και εμπορικά καταστήματα έμειναν κλειστά.
Ο πρόεδρος της χώρας, Γκούντλακ Τζόναθαν, είχε ανακοινωσει υπερδιπλασιασμό στις τιμές των καυσίμων. Ακόμη και στις περιοχές που βρίσκονται κάτω από στρατιωτικό έλεγχο, τα συνδικάτα έκαναν περιπολίες για να εξασφαλίσουν την επιτυχία της απεργίας. Πάνω από 20 διαδηλωτές τραυματίστηκαν από πυρά της αστυνομίας, όμως η απεργία συνεχίστηκε μέχρι και τις 16 Γενάρη, όταν ο Τζόναθαν πήρε πίσω ένα μεγάλο μέρος των αυξήσεων και τα συνδικάτα πήγαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Στις 16 Αυγούστου, 34 απεργοί στα ορυχεία πλατίνας της Μαρικάνα στη Ν. Αφρική έπεσαν νεκροί από επίθεση της αστυνομίας με πραγματικά πυρά. Άλλοι 78 συνάδελφοί τους τραυματίστηκαν. Μετά από έξι βδομάδες αγώνα, οι εργάτες κέρδισαν αυξήσεις μέχρι και 22%. Η νίκη ήταν φυσικά πικρή. Πάνω από όλα κυριάρχησε το σοκ, στη χώρα όπου υποτίθεται τα συνδικάτα “συγκυβερνούν” μαζί με το Κομμουνιστικό Κόμμα και το Αφρικανικό Εθνικό Κονγκρέσσο. Οι αρχές, μάλιστα, σε συνεργασία με την ηγεσία των επίσημων συνδικάτων προσπάθησαν να χρεώσουν την ευθύνη για τη σφαγή στους ίδιους τους νεκρούς.
Κείμενα - επιμέλεια: Νίκος Λούντος