Ο καπιταλισμός αντιμετώπισε, από τα πρώτα του κιόλας βήματα, με απάνθρωπη εκδικητικότητα τα θύματά του. Για να εξασφαλίσουν εργατικά χέρια για τα εργοστάσιά τους οι καπιταλιστές κατέστρεφαν τους παραδοσιακούς τρόπους μέσα από τους οποίους εξασφάλιζαν την διαβίωσή τους οι φτωχοί. Η βιομηχανία, όμως, δεν μπορούσε, παρά τη ραγδαία της άνοδο, να απορροφήσει όλες αυτές τις εκατοντάδες χιλιάδες των νέων προλετάριων. Το αποτέλεσμα ήταν να γεμίσουν οι πόλεις από εξαθλιωμένους ανθρώπους.
"Μετατράπηκαν μαζικά σε ζητιάνους, ληστές, αλήτες", γράφει ο Μαρξ στο Κεφάλαιο, "στις περισσότερες περιπτώσεις από την ανάγκη των πραγμάτων". Η αντίδραση των καθεστώτων ήταν μια σειρά από κυριολεκτικά αιματηροί νόμοι "ενάντια στην αλητεία". "Οι πατέρες της σημερινής εργατικής τάξης", συνεχίζει ο Μαρξ, "ήταν οι πρώτοι που τιμωρήθηκαν, γιατί τους μετέτρεψαν με τη βία σε αλήτες και πάουπερ (ζητιάνους). Η νομοθεσία τους μεταχειριζόταν σαν 'εθελοντές' εγκληματίες, ξεκινώντας από την προϋπόθεση πως εξαρτιόταν από την καλή τους θέληση να εξακολουθούν να ζουν στις παλιές τους συνθήκες που δεν υπήρχαν πια.”
«Εκτελείται»
“Οι σωματικά γεροί αλήτες μαστιγώνονται και φυλακίζονται. Σύμφωνα με το νόμο τους δένουν πίσω από ένα κάρο και τους μαστιγώνουν... έπειτα τους βάζουν και ορκίζονται ότι θα επιστρέψουν στον τόπο που γεννήθηκαν... για να "δουλέψουν"... Όταν συλληφθεί κανείς για δεύτερη φορά ν' αλητεύει, το μαστίγωμα επαναλαμβάνεται και του κόβουν το μισό αφτί. Σε περίπτωση όμως νέας υποτροπής, χαρακτηρίζεται μεγάλος εγκληματίας και εχθρός της κοινωνίας και εκτελείται".
Με το ίδιο ακριβώς μίσος αντιμετώπιζε ο νόμος και τα παιδιά των δυστυχισμένων φτωχών. "Ο καθένας έχει το δικαίωμα να παίρνει τα παιδιά των αλητών και να τα χρησιμοποιεί σαν μαθητευόμενους, τους νέους ως 24 χρόνων και τα κορίτσια ως 20. Αν δραπετεύσουν, υποχρεώνονται... να είναι σκλάβοι των μαστόρων τους που έχουν δικαίωμα να τους αλυσοδένουν, να τους μαστιγώνουν κλπ κατά βούληση. Κάθε μάστορας έχει το δικαίωμα να περνάει ένα σιδερένιο χαλκά στο λαιμό, στα χέρια ή τα πόδια του σκλάβου του...".
Τα τελευταία υπολείμματα αυτής της νομοθεσίας καταργήθηκαν στην Αγγλία μόλις στα μέσα του 19ου αιώνα. Φυσικά όχι οριστικά. Οι “ασυνείδητες” μάνες που αφήνουν νηστικά τα παιδιά τους κλείνονται στις φυλακές. Οι εργοδότες που τις άφησαν χωρίς δουλειά, όμως, επιδοτούνται “για την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας”...