Κομπάζουν ο Σαμαράς και ο Κεδίκογλου ότι με τις επιτάξεις και τη “σιδερένια τους πυγμή” νίκησαν τους απεργούς στις συγκοινωνίες. Από κομπασμούς, πρόωρους πανηγυρισμούς και διάσημα τελευταία λόγια η ιστορία, άλλο τίποτα. Ποιος θυμάται άραγε σήμερα το “περάσαμε τον κάβο” του Μητσοτάκη, τον Αύγουστο προς Σεπτέμβριο του 1992;
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας μόλις είχε ψηφίσει στη Βουλή την ιδιωτικοποίηση της ΕΑΣ, όπως λεγόταν τότε η ΕΘΕΛ. Για τον τότε πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη τα λεωφορεία θα ήταν η αφετηρία για συνολική ιδιωτικοποίηση. Πίστευε ότι τσακίζοντας τους απεργούς των λεωφορείων θα πετύχαινε να τσακίσει συνολικά το εργατικό κίνημα όπως η Θάτσερ τους ανθρακωρύχους στη Βρετανία μερικά χρόνια νωρίτερα.
Εχοντας προηγηθεί ένα χρόνος αψιμαχίες και δύο μήνες απεργίας διαρκείας και μετωπικής σύγκρουσης τον Ιούλη-Αύγουστο του 1992, ο Μητσοτάκης είχε κάθε λόγο να αισθάνεται ότι πέρασε τον κάβο. Ομως ο αγώνας μόλις άρχιζε. Τους επόμενους δεκαπέντε μήνες οι απεργοί της ΕΑΣ θα γίνονταν ο εφιάλτης του ίδιου και της τάξης που εκπροσωπούσε. (βλέπε στο ιστορικό του αγώνα δίπλα).
Το φθινόπωρο του '93, την πτώση της κυβέρνησης Μητσοτάκη ακολούθησε η επανακρατικοποίηση των λεωφορείων της ΕΑΣ, ίσως το μοναδικό παράδειγμα επανακρατικοποίησης στην Ευρώπη την τελευταία εικοσαετία - σε μια ολόκληρη περίοδο που η κυρίαρχη τάξη σπρώχνει στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Αυτή η νίκη δεν ήταν αποτέλεσμα της επιστροφής του Α. Παπανδρέου, αλλά της νικηφόρας δύναμης της οργανωμένης εργατικής τάξης όταν ξεκινάει ένα αγώνα να συμπαρασύρει μαζί της ολόκληρο το λαό.
Κίνημα συμπαράστασης
Αν η αποφασιστικότητα και η διάρκεια ήταν το πρώτο χαρακτηριστικό που οδήγησε σε αυτή τη νίκη, το δεύτερο ήταν το κίνημα συμπαράστασης που ενέπνευσαν οι απεργοί της ΕΑΣ: Εκατομμύρια δραχμές μαζεύτηκαν στο απεργιακό ταμείο για τη στήριξη των απεργών τους 18 μήνες που κράτησε ο αγώνας.
Αδιόριστοι εκπαιδευτικοί προσφέρθηκαν δωρεάν να κάνουν μαθήματα στα παιδιά των απεργών. Επιτροπές συμπαράστασης στήθηκαν σε όλη την Ελλάδα από τα Γρεβενά μέχρι την Κάλυμνο. Τον Οκτώβρη του 1992, σαράντα χιλιάδες άνθρωποι συμμετείχαν στην συναυλία αλληλεγγύης στο γήπεδο της ΑΕΚ. Στις 16 Ιούνη του 1993, χιλιάδες διαδηλώνουν έξω από τις φυλακές Κορυδαλλού όπου βρίσκονταν επί μήνες απεργοί της ΕΑΣ.
Πιο αποφασιστικός παράγοντας, όμως, ήταν το άπλωμα της απεργίας διαρκείας σε όλο και περισσότερους χώρους. Η απεργία της ΕΑΣ πυροδότησε όχι μόνο τη συνολικότερη κοινωνική ανυπακοή, αλλά ένα κύμα απεργιών αρχικά ενάντια στο ασφαλιστικό και στη συνέχεια ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις στη ΔΕΗ και τον ΟΤΕ που γέμισε αυτοπεποίθηση ολόκληρη την εργατική τάξη και σμπαράλιασε μια προς μια τις επιθέσεις του Μητσοτάκη.
Η εμπειρία της ΕΑΣ δείχνει ότι η αδύναμη συγκυβέρνηση Σαμαρά έχει πολύ δρόμο να διαβεί προκειμένου τα επόμενα δύο χρόνια να ιδιωτικοποιήσει συγκοινωνίες, νερό και ηλεκτρισμό όπως προστάζει η τρόικα. Σίγουρα οι πιέσεις που δέχεται η συγκυβέρνηση Σαμαρά από την τρόικα και τα συμφέροντα που υπηρετεί για ακόμα μεγαλύτερη επίθεση στην εργατική τάξη, είναι πολύ ισχυρότερες από το 1992 και αυτό την κάνει πιο επικίνδυνη από την κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Ομως πιο επικίνδυνο είναι σήμερα και το εργατικό κίνημα. Η οικονομική κρίση, η ταξική πόλωση, οι εμπειρίες των τελευταίων τριών ετών έχουν σημαδέψει την εργατική τάξη. Η δυνατότητα που είχε τότε το ΠΑΣΟΚ να προβάλλει σαν «εναλλακτική λύση» έχει σήμερα πάψει να υφίσταται. Η εμπιστοσύνη στις συνδικαλιστικές ηγεσίες και τους συμβιβασμούς τους είναι επίσης μικρότερη. Αντίθετα το από τα κάτω είναι πολύ πιο ισχυρό απ' ότι ήταν την περίοδο του '92-'93, όπου η συνδικαλιστική ηγεσία δεν έχασε ποτέ τον έλεγχο.
Η οργάνωση του από τα κάτω με απεργίες διαρκείας, απεργιακές επιτροπές, γενικές συνελεύσεις, συμπαράσταση και γενίκευση του αγώνα στο δρόμο που χάραξε η ΕΑΣ είναι το κλειδί της επιτυχίας για να νικήσουμε και αυτή τη φορά. Οπως και τότε αυτά που θα κριθούν από την έκβαση του αγώνα θα είναι πολύ περισσότερα από την τύχη των εργαζόμενων στον ένα ή τον άλλο χώρο.