Με μια μαζική γενική απεργία στο δημόσιο στις 23 Γενάρη η εργατική τάξη της Σλοβενίας παρενέβη αποφασιστικά στις εξελίξεις, εν μέσω σκανδάλων, πολιτικής και οικονομικής κρίσης.
100 χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι πήραν μέρος στην απεργία (η Σλοβενία έχει πληθυσμό δύο εκατομμύρια). Τα σχολεία και τα Πανεπιστήμια έμειναν κλειστά σε όλη τη χώρα, ενώ τα νοσοκομεία και τα τελωνεία λειτούργησαν με προσωπικό ασφαλείας. Τα φορτηγά στα σύνορα με την Κροατία έπρεπε να περιμένουν για ώρες. Δέκα με δεκαπέντε χιλιάδες διαδήλωσαν στην πρωτεύουσα Λιουμπλιάνα και χιλιάδες ακόμη σε άλλες πόλεις.
Ήταν από τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις μετά την ανεξαρτητοποίηση της Σλοβενίας από τη Γιουκοσλαβία το 1991. Οι εργαζόμενοι παλεύουν ενάντια στον προϋπολογισμό που έχει ήδη ψηφιστεί και μειώνει τους μισθούς κατά 5%. Έχει ήδη προηγηθεί μείωση 8% στους μισθούς την περασμένη χρονιά. Τα συνδικάτα ζητάνε όμως και την πτώση της κυβέρνησης.
Η κυβέρνηση στην πραγματικότητα έχει ήδη καταρρεύσει. Ένα από τα πέντε κόμματα που την αποτελούν δήλωσε ότι αποσύρει τη στήριξή του μετατρέποντάς τη σε κυβέρνηση μειοψηφίας. Ο υπουργός Οικονομικών ανήκει στο κόμμα που αποσύρθηκε. Το κυβερνών κόμμα (Σοσιαλδημοκρατικό) βλέπει στα γκάλοπ να παίρνει 12,2%, καθώς ο πρωθυπουργός Γιάνες Γιάνσα βρίσκεται στο μέσο ενός σκανδάλου.
Η επιτροπή διαφάνειας της χώρας έφερε στο φως ότι είχε “ξεχάσει” να δηλώσει ένα ακίνητο 200 χιλιάδων ευρώ. Αυτό βέβαια είναι ψίχουλα μπροστά στα 280 εκατομμύρια που πήγαν σε μίζες κατά την αγορά τεθωρακισμένων, για τα οποία βρίσκεται υπό έρευνα από το 2006. Όμως, το συγκεκριμένο σκάνδαλο είναι απλώς η αφορμή για να εκφραστεί η οργή κατά των πλούσιων, που έχει πάρει χαρακτήρα κινήματος.
Στα τέλη του 2012 στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, το Μάριμπορ, αποκαλύφθηκε ότι ο Δήμος είχε δώσει την εργολαβία για την εγκατάσταση καμερών ελέγχου της κυκλοφορίας στους δρόμους, στην ίδια ακριβώς εταιρεία που είχε αναλάβει να εισπράττει τα πρόστιμα για τις παραβάσεις. Αυτό προκάλεσε το ξέσπασμα διαδηλώσεων που χρησιμοποίησαν τις μεθόδους και τη συνθηματολογία του “κινήματος των πλατειών”.
Συντονισμός
Η αστυνομία απάντησε με βία, αντλίες νερού και ελικόπτερα, για πρώτη φορά μετά το 1989. Αντί να τρομοκρατήσει, κατάφερε το αντίθετο. Σε άλλες πόλεις της Σλοβενίας, ο κόσμος βρήκε άλλες αφορμές για να βγει στο δρόμο και να συντονιστεί με το Μάριμπορ. Παντού στο στόχαστρο μπήκαν οι πλούσιοι που έγιναν δήμαρχοι και πολιτικοί. Κανένα κόμμα του κατεστημένου δεν έμεινε αλώβητο. Ο Ζόραν Γιάνκοβιτς, ο οποίος από εκατομμυριούχος ιδιοκτήτης αλυσίδας σούπερ-μάρκετ έγινε δήμαρχος της πρωτεύουσας, αναγκάστηκε να παραιτηθεί από την προεδρία του κόμματος “Θετική Σλοβενία”, λόγω της εμπλοκής του σε σκάνδαλο. Η “Θετική Σλοβενία” είχε βγει πρώτη στις εκλογές, αλλά δεν κατάφερε να σχηματίσει κυβέρνηση. Τώρα βλέπει τα ποσοστά της να κατρακυλάνε στις δημοσκοπήσεις.
Για τις εξελίξεις δεν ανησυχεί μόνο η άρχουσα τάξη της Σλοβενίας, αλλά ολόκληρης της Ευρώπης. Η Σλοβενία ήταν η πρώτη χώρα του παλιού Ανατολικού μπλοκ που μπήκε στο ευρώ, το 2007 και σήμερα οδεύει να είναι η έκτη χώρα που θα ζητήσει βοήθεια για την εξυπηρέτηση του χρέους της. Οι τράπεζες χρειάζονται ενίσχυση και το κόστος δανεισμού έχει εκτοξευθεί. Η συρρίκνωση της οικονομίας στο τρίτο τρίμηνο του 2012 ήταν η τρίτη χειρότερη μετά την Ελλάδα και την Πορτογαλία.
Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε πέσει στα τέλη του 2011 όταν εισέπραξε ένα ηχηρό Όχι στο δημοψήφισμα για την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης. Η ΕΕ και το ΔΝΤ ανησυχούν ότι αν στηθούν κάλπες, το πρόγραμμα λιτότητας θα πάει στον αέρα.
Ταυτόχρονα στον αέρα βρίσκεται και η είσοδος της Κροατίας στην ΕΕ, η οποία είναι προγραμματισμένη για το ερχόμενο καλοκαίρι. Η είσοδος της Κροατίας πρέπει να εγκριθεί από το κοινοβούλιο της Σλοβενίας, με την οποία υπάρχει μια ανοιχτή διαφορά σχετικά με την κληρονομιά των τραπεζών της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας. Η ΕΕ έχει να αντιμετωπίσει εκτός από τα πολιτικά και τα τεχνικά ζητήματα για το πώς θα γίνει η έγκριση αν δεν υπάρχει σχηματισμένη κυβέρνηση.
Τα συνδικάτα δηλώνουν ότι δεν θα αφήσουν να υπάρξει εύκολη ομαλοποίηση. Ο Μπράνιμιρ Στρουκέλι, επικεφαλής των συνδικατων του δημοσίου λέει ότι: “Εκτιμάμε ότι με τις μαζικές διαδηλώσεις θα επιταχυνθεί η πτώση της κυβέρνησης και, το πιθανότερο, θα έχουμε πρόωρες εκλογές. Αν δεν υπάρξουν αλλαγές και η κυβέρνηση παραμείνει, θα συνεχίσουμε με κινητοποιήσεις μέχρι να τους αναγκάσουμε να διαπραγματευτούν μαζί μας”.
Μία από τις ειρωνείες είναι ότι για τον σημερινό πρωθυπουργό Γιάνσα, είχαν οργανωθεί το 1989 διαδηλώσεις υποστήριξης του, ενάντια στο καθεστώς της Γιουγκοσλαβίας. Τότε ο Γιάνσα ήταν ένας αντιπολιτευόμενος δημοσιογράφος που διωκόταν. Σήμερα στις διαδηλώσεις τα συνθήματα ζητάνε “δημοκρατία για το λαό και όχι για τα χρηματιστήρια”.