Όταν ξεκίνησε ο τωρινός πόλεμος στο Αφγανιστάν το 2001, ένα απ΄ τα επιχειρήματα των εισβολέων ήταν, προκειμένου να κερδίσουν την συμπάθεια του δυτικού λεγόμενου κόσμου για το εγχείρημά τους αυτό, ότι εκτός των άλλων θα έβαζαν κι ένα τέλος στην τρομερή καταπίεση που υφίσταντο εκεί οι γυναίκες. Η περίφημη συζήτηση για το τσαντόρ και την μαντήλα, που βέβαια συνεχίζεται αδιαλείπτως μέχρι σήμερα, και στην ίδια την Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα.
Στηριζόμενος στο βιβλίο του Ατίκ Ραχίμι «Η Πέτρα της Υπομονής» που κυκλοφόρησε πριν από δύο χρόνια, ο Γιώργος Νανούρης διασκεύασε και σκηνοθέτησε το ομώνυμο θεατρικό έργο που παίζεται στην μικρή σκηνή του θεάτρου «Χώρα». Με την βοήθεια του έργου και των ηθοποιών, της Νεκταρίας Γιαννουδάκη και του Δρόσου Σκώτη, «καταδυόμαστε» στις βαθύτερες σκέψεις και εξομολογήσεις μιας Αφγανής πάνω στο προσκέφαλο του τραυματισμένου άντρα της. Αλήθειες χωρίς μυστικά και ψέματα, που περιγράφουν ιστορίες και καταστάσεις όπως πραγματικά είναι και από πρώτο χέρι κι όχι όπως μπορεί να τις φανταζόμαστε. Αλήθειες που δυστυχώς μέχρι πρότινος, θα μπορούσαν να περιγράφουν αντίστοιχες καταστάσεις και στην Ελλάδα. Αλήθειες που πέρα από συγκεκριμένες ιδιαιτερότητες της αφγανικής κοινωνίας, όπως παραδείγματος χάριν το έντονο στοιχείο της θρησκείας, αφορούν τις γυναίκες σε όλο τον κόσμο.
Μια νεαρή γυναίκα λοιπόν, μιλάει στον άντρα της που είναι σε κώμα για την βία που υφίσταται από τότε που ήρθε στην ζωή, το φόβο που είναι ο καθημερινός σύντροφός της, τον έρωτα που τόσο πολύ θέλει να ζήσει, αλλά οι κοινωνικές συμβάσεις, της τον απαγορεύουν. Όντας μόνη, απόλυτα παγιδευμένη στην τωρινή της κατάσταση και με την πεποίθηση πως αν ο άνδρας της πεθάνει, τότε σίγουρα και το δικό της τέλος είναι κοντά, η ηρωίδα αποφασίζει να μιλήσει. Φωναχτά. Στην ίδια που μια ζωή τα ζούσε, τα σκεφτότανε, αλλά δεν μπορούσε να τα πει. Στον άνδρα της, που ήταν κομμάτι της καταπίεσής της και που στα δέκα χρόνια έγγαμου βίου, μόνο τώρα, μόνο έτσι, τον έχει κοντά της, ώστε να μπορεί να του μιλήσει. Τον χρησιμοποιεί ως την δικιά της «Πέτρα της Υπομονής».
Ακόμη και τώρα στην τελευταία της εξομολόγηση, μας φανερώνεται ναι μεν ως μια καταπιεσμένη γυναίκα που έτσι κι αλλιώς είναι, αλλά και ως ένας απίστευτα αξιοπρεπής και αγωνιστής άνθρωπος, που δεν παραιτείται ακόμα και μέσα στο ασφυκτικό κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο είναι ενταγμένη. Του λέει όσα κάθε γυναίκα θα ήθελε πραγματικά να πει στον σύντροφό της, αλλά δεν τολμά ποτέ. Μέσα στο παραλήρημα της, αποφασίζει να του αποκαλύψει και το μεγάλο της μυστικό. Η απελπισία κι ο συσσωρευμένος θυμός της γι΄ αυτά που έχει υποστεί την οδηγούν στην απόφαση της ηρωικής «εξόδου».
Ηρωικής, γιατί η «Πέτρα της Υπομονής», δεν αφορά μόνο το κομμάτι της εκμυστήρευσης. Αφορά και το κομμάτι της λύτρωσης, όταν αυτή σπάει...
Σύγχρονο σκηνοθετικά, το έργο που σε συνδυασμό με την σκηνική, φωτιστική και μουσική επιμέλεια του ίδιου του σκηνοθέτη, δημιουργεί μια όμορφη «εικόνα». Τονίζοντας έτσι την αντίθεση με το ίδιο το περιεχόμενο του έργου, που μιλά για καταπίεση και που ως ατμόσφαιρα είναι κλειστοφοβικό. Έντονα χρώματα σ΄ έναν μαύρο καμβά. Η παράσταση σε συνδυασμό με το ότι στηρίζεται στον μονόλογο της πρωταγωνίστριας, κερδίζει τον θεατή σε κάθε περίπτωση κι ας διαπραγματεύεται δυσάρεστα θέματα.
Η άποψη άλλωστε, ότι η ζωή και τα δίκαια «θέλω» των πολλών, υπάρχουν, ακόμα κι όταν βρίσκονται κάτω από το βάρος αιώνων καταπίεσης, όπως της συγκεκριμένης γυναίκας και ότι πάντα θα αντιστέκονται διεκδικώντας αυτά που δικαιούνται, είναι κάτι που όσο διατηρούνται αυτές οι καταστάσεις, θα υπάρχει κι αυτή εκεί, παρούσα, ενοχλητική, όσο και επίμονη, να μας το υπενθυμίζει.
Πληροφορίες:
Η παράσταση «Η Πέτρα της Υπομονής» παίζεται στην σκηνή «Μικρή Χώρα» του θεάτρου «Χώρα», Αμοργού 20, Κυψέλη, τηλ. 210 8673945.
Από 31 Ιανουαρίου 2010 μέχρι το τέλος Μαρτίου. Μόνο Κυριακή, Δευτέρα και Τρίτη στις 21:15.
Το βιβλίο του Ατίκ Ραχίμι: « Η Πέτρα της Υπομονής» (βραβείο Goncourt 2008), κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ψυχογιός».
Στο επόμενο φύλλο συνέντευξη με την ηθοποιό Νεκταρία Γιαννουδάκη