Ναι, καλά διαβάσατε: -0.55%. Το επιτόκιο ήταν αρνητικό! Οι επενδυτές έδωσαν στο αμερικανικό δημόσιο 10.5 δισεκατομμύρια δολάρια «ζεστό χρήμα» για να αγοράσουν ομόλογα με τα οποία θα εισπράξουν όλα και όλα 10 δισεκατομμύρια ύστερα από δέκα χρόνια. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που το αμερικανικό δημόσιο δανείζεται χρήματα με αρνητικό επιτόκιο.
Τι συμβαίνει; Πηγαίνει η αμερικανική οικονομία τόσο καλά; Ή μήπως απλά τρελάθηκαν οι επενδυτές;
Τίποτα από τα δυο. Πρώτα απ’ όλα η οικονομία των ΗΠΑ όχι μόνο καλά δεν πάει. Πάει σταθερά από το κακό στο χειρότερο. Στην πραγματικότητα ο κίνδυνος μιας επανάληψης μιας καταστροφής σαν αυτή που χτύπησε την Αμερική (και τον πλανήτη ολόκληρο) τη δεκαετία του 1930 είναι τόσο μεγάλος που έχει σπρώξει την Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα (FED) σε μια χωρίς προηγούμενο μαζική εκτύπωση φρέσκων δολαρίων -αυτό που ονομάζεται στη γλώσσα των οικονομολόγων «ποσοτική χαλάρωση».
Εξαγωγές
Εδώ και μήνες η FED «τυπώνει» συνεχώς νέο χρήμα με το οποίο αγοράζει ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου με την ελπίδα ότι αυτή η υπερπροσφορά ρευστότητας θα κρατήσει την ισοτιμία του δολαρίου χαμηλά σε σχέση με τα ανταγωνιστικά του νομίσματα -πριμοδοτώντας με αυτό τον τρόπο τις αμερικανικές εξαγωγές- και ταυτόχρονα θα κρατήσει τα επιτόκια χαμηλά.
Μέχρι τώρα η ταχτική αυτή έχει αποδώσει. Αλλά τα αποτελέσματα δεν είναι αρκετά: αυτή την εβδομάδα ο Μπεν Μπερνάνκε, ο πρόεδρος της FED ετοιμάζεται να εγκαινιάσει ένα νέο, ακόμα πιο φιλόδοξο, πρόγραμμα «ποσοτικής χαλάρωσης» που θα ξεκινήσει με την «εκτύπωση» 500 δισεκατομμυρίων νέων δολαρίων -και θα συνεχιστεί με γενναίες νέες εκτυπώσεις κάθε μήνα.
Αυτή η πολιτική μπορεί να έχει βραχυπρόθεσμα οφέλη, μακροπρόθεσμα όμως έχει τεράστιους κινδύνους: σε τελευταία ανάλυση δεν είναι παρά μια «φούσκα» και οι φούσκες είχαν πάντα στην ιστορία κακό τέλος. Πολλοί φοβούνται ότι οι ΗΠΑ κινδυνεύει να βυθιστεί σε έναν ανεξέλεγκτο πληθωρισμό. Άλλοι φοβούνται για την μοίρα του ίδιου του δολαρίου.
Αυτό είναι και το κλειδί για να καταλάβει κανείς τι έσπρωξε τους επενδυτές να αγοράσουν τα αμερικανικά ομόλογα παρά τα αρνητικά επιτόκια: το μυστικό είναι ότι δεν πρόκειται για απλά ομόλογα, αλλά για ομόλογα προστατευμένα έναντι πληθωρισμού (TIPS). Αν ο πληθωρισμός ξεπεράσει το 0.55% τότε οι επενδυτές θα βγούνε κερδισμένοι. Και όσο περισσότερο το ξεπεράσει, τόσο πιο κερδισμένοι θα βγουν.
Οι κερδοσκόποι δεν έκαναν ουρά επειδή οι προοπτικές για την αμερικανική οικονομία είναι θαυμάσιες. Έκαναν ουρά γιατί οι προοπτικές είναι χάλια.