Πολιτική
Tι φέρνει η “πολυδιάστατη” εξωτερική πολιτική;
Το ταξίδι του Αλέξη Τσίπρα στη Μόσχα χαιρετίστηκε με ικανοποίηση από πολλές πλευρές της Αριστεράς και όχι μόνο. Όλες οι πτέρυγες της κοινής κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στηρίζουν αυτή την πρωτοβουλία, την οποία θεωρούν χειροπιαστή απόδειξη της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής που προωθεί η κυβέρνηση.
Το βασικό επιχείρημα υπέρ αυτής της στάσης είναι ότι ενισχύει τις ελληνικές θέσεις στη διαπραγμάτευση με τους δανειστές, την ΕΕ, το ΔΝΤ και την ΕΚΤ. Είναι γεγονός ότι τα ανοίγματα προς τον Πούτιν έχουν προκαλέσει ανησυχίες σε όλους τους μνημονιακούς, ντόπιους και διεθνείς, και αυτό φάνηκε με τις επιθέσεις που εξαπέλυσαν τις παραμονές της επίσκεψης Τσίπρα. Και τι δεν ακούστηκε: ότι η κυβέρνηση είναι «οι χρήσιμοι ηλίθιοι του Πούτιν» μέχρι ότι γύρισε με άδεια χέρια.
Ωστόσο, ούτε οι έπαινοι του Καμένου, ούτε οι γκρίνιες των Σαμαροβενιζέλων δεν αρκούν για να θεωρηθεί αυτή η πολιτική ως αριστερή. Και ο λόγος γι’ αυτό είναι ότι τα κριτήρια της Αριστεράς πρέπει να είναι ταξικά, όχι εθνικά. Τι έχουν να κερδίσουν οι εργαζόμενοι από μια μεγαλύτερη εμπλοκή της Ελλάδας στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς, π.χ. για τους ενεργειακούς αγωγούς;
Αν εφαρμόσουμε ταξικά κριτήρια, τότε βλέπουμε ότι η θέση ενάντια στην επιβολή κυρώσεων από την ΕΕ σε βάρος της Ρωσίας είναι θετική, γιατί εμποδίζει την κλιμάκωση των ανταγωνισμών και τις επεμβάσεις στην Ουκρανία. Οι εργάτες όλων των χωρών έχουν κοινό συμφέρον να εμποδίσουν έναν οικονομικό πόλεμο Δύσης-Ρωσίας.
Αντίθετα, η διπλωματία των αγωγών δεν φέρνει τίποτα καλό. Οι πολυεθνικές του πετρέλαιου και του φυσικού αέριου μαζί με τις κυβερνήσεις που τις υπηρετούν ανταγωνίζονται σκληρά για τον έλεγχο των ενεργειακών πόρων και των δρόμων της μεταφοράς τους. Η ιστορία αυτών των ανταγωνισμών δείχνει ότι δεν σταματούν σε οικονομικούς εκβιασμούς αλλά επεκτείνονται σε στρατιωτικές πιέσεις και συγκρούσεις.
Η φιλοδοξία του «να γίνει η Ελλάδα ενεργειακός κόμβος» ταιριάζει στους έλληνες εφοπλιστές, στους Κοπελούζους, στους Βαρδινογιάννηδες και στα συμφέροντα γύρω τους, αλλά για τους εργάτες φέρνει μόνο θυσίες. Οξύνει τον ανταγωνισμό με την Τουρκία και συνεπάγεται μεγάλα βάρη για εξοπλισμούς. Πιο πολύ συμφέρει την εργατική τάξη να διαγράψει το χρέος και να σταματήσει τη σπατάλη των στρατιωτικών δαπανών, παρά να εγκαταλείψει αυτούς τους στόχους και να κυνηγάει «ανταλλάγματα» που θα προκύψουν αν υπάρχει και ελληνική συμμετοχή σε έναν αγωγό που μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Ρωσία στη Γερμανία.
Συλλογιστική
Όσο για τις «πολυδιάστατες» συμμαχίες που ανοίγονται μέσα από αυτή την πολιτική, αν κάποιοι θεωρούν (λαθεμένα) ότι μια συνεργασία με τη Ρωσία είναι «παραδοσιακά προοδευτική», ας αναλογιστούν πόσο προοδευτική είναι η συμμαχία με το Ισραήλ που γίνεται με την ίδια συλλογιστική: ο άξονας Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ «προστατεύει» τα υπαρκτά κοιτάσματα της Κύπρου και τα δυνητικά κοιτάσματα της Ελλάδας. Στην πράξη, θυσιάζει τους Παλαιστίνιους στο βωμό του «ενεργειακού κόμβου».
Ούτε οικονομικά στέκουν από ταξική σκοπιά τα «πολυδιάστατα» ανοίγματα. Εκτός από τα ταξίδια στη Μόσχα, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ προωθεί και τα ταξίδια στο Πεκίνο, σαν άλλο ένα υποτίθεται αντίβαρο στις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ. Και τι βγαίνει; Άλλη μια πίεση για συνέχιση των ιδιωτικοποιήσεων, αυτή τη φορά από την COSCO αντί για τη Lufthansa ή τη Siemens.
Η Αριστερά στην Ελλάδα έχει πολύχρονη και πολύτιμη εμπειρία από τις κούφιες υποσχέσεις της «πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής», από τα χρόνια που το ΠΑΣΟΚ δήλωνε αντίθετο με την ΕΟΚ και το ΝΑΤΟ. Επειδή αυτή η πολιτική παίρνει σαν αφετηρία τα συμφέροντα του ελληνικού καπιταλισμού, η κατάληξή της ήταν η μεγαλύτερη ενσωμάτωση στην ΕΕ και στο ευρώ μαζί με τη μεγαλύτερη σπατάλη όλων των εποχών για εξοπλισμούς. Όσοι δεν θέλουμε να δούμε αυτό το έργο σε επανάληψη, πρέπει να έχουμε καθαρό ότι η απάντηση στους εκβιασμούς των Βρυξελλών και της Φρανκφούρτης δεν βρίσκεται ούτε στη Μόσχα, ούτε στο Πεκίνο. Βρίσκεται στην αντικαπιταλιστική ρήξη με το ευρώ και την ΕΕ, στη διαγραφή του χρέους και στην προοπτική να πάρουν οι εργάτες τον έλεγχο του πλούτου που παράγουν.
Πάνος Γκαργκάνας