Ιδέες
Συνέντευξη με τον Θανάση Καμπαγιάννη: Δίνουμε αντιφασιστική μάχη μέσα και έξω από τα δικαστήρια

Οι δικηγόροι της Πολιτικής Αγωγής στη δίκη της Χρυσής Αυγής, Θανάσης Καμπαγιάννης, Τάκης Ζώτος και Κώστας Παπαδάκης

Ο Θανάσης Καμπαγιάννης, δικηγόρος της Πολιτικής Αγωγής στη δίκη της Χρυσής Αυγής, μίλησε στη Λένα Βερδέ
 
Η συζήτηση για τη δίκη της Χρυσής Αυγής στην εκπομπή του MEGA “Ανατροπή” την περασμένη Δευτέρα 20/4 ξεκίνησε με επίθεση στις αντιφασιστικές διαδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν το ίδιο πρωί έξω από τις φυλακές Κορυδαλλού. Πρέπει τελικά να διαδηλώνουμε έξω από το δικαστήριο;
 
Υπάρχει μία παρανόηση σε σχέση με το πώς έχουν κινηθεί τα πράγματα και είναι σημαντικό να μην υπάρχει και στους κόλπους του αντιφασιστικού κινήματος. Το αντιφασιστικό κίνημα επί εικοσιπέντε χρόνια λέει ότι η Χρυσή Αυγή είναι εγκληματική οργάνωση και εγκαλεί το κράτος για το γεγονός ότι ποτέ δεν έβαλε χέρι στην εγκληματική της δράση, ότι ποτέ δεν έκανε συσχέτιση των πολλών και διαφορετικών εγκληματικών πράξεων που υπάρχουν ήδη από τη δεκαετία του ’90, ακόμα και με τη μορφή αμετάκλητων καταδικαστικών αποφάσεων.
 
Μονάχα μετά τη δολοφονία Φύσσα έγινε αυτή η συσχέτιση και κινήθηκε το κράτος για να χαρακτηριστεί και να κατηγορηθεί η Χρυσή Αυγή ως εγκληματική οργάνωση και οι ηγέτες της ως οργανωτές όλων αυτών των περιστατικών. Άρα δεν είναι το αντιφασιστικό κίνημα που κινείται με βάση την πρωτοβουλία του κράτους να κινηθεί κατά της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής οργάνωσης, είναι το κράτος το οποίο κινείται με βάση τις καταγγελίες και τη δράση του αντιφασιστικού κινήματος. Κι άρα δεν μπορούμε να επιτρέψουμε την ποινική δίωξη, από εξαναγκασμός του κράτος να κινηθεί εναντίον της Χρυσής Αυγής, να λειτουργήσει τελικά σαν ένας μανδύας τεκμηρίου αθωότητας και νομιμότητας της Χρυσής Αυγής μέχρι να εκδοθεί η τελεσίδικη καταδικαστική απόφαση. Έτσι, η ποινική δίωξη θα καταλήξει να είναι ασπίδα προστασίας της Χρυσής Αυγής και δεν είναι δυνατόν ούτε το αντιφασιστικό κίνημα, ούτε εμείς σα δικηγόροι να αποδεχτούμε μια τέτοιου τύπου λογική.
 
Για μας η Χρυσή Αυγή είναι εκ των προτέρων μια εγκληματική οργάνωση. Παλεύουμε για την καταδίκη της μέσα στο δικαστήριο και παλεύουμε για την απονομιμοποίησή της παντού, από την κοινωνία μέχρι κάθε συλλογικότητα και θεσμό, από τη Βουλή μέχρι κάθε γειτονιά, όχι όταν εκδοθεί η καταδικαστική απόφαση και όταν θα καταστεί αμετάκλητη, αλλά από τώρα. Κι άρα το αντιφασιστικό κίνημα έχει να συνεχίσει αυτό το οποίο έκανε: να διαδηλώνει στις γειτονιές όπως έκανε το 2012-13 όταν η αστυνομία και οι διωκτικές και δικαστικές αρχές βοηθούσαν τη Χρυσή Αυγή και τώρα, να διαδηλώνει και έξω από τα δικαστήρια. Μόνο έτσι το κράτος και οι κρατικοί μηχανισμοί θα έχουν την αίσθηση ότι δε σταματάει η πίεση που εξαρχής τους ανάγκασε να κινηθούν κατά της Χρυσής Αυγής και μόνο έτσι θα φτάσουν εκεί που δείχνει όλο το υλικό το οποίο έχει συγκεντρωθεί και είναι συντριπτικό και είναι η καταδίκη της Χρυσής Αυγής.
 
Μήπως όμως «οι διαδηλώσεις εμποδίζουν τη δικαιοσύνη να κάνει τη δουλειά της»;
 
Υπάρχουν για μας και στην ίδια τη διαδικασία της δίκης, δύο δικαστήρια. Το δικαστήριο το οποίο εξελίσσεται με την απεύθυνση στην έδρα, τους δικαστές και το δικαστήριο του ακροατήριου, της κοινωνίας που μπορεί να μην έχει τη δυνατότητα στις σημερινές συνθήκες να πάρει την απόφαση για τη δικαστική εξέλιξη μιας υπόθεσης αλλά δεν μπορεί κανείς να πει ότι δεν είναι υπαρκτό. Γι’΄αυτό το λόγο εξάλλου οι δίκες είναι δημόσιες, γιατί χρειάζεται να υπάρχει κοινό και αυτό να σχηματίζει εικόνα. Και έξω από το κοινό υπάρχει ολόκληρη η κοινωνία, η πλειοψηφία του κόσμου που σχηματίζει άποψη μέσα από τη διαδικασία της δίκης.
 
Εμείς θέλουμε να δώσουμε τη μάχη και στα δύο επίπεδα. Και μέσα, με τις νομικές διατάξεις τα όρια και τους περιορισμούς των οποίων γνωρίζουμε, το γεγονός δηλαδή ότι δεν είναι το πεδίο –επειδή ακριβώς είναι θεσμικό–στο οποίο μπορεί το κίνημα να ξετυλίξει το σύνολο των αιτημάτων και της δυναμικής του. Και έξω, για να κερδίσουμε το δικαστήριο της κοινωνίας, του ακροατήριου.
 
Άρα η παρουσία των διαδηλωτών είναι το μεγάφωνο των πραγμάτων που γίνονται στη δίκη προκειμένου να φτάνουν πλατιά έξω στον κόσμο. Θέλουμε ο κόσμος να έχει στο τέλος της δίκης σχηματισμένη μια πολύ καθαρή αντίληψη (κόντρα στην “αντισυστημική” θολούρα που ρίχνει η Χρυσή Αυγή) για το τι είναι ο φασισμός, ποιες οι σχέσεις του με το κράτος και τα επιχειρηματικά συμφέροντα, γιατί δυνάμωσε, πώς παλεύεται.
 
Θεωρούμε ότι αυτό είναι ένας συγκεκριμένος στόχος της πολιτικής αγωγής γιατί αντιλαμβανόμαστε ότι μια προσπάθεια να δικαστηριοποιηθεί η αντιμετώπιση του φασισμού, είναι προσπάθεια να αποπολιτικοποιηθεί η συγκεκριμένη διαδικασία, να εμφανιστεί ότι δεν είναι πολιτικό και ιδεολογικό φαινόμενο αλλά είναι κάποιες αξιόποινες πράξεις και άτομα, δεν είναι σχέσεις αλλά κάποια δράση. Αλλά ο φασισμός είναι σχέση. Δεν θέλουμε να επιτρέψουμε την αποπολιτικοποίηση της αντιμετώπισης του φασισμού, αλλά αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό δεν θα συμβεί απέχοντας από τη δίκη αλλά επειδή θα είμαστε παρόντες μέσα και θα ενισχύουμε τις κινηματικές διαδικασίες που θα εξελίσσονται έξω από αυτήν.
 
Πόσο σημαντική είναι η παρουσία των συνδικάτων;
 
Η δίκης της Χρυσής Αυγής είναι πολύ μεγάλη μάχη, ειδικά για τα εργατικά σωματεία και τις συλλογικότητες που παλεύουν πάντα για δύο πράγματα. Για ελευθερίες και δημοκρατία που είναι και το μεγάλο ζήτημα, το να έχεις ελεύθερο το πεδίο να ξετυλίξεις τη δράση σου σαν εργατικό σωματείο. Δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσει κανείς γιατί ο φασισμός είναι απειλή γι’΄αυτό, μια προσπάθεια να τσακιστεί ο χώρος των ελευθεριών.
 
Αλλά και στο επίπεδο της ίδιας της ύπαρξης των σωματείων είναι σημαντική η δίκη γιατί η Χρυσή Αυγή ήταν και είναι μια οργάνωση που ομολογημένος της στόχος είναι να τσακίσει τα σωματεία. Άρα τα σωματεία έχουν πολύ συγκεκριμένο λόγο και συμφέρον να δώσουν το παρόν στη δίκη. Δεν ξεχνάμε ποτέ ότι το κέντρο της ιστορίας στον Πειραιά, ήταν η προσπάθεια της Χρυσής Αυγής να τσακίσει τα σωματεία της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης που δεν συναινούσαν στην κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων και τη μείωση των μισθών. Ήταν η προσπάθεια της Χρυσής Αυγής να στήσει εργοδοτικό σωματείο σε συνεργασία με τους εργοδότες της Ζώνης που άνοιξε το κύκλο της βίας στους συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ και κορυφώθηκε στη δολοφονία Φύσσα. Είναι λοιπόν απόλυτη η νομιμοποίηση των σωματείων να βρίσκονται έξω από τη δίκη αλλά και μέσα σε αυτή.
 
Πώς εξελίχτηκε η πρώτη μέρα της δίκης και τι ακολουθεί;
 
Η πρώτη μέρα σημαδεύτηκε από τρία πράγματα. Το πρώτο ήταν το ξεκίνημα της δίκης. Από πολλούς ακούγαμε ότι δεν πρόκειται να φτάσει ποτέ στο ακροατήριο γιατί η ποινική δίωξη είναι πάρα πολύ αδύναμη, γιατί το κατηγορητήριο θα καταπέσει πιο πριν κλπ. Η δίκη ξεκίνησε και αυτή είναι μια πολύ σημαντική εξέλιξη. Τέθηκε το ζήτημα του συνηγόρου για έναν από τους κατηγορούμενους της Χρυσής Αυγής και η δίκη διεκόπη για τις 7 Μάη, αλλά αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι η δίκη ξεκίνησε.
 
Το δεύτερο είναι η απουσία των ηγετών της Χρυσής Αυγής, που είναι σημαντικό γιατί όλο το προηγούμενο διάστημα έλεγαν ότι θα δώσουν τη μάχη της δίκης, αλλά στην πραγματικότητα δε θα το κάνουν όπως φάνηκε από την πρώτη μέρα. Και το τρίτο ήταν η μαζική παρουσία του κόσμου έξω από τα δικαστήρια αλλά και η υπενθύμιση ότι τα τάγματα εφόδου της ΧΑ δεν έχουν διαλυθεί. Η επίθεση στους φίλους του Φύσσα και μάρτυρες κατηγορίας, δείχνει γιατί δεν χωράει κανένας εφησυχασμός στο πώς αντιμετωπίζουμε τη δίκη και συνολικά τη Χρυσή Αυγή.
 
Στις 7 Μάη θα γίνει η διαδικασία της νομιμοποίησης της πολιτικής αγωγής που σημαίνει ότι τα θύματα των επιθέσεων της Χρυσής Αυγής θα δηλώσουν την πολιτική αγωγή. Αυτό θα γίνει σίγουρα για τις τρεις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις (δολοφονία Φύσσα, απόπειρα ανθρωποκτονίας συνδικαλιστών ΠΑΜΕ, απόπειρα ανθρωποκτονίας Αιγύπτιων αλιεργατών) και πιθανόν και για άλλες.
 
Επίσης η πολιτική αγωγή -και σε αυτό υπάρχει συμφωνία όλων των δικηγόρων των συνεκδικαζόμενων υποθέσεων- δε θέλει να δηλώσει παράσταση μόνο για τα συγκεκριμένα επιμέρους αδικήματα, αλλά θα προσπαθήσουμε να επιχειρηματολογήσουμε για ποιο λόγο η πολιτική αγωγή θα πρέπει να δηλωθεί και για το άρθρο 187, και για το άρθρο δηλαδή της εγκληματικής οργάνωσης. Το 187 είναι ένα άρθρο δημόσιας ασφάλειας. Άρα το έννομο αγαθό το οποίο προσβάλλεται δεν είναι άμεσα προσωπικό, αλλά είναι σα να λέμε η δημόσια τάξη κι άρα όταν τίθεται ζήτημα δήλωσης παράστασης πολιτικής αγωγής στο 187, δεν γίνεται δεκτό από τα δικαστήρια.
 
Επειδή όμως στη συγκεκριμένη περίπτωση οι επιθέσεις ήταν στα πλαίσια της εγκληματικής οργάνωσης και αυτοί που θα ζητήσουν να νομιμοποιηθούν είναι άμεσα παθόντες από τη δράση της εγκληματικής οργάνωσης, γι’΄αυτό το λόγο θα επιχειρηματολογήσουμε ότι θα πρέπει να είμαστε πολιτική αγωγή όχι μόνο για τις επιθέσεις και για τους συγκεκριμένους που τις τέλεσαν, αλλά και για το άρθρο 187 και για όλους τους διευθύνοντες και μέλη της εγκληματικής οργάνωσης. Γιατί όπως λέει και το κατηγορητήριο «όλοι οι διευθύνοντες ευθύνονται για όλες τις επιθέσεις». Αυτή είναι η ουσία του κατηγορητήριου, ότι όλες οι επιθέσεις ήταν κεντρικά οργανωμένες και καθοδηγημένες. Το αν αυτό γίνει δεκτό είναι μια συζήτηση που θα γίνει εκείνη την ημέρα κι άρα είναι μια σημαντική ημέρα. Δεν θα είναι το τέλος της συζήτησης για το πόσο πολύ θα απλωθεί η παρέμβαση της πολιτικής αγωγής στη
διεξαγωγή της δίκης για όλα αυτά τα ζητήματα, θα είναι η αρχή.
 
Θα γίνει επίσης νομιμοποίηση των μαρτύρων κατηγορίας της πολιτικής αγωγής, πέρα των 131 που καλεί το κατηγορητήριο. Από τη μεριά μας, εκ μέρους του Αμπουζίτ Εμπάρακ, έχουμε επιδώσει στους κατηγορούμενους και στους βασικούς διευθύνοντες 20 άτομα που είναι οι δικοί μας μάρτυρες κατηγορίες. Είναι επίσης κρατούμενο -μετά την παρέμβαση που έκανε από την πολιτική αγωγή ο Κώστας Παπαδάκης και την απόπειρα παρέμβασης του δημάρχου Κορυδαλλού- ότι το πρώτο που θα συζητηθεί μετά τη νομιμοποίηση της πολιτικής αγωγής θα είναι η αναχωροθέτηση της δίκης.
 
Εμείς από την πρώτη στιγμή έχουμε κάνει αυτή την παρέμβαση, πριν καν ανοίξει ο κύκλος των αντιδράσεων από το δήμο και τους φορείς, με επιστολή στον υπουργό Δικαιοσύνης την οποία κοινοποιήσαμε και σε άλλους θεσμικούς παράγοντες, ότι δεν πρέπει να γίνει στο συγκεκριμένο δικαστήριο για πολλούς λόγους. Και ότι δεν πρέπει να γίνονται δικαστήρια στις φυλακές και για λόγους προσβασιμότητας, δημοσιότητας κλπ επιχειρηματολογία που αγκαλιάστηκε από πολλές κινήσεις.
 
Έχει τη δυνατότητα το δικαστήριο να πάρει αυτή την απόφαση και να βοηθήσει η πολιτεία και η κυβέρνηση. Με απόφαση δηλαδή, ο υπουργός να δηλώσει ότι δεν είναι διαθέσιμη η αίθουσα των φυλακών και άρα κατευθείαν μπαίνει το ζήτημα της αναχωροθέτησης στο χώρο του Εφετείου. Η πραγματικότητα είναι ότι η κυβέρνηση πετάει το μπαλάκι στη δικαστική έδρα, γνωρίζοντας ότι η ίδια δεν παίρνει την πολιτική πρωτοβουλία να δηλώσει ότι υπάρχει η δυνατότητα αλλαγής του χώρου. Κι άρα αυτό κάνει πιο δύσκολο το να πει το δικαστήριο ότι αποφασίζει την αλλαγή.
 
Εμείς, σε κάθε περίπτωση, θέτουμε το ζήτημα ανεξάρτητα από τη συνέχιση και την ταχεία διεξαγωγή της δίκης. Δε θέτουμε δηλαδή σε αίρεση την ομαλή συνέχιση της δίκης, ενδεχόμενο αναβολής ή ρυθμού πολύ αργού, στο όνομα της αλλαγής του χώρου. Δεν είναι αντιφατικά αυτά τα πράγματα, η αλλαγή είναι δυνατόν να αποφασιστεί. Δεν είναι σωστό ότι ο χώρος του Εφετείου της Αθήνας είναι πιασμένος από άλλα δικαστήρια. Όλα αυτά είναι διοικητικές αποφάσεις, μπορεί δηλαδή να θεωρηθεί ότι η συγκεκριμένη δίκη εξαιτίας της σημασίας θα πρέπει να προτεραιοποιηθεί και να πάει στο χώρο που έχουμε προτείνει εμείς και είναι ο χώρος των εκδηλώσεων του Εφετείου της Αθήνας. Είναι κάτι που θα το παλέψουμε.
 
Στις δίκες που έχουν γίνει με τον 187 και ακόμα περισσότερο με τον 187Α, πάντα το ζήτημα της αλλαγής του χώρου το ανακινούσε η υπεράσπιση. Είναι πρωτοφανές ότι τώρα το ζήτημα το σηκώνει η πολιτική αγωγή κι αυτό γιατί βολεύει τη Χρυσή Αυγή να γίνει η δίκη στον Κορυδαλλο σε συνθήκες φρουρίου, μειωμένης δημοσιότητας και απόλυτης αποστείρωσης, όπως το είδαμε στην πρώτη δικάσιμο.
 
Πόσο υπαρκτή είναι η απειλή να πέσουν οι χρυσαυγίτες στα μαλακά και τι θα σημάνει αυτό;
 
Καταρχήν δεν έχει εξαντληθεί η αυστηρότητα όσον αφορά στους κατηγορούμενους. Μια σειρά ζητήματα που έχουμε επισημάνει και με δημόσιες παρεμβάσεις και με το υπόμνημά μας είναι ότι δεν έχει χρησιμοποιηθεί το 187Α  της τρομοκρατικής οργάνωσης παρότι η Χρυσή Αυγή ήταν μια οργάνωση που τρομοκρατούσε ένα σεβαστό κομμάτι του πληθυσμού μέσα από τις εγκληματικές της ενέργειες, ή ότι δεν έχουν απαγγελθεί κατηγορίες για ηθικές αυτουργίες παρότι υπήρχαν επιθέσεις στις οποίες θα ήταν πολύ εύκολο να στηριχτούν.
 
Γνωρίζουμε ακόμα από την ιστορία τέτοιου τύπου υποθέσεων, που το κράτος αναγκάζεται να δικάσει φασιστικές οργανώσεις ή άτομα του παρακράτους, η συνήθης στρατηγική είναι ότι την πληρώνουν κάποιοι φυσικοί αυτουργοί, και οι ηθικοί, δηλαδή οι οργανωτές της φασιστικής και ρατσιστικής βίας, πέφτουν στα μαλακά και φυσικά αποκρύπτεται οποιαδήποτε συμμετοχή ή συνέργεια του κράτους στη δράση αυτή. Είναι μια τεχνογνωσία που την έχει το ελληνικό κράτος και δεν την έχει ξεχάσει. Η κίνηση των Μιχαλολιάκων και των Κασιδιάρηδων να μην έρθουν την πρώτη μέρα λογοδοτεί σε αυτή την παλιά στρατηγική, να την πληρώσουν κάποια τελευταία στελέχη και οι ηθικοί αυτουργοί να την βγάλουν καθαρή.
 
Γι’ αυτό το λόγο είναι σημαντικό να την πληρώσει η ηγεσία της Χρυσής Αυγής, γιατί αυτό είναι το καινούργιο, ότι για πρώτη φορά λογοδοτεί και κινδυνεύει να καταδικαστεί η ηγεσία της Χρυσής Αυγής για τις εγκληματικές της πράξεις. Θα είναι πολύ σημαντικό, γιατί η Χρυσή Αυγή, χωρίς να είναι ο μόνος, είναι ένας κρίσιμος κόμβος της ναζιστικής δράσης και της φασιστικής απειλής στην Ελλάδα. Άρα μια οργάνωση σαν τη Χρυσή Αυγή με τα ιδιαίτερα εθνικοσοσιαλιστικά ναζιστικά χαρακτηριστικά, την αρχή του αρχηγού κλπ θα έχει πολύ μεγάλη δυσκολία συνέχισης της δράσης της αν η ηγεσία της που είναι ο συγκεκριμένος κύκλος ανθρώπων βρεθεί στη φυλακή για τα επόμενα πολλά χρόνια.
 
Και φυσικά δεν μπορεί κανείς να παραλείψει και την ευρύτερη πολιτική σημασία της δίκης αυτής, που έχει να κάνει με το ότι η Χρυσή Αυγή μπορεί να φανεί χρήσιμη στην προσπάθεια ανασυγκρότησης του αστικού στρατοπέδου μετά την πτώση της συγκυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ και την άνοδο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Στην προσπάθεια ανασυγκρότησης δηλαδή ενός χώρου στα δεξιά της κυβέρνησης που μπορεί στην ηγεσία του να έχει πιο κυριλέ πολιτική έκφραση, τα μεγαλύτερα κοινοβουλευτικά κόμματα κλπ, αλλά στη βάση μπορεί να έχει τα τάγματα εφόδου που ξέρουμε ότι μπορεί να τα προσφέρει μια τέτοιου τύπου δύναμη σαν τη ΧΑ ενάντια στην αριστερά, το κίνημα κλπ.
 
Άρα, το να κόψουμε αυτή τη δυνατότητα σημαίνει ότι πολιτικά αδυνατίζουμε την προσπάθεια ανασυγκρότησης του αστικού στρατοπέδου και δυναμώνουμε την προσπάθεια οι πιέσεις προς την κυβέρνηση να είναι από τα κάτω, από τον κόσμο, τους εργαζόμενους, προκειμένου να υλοποιήσει η κυβέρνηση περισσότερα και όχι λιγότερα από τα αιτήματα και τις προγραμματικές της διακηρύξεις.