Πολιτισμός

Μια θεατρική περφόρμανς, στα όρια του χοροθέατρου, βασισμένη στο θεατρικό έργο “Το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα”, το τελευταίο που έγραψε ο Ισπανός συγγραφέας και ποιητής Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα το 1936, λίγο πριν δολοφονηθεί από τους φασίστες του Φράνκο τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου, παρουσιάζει μέχρι τις 31 Μάη από Τετάρτη μέχρι Κυριακή, στην κεντρική σκηνή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου ο σκηνοθέτης Γιάννης Τσορτέκης με την ομάδα του.

 

Το έργο, που παρουσιάστηκε πρώτη φορά το 1945, αρκετά χρόνια μετά την δολοφονία του Λόρκα, αποτελεί μαζί με τη “Γέρμα” και το “Ματωμένο Γάμο” την τριλογία της “ισπανικής υπαίθρου”, μια από τις σημαντικότερες αναπαραστάσεις της προπολεμικής ισπανικής αγροτικής κοινωνίας και για πολλούς τα πιο σημαντικά θεατρικά έργα του μεγάλου Ισπανού λογοτέχνη. 

 

Στο «Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα» του Λόρκα, οι 5 κόρες και η οικονόμος μιας αριστοκρατικής συντηρητικής οικογένειας ζουν κάτω από τον απόλυτο έλεγχο της μητέρας κατά την περίοδο 8 ετών πένθους από τον θάνατο του πατέρα. Οι κοινωνικές συμβάσεις -η υψηλή κοινωνική θέση και η θρησκοληψία- γίνονται τα εργαλεία επιβολής μιας απόλυτα συντηρητικής οικογενειακής λειτουργίας.

Οι κόρες δεν μπορούν παρά να ακολουθήσουν τις αυστηρές διαταγές της μάνας. Στο έργο που επικεντρώνεται στα ζητήματα της καταπίεσης, της υποταγής και του πάθους δεν εμφανίζεται επί σκηνής κανένας ανδρικός χαρακτήρας. Ο Πέπε Ρομάνο, το αντικείμενο του πόθου για τις κόρες της Μπερνάρντα και μνηστήρας της Ανγκούστιας, που ως μεγαλύτερη παίρνει το μεγαλύτερο μέρος της προίκας, δεν εμφανίζεται ποτέ. Με τον Πέπε έχει ερωτική σχέση και η Αδέλα, η μικρότερη κόρη, που δεν υπακούει τη μάνα της αλλά και η Μαρτίριο, της οποίας η ζήλια θα οδηγήσει στο τραγικό τέλος της Αδέλα. 

 

O Τσορτέκης δημιουργεί μια καινούρια παράσταση “Bernarda Alba: in memoriam” χρησιμοποιώντας το αυθεντικό κείμενο (με νέα μετάφραση της Πολυξένης Σταύρου και όχι αυτής του Ν. Γκάτσου) στο οποίο όμως έχει αφαιρέσει τις λυρικές εξάρσεις κρατώντας μόνο την δραματική δομή. Τα σκηνικά της παράστασης αποτελούνται μόνο από παράλληλες γραμμές που οριοθετούν το σπίτι και δομούν τις σχέσεις και τους χαρακτήρες. 

 

 

Δημιουργώντας δράση μέσα από την αλληλουχία μικρών ανεπαίσθητων κινήσεων που δημιουργούν την αίσθηση ενός χορού, ο Τσορτέκης καταφέρνει  να “εντοιχίσει” τις εγκλωβισμένες γυναίκες με τη βοήθεια της πρωτότυπης μουσικής του Σταύρου Γασπαράτου (που συνεργάστηκε στη σύλληψη και παρουσίαση της όλης ιδέας). 

 

Σκηνοθετικά η παράσταση (όπως πολλές δουλειές του Τσορτέκη στο παρελθόν) βρίσκεται στην εμπροσθοφυλακή των καινοτόμων θεατρικών δράσεων, κερδίζει πόντους με την δουλεμένη χορογραφία (Νάνση Σταματοπούλου) και την εικαστική της αρτιότητα.

 

«Πιστεύω πως ο Γιάννης προσπάθησε να δώσει έναν παγκόσμιο χαρακτήρα στο διάβασμα του έργου. Μακριά από εντοπιότητες και χρονικούς περιορισμούς. Οι γυναίκες στο σπίτι της Μπερνάντα αντιδρούν στην καταπίεση που προσωποποιείται στο πρόσωπο της Μπερνάντα αλλά φεύγει πιο πέρα από αυτό. Μπορούν να διεκδικήσουν την ελευθερία τους αλλά αποφεύγουν -παρά μόνο η Αδέλα που το πληρώνει με τη ζωή της- να συγκρουστούν με αυτή/ό που τις καταπιέζει» εξηγεί μιλώντας στην Ε.Α. η Έλενα Αρβανίτη που παίζει το ρόλο της Αγκούστιας.

 

«Πρόκειται για μια παράσταση που έχει μοντέρνα εικαστική δύναμη που οφείλεται κατά κύριο ρόλο στο σκηνοθέτη και τον τρόπο που δουλεύει με τους ηθοποιούς. Για τους ηθοποιούς του σήμερα αυτό είναι πολύ σημαντικό στοίχημα. Απέναντι στις “ρεαλιστικές” αναπαραστάσεις, η προσπάθεια για το καινούριο, για αυτό που θα αφήσει ένα νέο στίγμα, είναι συνεχής. Υπάρχει πάντα ο φόβος της απογείωσης από την πραγματικότητα, όμως υπάρχει επίσης η αναγκαιότητα να βρούμε τα στοιχεία εκείνα που ενδυναμώνουν την διαχρονικότητα ακόμα και τέτοιων “μεγάλων” κειμένων. Νομίζω, πως η συγκεκριμένη παράσταση προσθέτει πολλές ψηφίδες στην νέα αυτή -όχι εύκολη αλλά εποικοδομητική- αντίληψη για το θέατρο, που ζυμώνεται στην Αθήνα της κρίσης τα τελευταία χρόνια».

 

Στην παράσταση (Τετάρτη-Σάββατο 21.15, Κυριακή 19:00) παίζουν επίσης οι: Φανή Αποστολίδου, Δόμνα Ζαφειροπούλου, Ελευθερία Ρουσάκη, Ιωάννα Πιατά, Ειρήνη Τσατώβ, Ελένη Φορτώση.