Ιστορία
Ιστορία: 110 χρόνια IWW
«Από το σαν Ντιέγκο ως το Μέιν σε κάθε ορυχείο και εργοστάσιο, εκεί που οι εργάτες παλεύουν για τα δικαιώματά τους, εκεί θα βρεις τον Τζο Χιλ» λέει το ομώνυμο τραγούδι που γράφτηκε την δεκαετία του ’30, όταν οι ΗΠΑ συγκλονίζονταν από τις μεγάλες απεργίες και καταλήψεις εργοστασίων και τραγουδήθηκε ξανά από το Γούντστοκ την δεκαετία του ’60 μέχρι το «Occupy» έξω από τη Γουόλ Στριτ το 2011.
O Τζο Χιλ, που εκτελέστηκε το 1915 για ένα φόνο που δεν έκανε ποτέ, ήταν μετανάστης, εργάτης, τραγουδοποιός, μέλος του συνδικάτου «Industrial Workers of the World» (IWW), των «Βιομηχανικών Εργατών του Κόσμου» που για 15 χρόνια ανάμεσα στο 1905-1920 συντάραξαν τις ΗΠΑ και η φήμη τους συνέχισε να ταξιδεύει στο χώρο και το χρόνο.
Στο ιδρυτικό συνέδριό του στο Σικάγο το 1905, συμμετείχαν δεκάδες εργατικές οργανώσεις, με μεγαλύτερη τη Δυτική Ομοσπονδία των Εργατών Ορυχείων, σοσιαλιστές, αναρχικοί. Όπως είπε στην ομιλία του ο πρόεδρός του Μπιλ Χέιγουντ: "Είμαστε εδώ για να δημιουργήσουμε ένα εργατικό κίνημα που θα έχει σαν στόχο την απελευθέρωση της εργατικής τάξης από τη δουλεία του καπιταλισμού". Η Λούση Πάρσονς, (με μαύρη, μεξικάνικη και ινδιάνικη καταγωγή) αναφερόμενη στην επανάσταση του 1905 στη Ρωσία, ζήτησε από τους αντιπροσώπους να "γυρίσουν το βλέμμα στη Ρωσία και να πάρουν κουράγιο από το γεγονός ότι αυτή η μάχη είναι ο μεγαλύτερος φόβος για τους καπιταλιστές σε όλο τον κόσμο".
Στις ΗΠΑ, ήδη το εργατικό κίνημα είχε πάνω από 3 δεκαετίες σκληρών αγώνων. Η μεγάλη αυθόρμητη απεργία στους σιδηροδρόμους το 1877 και ο αγώνας των εργατών του Σικάγο για το 8ωρο (που οδήγησε στην καθιέρωση της Πρωτομαγιάς σαν παγκόσμια μέρα των εργατών) το 1886, σημάδεψαν το τέλος του εμφυλίου πολέμου. Το 1894, οργανωμένοι πια, 260.000 σιδηροδρομικοί κατέβηκαν σε απεργία σε 27 πολιτείες, υπό την καθοδήγηση της Αμερικάνικης Ομοσπονδίας Σιδηροδρομικών (ΑRU) και του Γιουτζίν Ντεμπς, μετέπειτα πρωτεργάτη των ΙWW και ηγέτη του Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Ήδη, από το 1886 είχε ιδρυθεί η πρώτη πανεθνική «Αμερικάνικη Ομοσπονδία Εργατών» (AFL) που οργάνωνε τα συνδικάτα με βάση το επάγγελμα. Από την AFL ήταν αποκλεισμένοι όλοι οι ανειδίκευτοι εργάτες, οι γυναίκες, οι μαύροι και οι κατά εκατομμύρια νεόφερτοι μετανάστες από όλη την Ευρώπη και την Ασία.
Η δημιουργία του IWW, των «γουόμπλις», όπως ήταν γνωστά τα μέλη και οι υποστηρικτές του, ήρθε να καλύψει το τεράστιο κενό που άφηνε η συντεχνιακή και συχνά ρατσιστική πολιτική του AFL, ανοίγοντας τις πόρτες του στους μαύρους, τους μετανάστες και τις γυναίκες εργάτριες. Στα τέλη του 1912 οι IWW εξέδιδαν 13 εφημερίδες σε διαφορετικές γλώσσες. Το σύνθημά τους ήταν: "Δεν υπάρχει φυλή, θρησκεία, χρώμα".
Οι απεργίες που οργάνωσαν οι γουόμπλις χτύπησαν στην καρδιά του ανερχόμενου αμερικάνικου καπιταλισμού που έχτιζε τότε την παντοδυναμία του πάνω στην πιο άγρια εκμετάλλευση: Το 1909, στην αυτοκινητοβιομηχανία της Πενσιλβάνια όπου μετά από 45 μέρες απεργίας και 13 νεκρούς, στο τέλος νίκησαν. Το 1914 στα ορυχεία του Κολοράντο με 14 μήνες απεργία που σημαδεύτηκε από τη σφαγή του Λάντλοου έχοντας ανάμεσα στους ηγέτες της τον κρητικό Λούι Τίκκα. Στην απεργία διαρκείας, από το Γενάρη ως το Μάρτη του 1912, στο εργοστάσιο υφαντουργίας του Λόρενς όπου συμμετείχαν 23.000 απεργοί, κυρίως γυναίκες που μιλούσαν 45 διαφορετικές γλώσσες!
Απεργιακές φρουρές
Στο Λόρενς, η οργάνωση από τα κάτω ήταν φοβερή. Η απεργιακή επιτροπή καθιέρωσε κινούμενες απεργιακές φρουρές με αλυσίδες γύρω από ολόκληρες γειτονιές για να αποτρέψουν τους απεργοσπάστες. Διαφορετικές εθνικές ομάδες οργάνωναν κουζίνες και συσσίτια, τη διανομή τροφίμων και υγειονομική περίθαλψη. Χρήματα έφταναν από εργάτες από κάθε γωνιά των ΗΠΑ. Το σύνθημα της απεργίας "Θέλουμε ψωμί και τριαντάφυλλα" πέρασε στην ιστορία. Πέτυχαν αύξηση μισθών αλλά και μελών καθώς στο τέλος της απεργίας στο Λόρενς από 300 μέλη οι Γουόμπλις είχαν ξεπεράσει τις 10.000.
Οι IWW ήταν διεθνιστές. Ο Χάουαρντ Ζιν στην «Λαϊκή ιστορία των ΗΠΑ» μεταφέρει την ομιλία ενός μέλους τους στο ξέσπασμα του Α’ Παγκόσμιου Πόλεμου: "Με ρωτάτε γιατί οι IWW δεν είναι πατριώτες των ΗΠΑ. Αν ήσασταν ένας άστεγος χωρίς καν μία κουβέρτα, αν είχες αφήσει σύζυγο και παιδιά για να βρεις δουλειά στα δυτικά και δεν μπόρεσες ποτέ να τους ξαναβρείς, αν η δουλειά σου δεν σου επέτρεπε ποτέ να μείνεις τόσο σε ένα μέρος ώστε να αποκτήσεις δικαίωμα ψήφου, αν κοιμόσουν σε μία άθλια παράγκα, αν οι μπάτσοι έκαναν σκοποβολή πάνω σου έτσι για πλάκα, αν τα αφεντικά χαμήλωναν το μισθό σου όποτε τους περνούσε από το χέρι …τότε πώς στο διάολο να είσαι πατριώτης;" Επίσης, το Σοσιαλιστικό Κόμμα, (που στις εκλογές το 1912 και του 1920 είχε ξεπεράσει 900.000 ψήφους) έκανε ανοιχτή αντιπολεμική καμπάνια και ο Ντεμπς, που ανήκε στην αριστερή επαναστατική του πτέρυγα, φυλακίστηκε.
Η Οκτωβριανή επανάσταση του 1917 στη Ρωσία και οι επαναστάσεις που ακολούθησαν σε μια σειρά από χώρες της Ευρώπης ταρακούνησαν και την άρχουσα τάξη στις ΗΠΑ: Η 5νθήμερη γενική απεργία που παρέλυσε το Σιατλ το χειμώνα του1919 ήταν ένα μήνυμα, αν σκεφτεί κανείς τα πολιτικά προχωρήματα ότι οι λιμενεργάτες της πόλης μποϋκόταραν τα πλοία που μετέφεραν όπλα για τους «Λευκούς» που πολεμούσαν τη ρώσικη επανάσταση. Το ΙWW και η αριστερή πτέρυγα του Σοσιαλιστικού Κόμματος είχαν προσκληθεί στην ιδρυτική συνάντηση της 3ης Διεθνούς το Μάρτιο, ενώ η ίδρυση του Κομμουνιστικού Κόμματος των ΗΠΑ την ίδια χρονιά ήταν ένα άλλο «ανησυχητικό» μήνυμα.
Η αμερικάνικη άρχουσα τάξη επιτέθηκε χρησιμοποιώντας άγρια κρατική καταστολή με επιδρομές σε γραφεία, κύματα συλλήψεων και φυλακίσεων, δολοφονίες. Η ανελέητη καμπάνια τρόμου ενάντια στην «Κόκκινη Απειλή» στις αρχές του ’20 τσάκισε το IWW. Αλλά η παράδοσή του ακόμα μπολιάζει τους αγώνες της εργατικής τάξης.
Το ρεύμα του Συνδικαλισμού
Η ίδρυση των Βιομηχανικών Εργατών του Κόσμου στις ΗΠΑ ήταν κομμάτι του ευρύτερου ρεύματος του «συνδικαλισμού», που εμφανίστηκε, με διαφορετικά χαρακτηριστικά κατά περίπτωση, μέσα στο εργατικό κίνημα σε μια σειρά από χώρες, όπως η Ισπανία, η Γαλλία και η Ιταλία, τις πρώτες δύο δεκαετίες του 20ου αιώνα.
Ηρθε σαν απάντηση στη συνειδητή απροθυμία των τότε «επίσημων» γραφειοκρατικών συνδικάτων να οργανώσουν την εργατική τάξη απέναντι στην άγρια εκμετάλλευση των καπιταλιστών αλλά και στην δεξιά στροφή των διαφόρων Σοσιαλιστικών Κομμάτων προς τη μεταρρύθμιση.
Τα πιο πολλά από τα νέα αυτά συνδικάτα, με πρωτεργάτες επαναστάτες, έβαζαν στόχο την ανατροπή του καπιταλισμού που πέρναγε μέσα από τους χώρους δουλειάς. «Με το να οργανωνόμαστε στους χώρους δουλειάς δημιουργούμε το οικοδόμημα της νέας κοινωνίας μέσα στο καβούκι της παλιάς» υποστήριζαν οι Γουόμπλις λέγοντας με άλλο τρόπο τα λόγια της Ρόζας, ότι «εκεί που σφυρηλατούνται οι αλυσίδες της εκμετάλευσης, εκεί θα σπάσουν».
Ηταν μια πολύτιμη συμβολή στην εργατική έκρηξη (που ακολούθησε το τέλος του Α’ Παγκόσμιου Πόλεμου) ότι πέτυχαν να κάνουν πλατιά αποδεκτή μέσα στην εργατική τάξη την ιδέα της αυτό-οργάνωσής της μέσα στους χώρους δουλειάς σαν το κύτταρο της νέας κοινωνίας ενώ ταυτόχρονα, (τουλάχιστον στην περίπτωση των Γουόμπλις), οργάνωναν τις μάχες για το σήμερα.
Όμως η ιδέα ότι το εργαλείο για την ανατροπή θα ήταν τα «επαναστατικά» συνδικάτα είχε εγγενείς αδυναμίες και αντιφάσεις. Η άρνηση, πολλές φορές, της συνεργασίας με κομμάτια της εργατικής τάξης που παρέμεναν στα «μη επαναστατικά» συνδικάτα, σήμανε έλλειψη ενότητας και εν τέλει αποδυνάμωση πάνω σε κρίσιμα ζητήματα, όπως η νίκη μιας μεγάλης απεργίας ή ακόμα χειρότερα η επιβίωση απέναντι στην καταστολή του κράτους.
Οι μπολσεβίκοι ασκούσαν κριτική σε αυτή την τακτική, υποστηρίζοντας ότι οι επαναστάτες εργάτες οφείλουν να παλεύουν μαζί με τους ρεφορμιστές στο συνδικάτο, χρησιμοποιώντας το από τη μια σαν ένα εργαλείο διεκδίκησης για καλυτέρευση της εργασίας και της ζωής τους (που δημιουργεί αυτοπεποίθηση στην τάξη), και από την άλλη σαν μια ευκαιρία πολιτικής ζύμωσης που θα κέρδιζε υπομονετικά την πλειοψηφία στην πλευρά της επανάστασης.
Αντίθετα, η οργάνωση όλων, ακόμα και των πιο συντηρητικών πολιτικά εργατών, σε «επαναστατικά» συνδικάτα κατέληγε σε καρικατούρα όταν η επαναστατική πρωτοπορία (ιδιαίτερα σε περιόδους ύφεσης ή ήττας του κινήματος) είτε μετατρεπόταν σε στρατηγούς χωρίς στρατό είτε προσαρμοζόταν (ό, τι και να έλεγε στα λόγια) στο μέσο όρο.
Οι μπολσεβίκοι θεωρούσαν και αυτοί ότι η επαναστατική πρωτοπορία της εργατικής τάξης πρέπει να έχει ξεχωριστή οργάνωση, αλλά αυτή δεν είναι το συνδικάτο, είναι το επαναστατικό κόμμα σε ρόλο πολιορκητικού κριού στα χέρια της εργατικής τάξης για να φτάσει η επανάσταση στη νίκη. Πίστευαν τέλος ότι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί -ακόμα και αν η εργατική τάξη πάρει τον έλεγχο των εργοστασίων και των χώρων δουλειάς και φτιάξει τα δικά της συμβούλια- αν δεν ανατρέψει το αστικό κράτος το βασικό εργαλείο καταπίεσης των καπιταλιστών και το αντικαταστήσει με το δικό της εργατικό κράτος.
Η πετυχημένη δοκιμή στην πράξη αυτού του τρόπου στην Οκτωβριανή Επανάσταση, κέρδισε πολλούς από τους επαναστάτες συνδικαλιστές στα κομμουνιστικά κόμματα που άρχισαν να γεννιούνται εκείνη την εποχή.