Βιβλιοπαρουσίαση
Βιβλιοπαρουσίαση: “Η αδύνατη ταξική ανακωχή”
Με μεγάλη συμμετοχή και πλούσια συζήτηση έγινε την Τρίτη 8 Δεκέμβρη, στο πατάρι του Μαρξιστικού Βιβλιοπωλείου η παρουσίαση του βιβλίου «Η αδύνατη ταξική ανακωχή, η πολιτική του ΕΑΜ στα υπουργεία Οικονομικών, Εργασίας και στα συνδικάτα μέχρι τα Δεκεμβριανά». Ενδεικτική του μεγάλου ενδιαφέροντος για τα γεγονότα εκείνης της περιόδου ήταν η παρουσία πολλών νέων αγωνιστών-τριων, αλλά και παλαιότερων, που πήραν το λόγο για παρεμβάσεις.
Για το βιβλίο του μίλησε ο ίδιος ο συγγραφέας, ιστορικός και συνδικαλιστής δάσκαλος, Δημήτρης Μαριόλης ενώ την παρουσίαση άνοιξε ο Λέανδρος Μπόλαρης, συγγραφέας των σχετικών με την περίοδο βιβλίων «Αντίσταση, η επανάσταση που χάθηκε», «Επανάσταση και αντεπανάσταση στην Ελλάδα, ο εμφύλιος πόλεμος 1946-49». Το λόγο πήρε ανάμεσα σε άλλους και ο ιστορικός Ιάσονας Χανδρινός, συγγραφέας του βιβλίου «Το τιμωρό χέρι του λαού: Η δράση του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στην κατεχόμενη πρωτεύουσα 1942-1944».
«Είναι από τα λίγα βιβλία που με τόσο αιχμηρό τρόπο μας μεταφέρει στην αρένα της ταξικής πάλης στη μεγάλη πόλη, εκεί που κρίθηκαν τα ζητήματα και αναπτύχθηκε η πιο ριζοσπαστική δυναμική» είπε ο Λέανδρος Μπόλαρης. «Το βιβλίο του Δημήτρη -σύντομο και αυτό είναι προτέρημα – αναδεικνύει ότι υπάρχει (πέρα από την πολιτική Βρετανών-άρχουσας τάξης και την πολιτική της ηγεσίας του ΚΚΕ) και ένας τρίτος παράγοντας. Υπάρχει το μαζικό κίνημα, μια τάξη που είναι ενταγμένη στο ΕΑΜ και στα συνδικάτα που ηγεμονεύει πολιτικά το ΚΚΕ και η αριστερά - αλλά δεν την έχει στο τσεπάκι. Η ηγεσία του ΚΚΕ, την περίοδο από την απελευθέρωση μέχρι το Δεκέμβρη, δεχόταν πιέσεις. Και από την πλευρά των αστών και των Εγγλέζων που την ήθελαν στην κυβέρνηση με τους δικούς τους όρους. Και από την άλλη είχε να αντιμετωπίσει τις ελπίδες ενός κόσμου, που μπορεί να βγήκε με τα πανό “welcome σύμμαχοί μας”, αλλά η καθημερινή του εμπειρία στις 70 μέρες του ‘λεγε ότι δεν προχωράει αυτή η ιστορία. Του ’λεγε θέλουμε “να ανοίξουν τα κλειστά εργοστάσια και να τιμωρηθούν οι προδότες” όπως έγραφε ένα πλακάτ σε μια απεργία».
«Εκ των προτέρων λέω ότι οι αναλογίες με τη σημερινή συγκυρία είναι προκλητικές, αλλά πρέπει να τις διαχειριστούμε με σοβαρό τρόπο για να μας οδηγήσουν σε χρήσιμα συμπεράσματα» ξεκίνησε την παρουσίαση του βιβλίου ο Δημήτρης Μαριόλης. (Μπορείτε να το βρείτε ολόκληρη στο https://www.facebook.com/Marxistiko/?fref=ts).
«Πώς φτάσαμε στο Δεκέμβρη; Νομίζω ότι το να δούμε πόσο έντονη ήταν η ταξική πόλωση στα χρόνια της κατοχής και πώς αυτή η ταξική πόλωση απογειώθηκε κατά την απελευθέρωση, μπορούν να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε και τη σφοδρότητα της σύγκρουσης και τα γεγονότα που ακολούθησαν το Δεκέμβρη…»
«Σε συνθήκες πληθωρισμού που οι μαυραγορίτες συνεχίζαν να κάνουν πάρτυ με τα νομίσματα και να αισχροκερδούν οι βιομήχανοι κρατούσαν κλειστά τα εργοστάσια. Είχαμε έκρηξη της ανεργίας στους μήνες από τον Ιούλιο-Αύγουστο μέχρι τον Οκτώβρη όχι σε σύγκριση με την προπολεμική περίοδο, αλλά σε σχέση με την κατοχική περίοδο. Είχαμε μια αστική τάξη που κλείνει τα εργοστάσια και υπονομεύει ανοιχτά την παραγωγική δραστηριότητα… Δεν είχαν λόγους να τα ανοίξουν σε ένα περιβάλλον αστάθειας έχοντας απέναντί τους το εργατικό κίνημα οργανωμένο που διεκδικεί και όταν είναι ακόμα ανοιχτό το στρατιωτικό ζήτημα…»
Υπουργεία
«Στο δίμηνο της απελευθέρωσης το ΕΑΜ είχε έξι υπουργεία στην κυβέρνηση και την ίδια περίοδο είχε την καθοδήγηση του εργατικού κινήματος με το εργατικό ΕΑΜ να έχει μετονομαστεί σε ΓΣΕΕ και η επιρροή του στην εργατική τάξη να είναι καταλυτική...»
«Στις τριμερείς συσκέψεις κυβέρνησης-ΣΕΒ-ΓΣΕΕ που γίνονταν για να ανοίξουν τα εργοστάσια, ο υπουργός Εργασίας Πορφυρογένης υποστήριζε ότι “είμαστε σε καλή συνεννόηση με τους βιομήχανους οι οποίοι έπαιξαν θετικό ρόλο κατά την κατοχή”. Bέβαια δεν υπήρχε τέτοιο πράγμα…»
«Έχουμε μια αστική τάξη με ξεκάθαρους στόχους για το πού θέλει να πάει το πράγμα, μεσο-στρώματα που έχουν πλουτίσει κατά την διάρκεια της κατοχής και δεν θέλουν να χάσουν τα προνόμιά τους και έχουμε και ένα κορμό σε όλη την Ελλάδα που έχει συνεργαστεί με τον κατακτητή, τάγματα ασφαλείας, δοσίλογοι, μαυραγορίτες. Όλο αυτό το αντι-εαμικό μπλοκ έχει αιχμηρότατα ταξικά συμφέροντα να οδηγηθούν τα πράγματα σε σύγκρουση και έχει σαφή στόχο την εξουδετέρωση του ΕΑΜ, όταν όλη αυτήν την περίοδο το ΕΑΜ και η ηγεσία του ΚΚΕ στροβιλίζεται γύρω από το στόχο “ομαλές πολιτικές εξελίξεις”…»
«Οι μισθοί και τα μεροκάματα ήταν χαμηλότερα και από τα κατοχικά. Φανταστείτε ένα εργατικό κίνημα που έχει δώσει μάχες στην κατοχή, έρχεται η κυβέρνηση εθνικής ενότητας και να βλέπει ότι έχει μισθό πείνας.
«Αυτή η καμπή δημιουργεί ένα τεράστιο αναβρασμό στην εργατική βάση. Από την πρώτη μέρα της απελευθέρωσης είχαμε τεράστιες διαδηλώσεις. Μετά είχαμε διαδηλώσεις που ξεκινάνε από τις συνοικίες και ζητάνε δελτία απόρων, να τα πάρουν από τα χέρια εκείνων που δεν τα δικαιούνται, έχουμε διαδηλώσεις αναπήρων. Στις 2 Νοέμβρη γράφει ο Ριζοσπάστης ότι χιλιάδες άνεργοι βρίσκονται σε εξέγερση, αλλού ότι οι φορτοεκφορτωτές του Πειραιά έκαναν απεργία με αίτημα τα μεροκάματα που έληξε με παρέμβαση της ΓΣΕΕ...»
«Το διάστημα του Νοεμβρίου έχουμε κινητοποιήσεις που να εκφράζουν την εργατική βάση του ΕΑΜ που οργανώνονται όμως δίχως να δημιουργούν πολιτικό πρόβλημα… πχ στάση εργασίας ανά υπουργείο στο δημόσιο τομέα, κινητοποιήσεις χαμηλής έντασης ενώ η αστική τάξη έχει ξεκάθαρους στόχους.
«Τέλη Νοέμβρη, αρχές Δεκέμβρη τα συνδικάτα αρχίζουν να έχουν πιο ριζοσπαστικά αιτήματα και απαιτητική φρασεολογία του τύπου “η υπομονή μας έχει εξαντληθεί” από το σωματείο τραπεζοϋπαλλήλων. Την 1η Δεκέμβρη οργανώνονται μεγάλες κινητοποιήσεις με κορυφαίο το στρατιωτικό ζήτημα και την ίδια μέρα, 2.000 εργάτες ανοίγουν την εργατική εριουργία με άδεια του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας. Ωστόσο, πλέον ο ταξικός ανταγωνισμός θα κριθεί με όρους ξιφολόγχης…»
«Γι’ αυτούς που λένε “ευτυχώς που δεν νικήσατε”, η ιστορία δεν γράφεται με τα εάν, κανείς δεν μπορεί με βεβαιότητα τι θα συνέβαινε αν νικούσε το ΕΑΜ. Μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα τι πέτυχε η πλευρά που νίκησε…»
«Παίρνεις από την οπτική μας από τα ιδεολογικά διακυβεύματα και τους δίνεις περιεχόμενο, ψάχνοντας τις υλικές συνθήκες αυτού που λέμε εμφύλια ταξική αντιπαράθεση στην Ελλάδα» τόνισε μιλώντας για το βιβλίο και την παρουσίαση ο Ιάσονας Χανδρινός. «Το δίμηνο των Δεκεμβριανών είναι η πρώτη πράξη της διαδικασίας που εκβάλλει σε αυτό που λέμε εμφύλιο πόλεμο. Ο Πόρτερ ανοίγει την πόρτα στον Μάρσαλ και το δόγμα Τρούμαν λέγοντας στην έκθεσή του προς τους εντολοδόχους του, που δημοσιεύεται στον αστικό τύπο της εποχής, ότι για να ελέγξουμε την Ελλάδα πρέπει να εξαλείψουμε τις συνθήκες που γεννάνε την κομμουνιστική ανταρσία. Που σημαίνει ότι η κομμουνιστική ανταρσία που λέει το αστικό μπλοκ είναι κάτι υπαρκτό. Βασίζεται σε άλυτα οικονομικά και ταξικά ζητήματα».
Ανάμεσα στα σημεία που αναδείχτηκαν στη συζήτηση ήταν ο ρόλος που έπαιξε η γραμμή των λαϊκών μετώπων και της συνεργασίας με τα «προοδευτικά» τμήματα της αστικής τάξης που ακολουθούσαν τα ΚΚ τη δεκαετία του ’30. Παρ’όλα αυτά, στην Ελλάδα, η αποφασιστικότητα του βρετανικού ιμπεριαλισμού και της ελληνικής άρχουσας τάξης να αρπάξει την εξουσία βρέθηκε αντιμέτωπη με ένα από τα δυνατότερα κινήματα της Ευρώπης, γεμάτο ριζοσπαστικοποίηση, εμπειρία οργάνωσης της ζωής στα χωριά, στις πόλεις και τα βουνά και την ελπίδα για μια καλύτερη κοινωνία μετά από τρεις δεκαετίες πολέμων, κρίσης, φασιστικών δικτατοριών και ναζιστικής κατοχής.
Αυτή η αντίθεση έκανε την ταξική ανακωχή αδύνατη στα Δεκεμβριανά. Ήταν η δυναμική αυτού του μαζικού κινήματος, που αν νικούσε ο Δεκέμβρης, θα μπορούσε να αποτρέψει η Ελλάδα να καταλήξει σε ένα καθεστώς όπως της Ρουμανίας (ένα κλασσικό επιχείρημα από την πλευρά των αστών ιστορικών της περιόδου) ή άλλων κρατικών καπιταλισμών που εγκαθιδρύθηκαν στην Ευρώπη με την είσοδο των σοβιετικών τανκς.
Η παρουσίαση-συζήτηση του βιβλίου το Δημήτρη Μαριόλη ήταν η δεύτερη που διοργάνωσε το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο σχετικά με την ιστορική αυτή περίοδο. Είχε προηγηθεί η συζήτηση πάνω στο βιβλίο «Μετά τον εμφύλιο, πολιτικές διαδικασίες και κοινωνική πόλωση στις απαρχές της προδικτατορικής περιόδου» του Μιχάλη Λυμπεράτου (Εκδόσεις Νότιος Άνεμος) από τον ίδιο το συγγραφέα.