Ιστορία

“Εδώ θα γίνει της Γαλλίας” και “εμπρός στο δρόμο που χάραξε η Σορβόνη” φώναζαν χιλιάδες φοιτητές και φοιτήτριες την άνοιξη του 2006, στην Ελλάδα, λίγο πριν ξεσπάσει το κίνημα των καταλήψεων που για έναν ολόκληρο χρόνο έκανε την κυβέρνηση Καραμανλή να τρέμει.

 

Ήταν η έμπνευση από τον ξεσηκωμό του γαλλικού φοιτητικού κινήματος που λάμβανε χώρα σχεδόν ταυτόχρονα.

 

Στις αρχές Φλεβάρη του 2006 η γαλλική βουλή ψήφιζε τον νόμο CPE, το νόμο για το σύμφωνο πρώτης απασχόλησης. Έναν νόμο δώρο για τα αφεντικά σύμφωνα με τον οποίο κάθε νέος μέχρι 26 ετών θα μπορούσε να απολύεται μέσα στα δύο πρώτα χρόνια από την πρόσληψή του, χωρίς καν τις μίνιμουμ αιτιολογήσεις που ίσχυαν μέχρι εκείνη τη στιγμή. Με αυτό τον τρόπο οι νέοι εργαζόμενοι ήταν αναγκασμένοι να δέχονται οποιεσδήποτε συνθήκες εργασίας υπό τον διαρκή φόβο της απόλυσης. Ο CPE συμπεριλαμβανόταν σε ένα πακέτο αντεργατικών μέτρων που κατέβαζε η κυβέρνηση Ντε Βιλπέν – τον “Νόμο Ίσων Ευκαιριών” υποτίθεται για να μειώσει τα υψηλά ποσοστά ανεργίας στους νέους. Το πακέτο μεταξύ άλλων έδινε την δυνατότητα να εργαστεί κάποιος σαν μαθητευόμενος από την ηλικία των δεκατεσσάρων και κατέβαζε το ηλικιακό όριο για νυχτερινή εργασία στα δεκαπέντε. Στις 10 Απρίλη του 2006, η γαλλική κυβέρνηση απέσυρε το CPE. 

 

Αυτό που είχε μεσολαβήσει ήταν “το νέο '68”, όπως χαρακτηριζόταν τότε, το τεράστιο κίνημα που κατέλαβε τα πανεπιστήμια της Γαλλίας, προκάλεσε γενικές απεργίες και διαδηλώσεις εκατομμυρίων και τελικά υποχρέωσε την κυβέρνηση Ντε Βιλπέν σε οπισθοχώρηση.

 

Οι αναφορές στην εξέγερση του Μάη '68 δεν ήταν υπερβολικές. Σχεδόν 40 χρόνια μετά, οι γάλλοι φοιτητές καταλάμβαναν μαζικά τα πανεπιστήμια, οι μαθητές τα σχολεία, οι διαδηλώσεις γίνονταν όλο και πιο μεγάλες παρά την καταστολή των CRS, των γαλλικών ΜΑΤ και η χαριστική βολή ερχόταν με τη συνάντηση φοιτητικών καταλήψεων και εργατικών απεργιών.

 

Το κίνημα αυτό δεν έπεσε από τον ουρανό. Το Μάιο του 2005, ένα χρόνο πριν, ήρθε η μαζική επικράτηση του ΟΧΙ στο δημοψήφισμα για το Ευρωσύνταγμα. Η τεράστια και νικηφόρα καμπάνια της αριστεράς για το ΟΧΙ, άφησε πίσω της αυτοπεποίθηση και πολύτιμα δίκτυα οργάνωσης για το κίνημα. Σε αυτό ήρθε να προστεθεί η μεγάλη εξέγερση της φτωχής νεολαίας στα προάστια του Παρισιού, στο τέλος του 2005, μετά τη δολοφονία δύο νεαρών μεταναστών 2ης γενιάς από μπάτσους που τους καταδίωκαν. Κι αν πάμε λίγο πιο πίσω, το 2003, θα δούμε τους ίδιους τους αντιCPE διαδηλωτές, να βγαίνουν στο δρόμο ενάντια στον πόλεμο στο Ιράκ και το 2002 να διαδηλώνουν ενάντια στην εκλογική άνοδο του φασίστα Λεπέν. 

 

Η ανάπτυξη του κινήματος μέρα με την ημέρα ήταν χαρακτηριστική. Δυο μέρες πριν τη ψήφιση του νόμου στις 7/2 περισσότεροι από 400.000 διαδήλωσαν σε 187 σημεία σε όλη τη Γαλλία.  

 

Στα συλλαλητήρια που έγιναν ακριβώς ένα μήνα μετά, στις 7/3, οι διαδηλωτές ξεπερνούσαν το ένα εκατομμύριο. Απεργίες συμπαράστασης πραγματοποιήθηκαν σε μια σειρά κλάδους όπως την εκπαίδευση, τα ΜΜΕ και τις μεταφορές. Την ίδια μέρα στα δεκάδες κατειλημμένα πανεπιστήμια προστέθηκε η Σορβόνη, για πρώτη φορά από το 1968, σπέρνοντας τον τρόμο στα κυβερνητικά επιτελεία που έστειλαν τα ΜΑΤ να την εκκενώσουν μέσα σε ένα όργιο βίας. Η απάντηση από τη μεριά του κινήματος ήταν η κλιμάκωση. 

 

Στα δυο τρίτα των πανεπιστημίων είτε γίνονταν καταλήψεις είτε μαζικές αποχές από τα μαθήματα. Τουλάχιστον ένα στα τέσσερα σχολεία ήταν επίσης κατειλημμένο. Μια πανεθνική συντονιστική επιτροπή των καταλήψεων συγκροτήθηκε στην οποία συμμετείχαν εκλεγμένοι αντιπρόσωποι από τις γενικές συνελεύσεις των φοιτητών και των μαθητών. Μέσα στις καταλήψεις γινόταν ένα πανηγύρι αυτοοργάνωσης με χιλιάδες αγωνιστές κι αγωνίστριες να οργανώνουν την περιφρούρηση, την σίτιση, την πολιτική συζήτηση, τη διαδήλωση, τη συνέλευση.

 

Στις 18 Μάρτη οι διαδηλωτές ξεπέρασαν τα δύο εκατομμύρια. Μόνο στο Παρίσι διαδήλωναν πάνω από 700.000, σε μια διαδήλωση που χτυπήθηκε βάναυσα από τα CRS. Την ίδια μέρα στη Μασσαλία η γαλλική σημαία στο δημαρχείο της πόλης αντικαταστάθηκε από μία άλλη, με τη λέξη “Αντικαπιταλισμός” πάνω της. Τα μεγάλα συλλαλητήρια ήταν σχεδόν καθημερινά αναγκάζοντας τα συνδικάτα να κηρύξουν γενική απεργία στις 28/3.

 

Η 28η Μάρτη ήταν σεισμός. Οι σιδηροδρομικοί ακινητοποίησαν τα τρένα από το προηγούμενο βράδυ. Οι εργαζόμενοι σε αεροδρόμια και αερογραμμές κατάφεραν να ακυρώσουν πτήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ραδιόφωνο και τηλεόραση δεν εξέπεμψαν πρόγραμμα και εφημερίδες δεν κυκλοφόρησαν. Απεργιακές φρουρές πήραν θέση από το πρωί σε τράπεζες, αυτοκινητοβιομηχανίες, εταιρίες τηλεπικοινωνιών. Εννοείται ότι οι διαδηλώσεις ξεπέρασαν τις προηγούμενες σε μαζικότητα. 2.700.000 φοιτητές κι εργάτες σε εκατοντάδες σημεία σε όλη τη Γαλλία, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των συνδικάτων. Σε αρκετά σωματεία την ίδια μέρα ακούγονταν φωνές που ήθελαν επέκταση της απεργίας και την επόμενη μέρα και την συνδικαλιστική γραφειοκρατία να προσπαθεί να συγκρατήσει την οργή της βάσης. 

 

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Σιράκ ήταν αναγκασμένος σε διάγγελμά του να ανακοινώσει ότι υπογράφει μεν το νόμο, αλλά το CPE θα μπορούσε να αναθεωρηθεί σε κάποια σημεία του: Η περίοδος δοκιμαστικής εργασίας από δύο χρόνια να μειωνόταν σε ένα και οι εργοδότες θα έπρεπε να δίνουν κάποιες εξηγήσεις όταν θα απέλυαν τους νέους εργάτες. Η πρώτη – μικρή - οπισθοχώρηση από την κυβέρνηση έδωσε νέα ώθηση στο κίνημα.

 

Η νέα απεργία ήρθε στις 4 Απρίλη. Οι διαδηλωτές ξεπέρασαν τα 3 εκατομμύρια αλλά δεν σταμάτησαν εκεί. Το Πανεθνικό Συντονιστικό των φοιτητικών καταλήψεων καλούσε από την επόμενη ημέρα, “τους φοιτητές και τους μαθητές να ενωθούν με τους εργάτες και τα κατά τόπους συνδικάτα σε μια μέρα δράσης που θα πραγματοποιηθεί σε όλους τους εργατικούς χώρους με μοίρασμα προκηρύξεων, αποκλεισμούς, καταλήψεις γραφείων κι εργοστασίων. Ο σκοπός θα είναι να υποστηρίξουμε τους απεργούς και να ενθαρρύνουμε μαζικές συνελεύσεις ώστε να απλώσουμε το κίνημα”. 

 

Η απειλή για την κυβέρνηση ολοένα και μεγάλωνε. Παρά τις προσπάθειές της να διχάσει και να καταστείλει, οι καταλήψεις, οι απεργίες και διαδηλώσεις πλήθαιναν όλο και περισσότερο. Στο κυβερνητικό στρατόπεδο τα πλακώματα φούντωναν. Τα αφεντικά αντιμέτωποι με τις απεργίες, το μπλοκαρίσμα δρόμων, αεροδρομίων και σιδηροδρόμων αλλά και τον κίνδυνο περαιτέρω ανάπτυξης του απεργιακού κινήματος συμβούλευαν Σιράκ και Ντε Βιλπέν να υποχωρήσουν. Στην ίδια γραμμή και ο πρώην πρόεδρος Ζισκάρ Ντ' Εσταίν, ο τότε υπουργός Εσωτερικών Ν. Σαρκοζί κλπ.

 

Στις 10 Απρίλη κι ενώ νέα απεργία είχε ανακοινωθεί για την επόμενη μέρα, ο πρωθυπουργός Ντε Βιλπέν ανακοίνωνε την απόσυρση του CPE, σε μια κίνηση συντριπτικής ήττας. 

 

Παρότι οι καταλήψεις σταδιακά θα μειώνονταν, το αγωνιστικό τρίμηνο που προηγήθηκε θα άφηνε αγωνιστική παρακαταθήκη. Πιο σημαντικό ίσως ήταν το παράδειγμα και η έμπνευση που μεταδόθηκε άμεσα, στο κίνημα εδώ, μέσα στα ΑΕΙ και ΤΕΙ όλης της χώρας.

Ήδη όσο το ξέσπασμα στη Γαλλία βρισκόταν σε εξέλιξη, οι καθηγητές των εδώ πανεπιστημίων και το συνδικάτο τους, η ΠΟΣΔΕΠ, ετοιμάζονταν για απεργία διαρκείας ενάντια στο νόμο - πλαίσιο της υπουργού Παιδείας Γιαννάκου και στην επιχειρούμενη αναθεώρηση του συνταγματικού άρθρου 16, που θα επέτρεπε την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. 

 

Ταυτόχρονα, η Πρωτοβουλία Γένοβα 2001, το αντικαπιταλιστικό δίκτυο φοιτητών/τριών, που πρωτοστατούσε το ΣΕΚ κι αργότερα ενώθηκε με την ΕΑΑΚ, πήρε την πρωτοβουλία να φέρει τον αέρα της γαλλικής εξέγερσης στις σχολές. Πάνω από χίλιοι συμμετείχαν στον κύκλο εκδηλώσεων που οργάνωσε σε δεκάδες σχολές και γειτονιές, με ομιλητή τον Μπενζαμέν Λορμέ, ηγετικό στέλεχος του γαλλικού φοιτητικού κινήματος, ενώ ταυτόχρονα άνοιγε την καμπάνια για καταλήψεις διαρκείας μαζί με την απεργία της ΠΟΣΔΕΠ με τεράστια ανταπόκριση. 

 

“Να συντονιστούμε με την ΠΟΣΔΕΠ – Καταλήψεις και απεργία σε όλες τις σχολές” έλεγε το κάλεσμα δεκατεσσάρων αγωνιστών κι αγωνιστριών εκλεγμένων με την Πρωτοβουλία Γένοβα σε μια σειρά σχολές, που απευθυνόταν στις υπόλοιπες παρατάξεις του κινήματος και κάθε φοιτητή και φοιτήτρια που ήθελε να παλέψει. “Η νίκη του κινήματος των καταλήψεων στη Γαλλία και η απόσυρση του CPE δείχνει ότι καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να σταματήσει τη δύναμη των φοιτητών όταν ενώνονται με τους εκπαιδευτικούς και τους άλλους εργαζόμενους. Το ίδιο δρόμο χρειάζεται να ακολουθήσουμε απέναντι στις επιθέσεις της κυβέρνησης Καραμανλή” συνέχιζε μεταξύ άλλων.

 

Ακολούθησε ένα από τα μεγαλύτερα φοιτητικά κινήματα που έχει δει η χώρα. Οι καταλήψεις και η απεργία της ΠΟΣΔΕΠ διήρκεσαν για δύο μήνες τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2006, η σκυτάλη πέρασε στους δασκάλους με μια ιστορική απεργία 6 βδομάδων το Σεπτέμβρη για να έρθει ένα νέο πολύμηνο ξέσπασμα φοιτητικών καταλήψεων από τον Γενάρη της νέας χρονιάς.

Η αναθεώρηση του άρθρου 16 είχε την τύχη του CPE.