Πολιτισμός

Μια πρωτότυπη σύλληψη, μια μίξη δυο διαφορετικών έργων, της Ασπίδας του Μένανδρου και του Συμπόσιου του Λουκιανού, γραμμένα με διαφορά 5 σχεδόν αιώνων παρουσιάζονται φέτος το καλοκαίρι ως ένα ενιαίο έργο από την σύμπραξη δυο σημαντικών σκηνοθετών, του Χριστόφορου Χριστοφή και του Γιώργο Παπαθεοδώρου σε συνεργασία με ένα πολύ δυνατό καστ ηθοποιών.

 

Ο Μένανδρος (Αθήνα, 342-292 π.Χ.) ήταν συγγραφέας, εκπρόσωπος της Νέας Κωμωδίας σε μια περίοδο που είχε πια παρέλθει ο "χρυσός αιώνας" του αρχαιοελληνικού δράματος. Θέμα των κωμωδιών του είναι η κοινωνία της Αθήνας σε μια εποχή σύγχρονη με τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου.

 

Η “Ασπίς” αναφέρεται στο γυρισμό των πολεμιστών από την εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου. Όλοι περιμένουν πως θα γυρίσουν με πλούτη και τιμές, όμως γυρίζουν κατεστραμμένοι ηθικά και σωματικά.

 

Κεντρική φιγούρα του κειμένου είναι ο δούλος Δάος, ο ακόλουθος του Κλεόστρατου, ενός επιφανούς Αθηναίου. Ο Δάος βρίσκει την ασπίδα του αφέντη του στο πεδίο της μάχης και νομίζοντας πως είναι νεκρός την παίρνει, μαζί με τα λάφυρα που αναλογούν στον αφέντη του από το πλιάτσικο που έκαναν οι ορδές του Μ. Αλεξάνδρου, και γυρίζει στην Αθήνα.

 

Αυτό που τον περιμένει όμως δεν είναι τιμές και δόξα, αλλά αντιθέτως ο ρεαλισμός μιας εκφυλισμένης και βαθιά αλλοτριωμένης κοινωνίας η οποία -στο πρόσωπο του φιλάργυρου Σμικρίνη, θείου του Κλεόστρατου- επιβιώνει με κάθε είδους ρεμούλες και παγαποντιές.

 

Ο Δάος ζυμωμένος από τη ζωή, τις κακουχίες και τις μάχες που τον έστειλαν να σκοτωθεί για τα συμφέροντα άλλων έχει αποκτήσει μια βαθιά οξυδέρκεια και πονηράδα, ενώ έχει μάθει να καταγγέλλει την αδικία και τα κακώς κείμενα χωρίς να τον παίρνουν πρέφα. 

 

“Ο Μπρεχτ μιλώντας για τη γλώσσα των δούλων, να μπορούν να καταγγέλλουν χωρίς να τους παίρνουν χαμπάρι οι ηγέτες και η καθεστηκυία τάξη, την ονόμαζε “πληβείου λόγο”, θα εξηγήσει μιλώντας στην Ε.Α. ο Αλέξανδρος Μαρτζούκος που παίζει τον Σατυρίωνα, έναν απατεωνίσκο γιατρό, ακροβάτη, διασκεδαστή που λέει πράγματα που δεν θέλουνε να τα πούνε οι άλλοι, θυμίζοντας τους τρελούς της Κομέντια Ντελ Άρτε.

 

Με δικαιολογία το γάμο, λίγο πριν το τέλος του μισοτελειωμένου έργου του Μένανδρου, που ανεβαίνει πρώτη φορά στην ελληνική δραματουργία, περνάμε στο γάμο από το Συμπόσιο του Λουκιανού. 

 

Ο Λουκιανός, με καταγωγή από την περιοχή της σημερινής Συρίας, έζησε τον 2ο αιώνα μ.χ. και θεωρείται ως ένας εκ των ιδρυτών της Ρωμαϊκής Κωμωδίας. Πολυταξιδεμένος και πολυγραφότατος, ο Λουκιανός παρουσιάζει συχνά, και στην συγκεκριμένη περίπτωση, τη διαμάχη μεταξύ των διαφορετικών φιλοσοφικών σχολών, τους στωικούς, τους κυνικούς, τους επικούρειους κλπ.

 

“Προσπαθήσαμε να μεταφέρουμε στη σκηνή κάτι που δεν έχει εμφανιστεί ξανά. Χρησιμοποιώντας σε απόλυτα πιστή μεταγραφή -και όχι μετάφραση- τα κείμενα που φαντάζουν τόσο σύγχρονα μέχρι και σήμερα δημιουργούμε ένα νέο έργο. Στην ουσία μέσα από τον Μένανδρο αρχίζουμε να βλέπουμε μια διαφοροποίηση της αθηναϊκής κοινωνίας μια τάση ελευθεροποίησης. Θεωρώ πως ο Μένανδρος είναι ένας προάγγελος του σύγχρονου θεάτρου. Δεν είναι τυχαίο ότι στο προς Κορινθίους του Παύλου υπάρχει ένα ολόκληρο απόσπασμα του Μένανδρου που σημαίνει πως παιζόταν και τον 1ο αιώνα μ.χ. 300-400 χρόνια μετά”, θα πει μιλώντας στην Ε.Α. ο Χριστόφορος Χριστοφής μεταφραστής και σκηνοθέτης του πρώτου κομματιού της παράστασης.

 

«Πρόκειται για κείμενα πολύ μοντέρνα ακόμα και για την εποχή μας, πολύ καυστικά. Στα κοστούμια και στα σκηνικά κάναμε μια μίξη, προσπαθήσαμε να αντικατοπτρίζουν την εποχή μας. Και η εποχή μας είναι μια μίξη. Είναι μια μπερδεμένη εποχή και αυτό θέλαμε να δώσουμε μέσα από την παράσταση. Θα μπορούσαν κάλλιστα σήμερα οι φιλόσοφοι που μαλώνουν στο Λουκιανό να είναι εκπρόσωποι πολιτικών κομμάτων. Τότε υπήρχαν οι φιλοσοφικές σχολές, σήμερα υπάρχουν οι πολιτικοί και ένας λαός που προσπαθεί να καταλαβει τι του γίνεται”, τόνισε ο σκηνοθέτης Γιώργος Παπαθεοδώρου.

 

H παράσταση ενσωματώνει σκηνικά υπότιτλους και διερμηνεία νοηματικής από τον Στράτο Πατρινό, αλλά και ακουστική περιγραφή για τυφλούς δίνοντας την δυνατότητα πρόσβασης στην παράσταση και σε άτομα με αναπηρία.

 

Παίζουν: Δημήτρης Πιατάς, Τάσος Παλαντζίδης, Γιάννης Σιαμσιάρης, Γιάννης Παπαθύμιος, Αλέξης Μαρτζούκος, Κυριακή Υψηλάντη, Πέτρος Τσαπαλιάρης, Κωνσταντίνα Σπάθη, Κέλλυ Νικηφόρου, Εβίτα Φυτσαντωνάκη, Παναγιώτης Γιωργούλας, Κίμωνας Δούσης, Ελένη Ζαφείρη, Ιουστίνη Ματσιάσεκ, Βασιλική Γεωργικοπούλου, Ισμήνη Κυρίτση. 

 

Την χορογραφία έχει σχεδιάσει η Έρση Πίττα, τη μουσική ο Νίκος Πλατύραχος, σκηνικά και κοστούμια ο Χρήστος Ανδριόπουλος και τους φωτισμούς ο Τάκης Ποδαρόπουλος.