Στα 150 χρόνια από την πρώτη έκδοση του πρώτου τόμου του Κεφάλαιου του Μαρξ το 1867, η συζήτηση, ο διάλογος και οι αντιπαραθέσεις για τη σημερινή κρίση του καπιταλισμού, τις αιτίες της και την προοπτική της, έχουν ανάψει.
Την Παρασκευή 17 Φλεβάρη, στις 6μμ, το Polis Art Cafe θα φιλοξενήσει την παρουσίαση του βιβλίου του Alex Callinicos "Η αποκρυπτογράφηση του Κεφάλαιου".
Θα το παρουσιάσουν ο Χρήστος Λάσκος (οικονομολόγος, εκπαιδευτικός), η Χριστίνα Καρακιουλάφη (επίκουρη καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Κρήτης στο γνωστικό αντικείμενο «Κοινωνιολογία των Εργασιακών Σχέσεων»), ο Βασίλης Δρουκόπουλος (επίτιμος καθηγητής στο πανεπιστήμιο Αθήνας στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών) και ο Πάνος Γκαργκάνας από την εφημερίδα Εργατική Αλληλεγγύη.
Με το βιβλίο αυτό για την «Αποκρυπτογράφηση του Κεφάλαιου», ο Άλεξ Καλλίνικος επιχειρεί μια παρέμβαση στη μεγάλη συζήτηση που έχει ανοίξει από τότε που ο Μαρξ και ο Ένγκελς έγραψαν για τη «δραματική ανατροπή», όπως τη βαφτίζει ο Ουμπέρτο Έκο.
Είναι όντως ο «μάγος» καπιταλισμός ανήμπορος να κυβερνήσει τις παραγωγικές δυνάμεις που απελευθέρωσε; Είναι μήπως λογοτεχνικό σχήμα ότι «πνίγεται στην υπερπαραγωγή του»; Και πόσο εξακολουθεί σήμερα να «ξεγεννάει» προλετάριους που θα γίνουν «νεκροθάφτες» του;
Από τη «Συσσώρευση του κεφάλαιου» της Ρόζας Λούξεμπουργκ μέχρι τις σημερινές διαλέξεις του Ντέιβιντ Χάρβεϊ για «Το Κεφάλαιο» του Μαρξ, υπάρχει μια μακρά πορεία αναμέτρησης με τις προκλήσεις που ανέδειξαν όχι μόνο οι θεωρητικοί της άρνησης του Μαρξ, αλλά και η ίδια η εξέλιξη του καπιταλισμού.
Πορεία
Ο Άλεξ Καλλίνικος παρεμβαίνει δυναμικά σε αυτή την πορεία βουτώντας στα βαθιά με τα κεφάλαια του βιβλίου του που ερευνούν τη σχέση της μεθόδου του Μαρξ με τον Ρικάρντο και τον Χέγκελ και προχωρώντας στα θεμελιακά ζητήματα της Αξίας, της Εργασίας και των Κρίσεων. Αποφεύγει τις φορμαλιστικές παγίδες και υπερασπίζεται με ουσιαστικό τρόπο τη σπουδαιότητα της πτωτικής τάσης του ποσοστού κέρδους για τη μαρξιστική θεωρία των κρίσεων. Η ενότητα «Διαστάσεις της κρίσης» στο έκτο κεφάλαιο είναι ίσως το αποκορύφωμα του βιβλίου, όπου σμίγουν οι επεξεργασίες του συγγραφέα για τη μέθοδο του Μαρξ και τη λογική του «Κεφάλαιου», ανοίγοντας δυνατότητες για την κατανόηση της κρίσης του σύγχρονου καπιταλισμού.
Έχουμε να κάνουμε με ένα βιβλίο που έχει όλα τα δύσκολα γνωρίσματα μιας φιλοσοφικής μελέτης, αλλά ταυτόχρονα έχει την ικανότητα να ακουμπάει τα πιο άμεσα ζητήματα που απασχολούν τη σύγχρονη αριστερά. Όπως γράφει ο ίδιος ο συγγραφέας στον επίλογο «Οι αντιπαραθέσεις για την ερμηνεία του "Κεφάλαιου" έχουν ως υπόβαθρο πολιτικούς προβληματισμούς (…) αυτό που τις χρωματίζει είναι η εμπειρία του καπιταλισμού στη νεοφιλελεύθερη εποχή του. Η μαρξιστική αριστερά βρέθηκε αντιμέτωπη με δυο σχετιζόμενες ερωτήσεις: κατόρθωσε η νεοφιλελεύθερη αναδιάρθρωση του καπιταλισμού να βάλει το σύστημα σε μια νέα τροχιά ανάπτυξης; Κατόρθωσε επίσης να πολτοποιήσει την εργατική τάξη σε τέτοιο βαθμό ώστε να είναι ανίκανη να δράσει ως συλλογικό υποκείμενο;».
Ο Καλλίνικος «αποκρυπτογραφεί» το Κεφάλαιο για να μας προτείνει απαντήσεις ικανές να εξοπλίσουν τους αντικαπιταλιστές του σήμερα. Και καταφέρνει κάτι παραπάνω. Να μας εξοπλίσει για να συνεχίσουμε την αποκρυπτογράφηση μέχρι να ξεπεράσουμε όλες τις προκλήσεις του καπιταλισμού μέσα στην κρίση του και να φτάσουμε στην ανατροπή του.
Όπως γράφει στην τελευταία παράγραφο του βιβλίου, ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Μαρξ έγραψε «Το Κεφάλαιο» από τη σκοπιά της εργατικής τάξης και με στόχο να βοηθήσει τον αγώνα της να εκδικηθεί για τα όσα έχει υποφέρει και να απελευθερωθεί από την τυραννία της κοινωνικής σχέσης που είναι το κεφάλαιο.