Πολιτισμός
Κινηματογράφος: “Paterson" του Τζίμ Τζάρμους

Η ταινία που πρωτο-παρουσιάστηκε στο 69ο Φεστιβάλ των Καννών και άνοιξε το 57ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, από την Πέμπτη προβάλλεται κανονικά στις κινηματογραφικές αίθουσες.

Έτσι όλοι θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν από «κοντά» την παντελώς άγνωστη και άσημη πόλη Πάτερσον του Νιου Τζέρσεϋ των ΗΠΑ. Μέσω της «απλής» βέβαια και διεισδυτικής ματιάς του σκηνοθέτη και σεναριογράφου της ταινίας, Τζιμ Τζάρμους. Οπότε και το πράγμα αρχίζει να αποκτά ενδιαφέρον.

Γιατί η ξενάγησή μας δεν είναι ξενάγηση για τουρίστες. Άλλωστε ποιος τουρίστας και πιο τουριστικό γραφείο θα ήθελε να επισκεφθεί το Πάτερσον. Μια τυπική βιομηχανική πόλη των ΗΠΑ σε εποχή οικονομικής ύφεσης. Αντιθέτως ερχόμαστε σε επαφή με τη συγκεκριμένη πόλη και τους κατοίκους της, μέσα από την ματιά των καθημερινών δρομολογίων του πρωταγωνιστή Πάτερσον, που εργάζεται ως οδηγός αστικού λεωφορείου.

Στην ταινία, το Πάτερσον δείχνει μία πόλη, που παρά τις δυσχέρειές της παραμένει ζωντανή. Η ταινία θέλει να δείξει με τον πιο όμορφο τρόπο τα ουσιώδη μέρη της. Κινηματογραφεί λοιπόν τα θετικά της σημεία, τους ωραίους ανθρώπους, την αισιοδοξία, την καλλιτεχνική της πλευρά (αναφορά στον γιατρό και ποιητή Ουίλλιαμς Κάρλος Ουίλλιαμς), χωρίς να επικεντρώνεται ή να αναδεικνύει τα σημεία εκείνα που την αποσυνθέτουν πλήρως. Μέσα από τις διαδρομές του λεωφορείου, βλέπουμε σημεία της πόλης που αποδεικνύουν την οικονομική ύφεση, χωρίς όμως να γίνονται αυτά τα πλάνα δυσάρεστα και μελαγχολικά.

Αντίθετα, παρακολουθούμε το κέντρο του Πάτερσον ως ένα ζωντανό μέρος, όπου αναμειγνύονται οι διαφορετικές κουλτούρες και άνθρωποι κάθε προέλευσης, νεολαίοι και εργαζόμενοι. 

Ο Τζάρμους παίζει κι εδώ το αγαπημένο του μινιμαλιστικό παιχνίδι. Στήνει την κάμερά του και καταγράφει. Στόχος του δεν είναι να γυρίσει κάποιο ντοκιμαντέρ. Ο ποιητής θέλει να πει και να δείξει συγκεκριμένα πράγματα και αυτό κάνει. Έτσι λοιπόν, παρακολουθούμε κάθε μέρα επί μία εβδομάδα, τον νεαρό Πάτερσον να ακολουθεί μια ρουτίνα: κάνει το καθημερινό του δρομολόγιο, παρατηρώντας την πόλη, καθώς αυτή περνά μπροστά από το παρμπρίζ του λεωφορείου Νο 23 και κρυφακούγοντας αποσπασματικά τις συζητήσεις των επιβατών.

Διέξοδος

Από το ξεκίνημα της βάρδιας του και στο διάλειμμά του, γράφει στίχους σ’ ένα τετράδιο. Είναι η προσωπική του διέξοδος και το μεράκι του. Δεν σκοπεύει να τα δημοσιεύσει κάποια στιγμή. Τελειώνοντας την πρωινή του βάρδια, βγάζει πάντα το εγγλέζικο μπουλντόγκ του βόλτα. Σταματά στο ίδιο πάντα μπαρ που έχει για στέκι και πίνει μία μόνο μπίρα. Τελειώνοντας μαζεύει το σκύλο που έχει δεμένο έξω και γυρνά σπίτι στη γυναίκα του Λόρα.

Αντίθετα, ο κόσμος της συντρόφου του αλλάζει διαρκώς. Βλέπει νέα όνειρα σχεδόν καθημερινά. Θέτει νέους στόχους σχεδόν με την ίδια συχνότητα. Είναι ένα όμορφο και ερωτευμένο ζευγάρι. Αυτός επικροτεί τις νεόκοπες φιλοδοξίες της. Αυτή υποστηρίζει το ταλέντο του στην ποίηση. Παρατηρούμε κινηματογραφικά τους θριάμβους και τις ήττες της καθημερινής τους ζωής, όπως και την ποίηση που κρύβεται στις πιο μικρές λεπτομέρειές της.

Κι αυτό είναι που θέλει να αναδείξει, να τονίσει και να υποστηρίξει ο Τζάρμους. Ότι το φιλόξενο περιβάλλον για να ευδοκιμήσει η ποίηση είναι αυτό που μας δείχνει. «Common people» όπως τραγουδούν και οι Pulp, καθημερινοί άνθρωποι δηλαδή, που χωρίς να έχουν τα προβλήματά τους λυμένα –το αντίθετο μάλιστα- είναι αυτοί που στις λεπτομέρειες της ζωής τους μπορούν και να κρύβουν «ποίηση» κι όχι το «διάβολο» όπως ισχύει παντού αλλού.

Πάνος Κατσαχνιάς

INFO
Από Πέμπτη 5 Ιανουαρίου στους κινηματογράφους Άστυ – Δαναός – Πτι Παλαί - Ολύμπιον