«Το Pride δεν είναι του δήμαρχου Καμίνη, μ’ αγώνα κατακτήθηκε, στα χέρια μας θα μείνει», έλεγε πέρσι ένα από τα κυρίαρχα συνθήματα του μπλοκ της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, την πρώτη χρονιά που η ημέρα Περηφάνιας έγινε στην πλατεία Συντάγματος. Η συζήτηση τις ημέρες του Pride είχε φουντώσει: πώς μπορούμε να δώσουμε ξανά διεκδικητικό χαρακτήρα στην ημέρα αυτή; Αφορά τα σωματεία, τα συνδικάτα, τις σχολές αυτή η υπόθεση; Πώς απαντάμε στο γεγονός ότι πρεσβείες όπως του Ισραήλ και εταιρίες όπως η Eldorado Gold προσπαθούν να ξεπλύνουν τα εγκλήματά τους δίνοντας χορηγίες στο Pride με αντάλλαγμα ένα πιο «προοδευτικό» πρόσωπο; Μήπως έχει γίνει τόσο «απολιτίκ» που δεν αφορά καν εμάς; Απέναντι στην προσπάθεια μιας σειράς θεσμικών (έως αντιδραστικών) φορέων να καπηλευτούν το Pride αλλά και απαντώντας στην τάση κομματιού της αριστεράς για καθαρότητα και, τελικά, σεχταρισμό, το παραπάνω σύνθημα θυμίζει τι είναι η μέρα Περηφάνιας και ποια πρέπει να είναι η στάση των επαναστατών μέσα σ’ αυτή.

Με το κίνημα της μεταπολίτευσης γεννήθηκε και η πρώτη κίνηση για την απελευθέρωση, το ΑΚΟΕ (Απελευθερωτικό Κίνημα Ομοφυλόφιλων Ελλάδας), το 1976. Βγήκε μπροστά στη μάχη ενάντια στον νόμο «Περί της εξ αφροδισίων νόσων προστασίας και ρυθμίσεως συναφών θεμάτων», που προέβλεπε διώξεις και φυλάκιση των ομοφυλόφιλων. Το 1980 το ΑΚΟΕ κάνει την πρώτη προσπάθεια για διοργάνωση ανοιχτής πολιτικής εκδήλωσης για τα ΛΟΑΤ+ δικαιώματα. Δυο χρόνια αργότερα έγινε ξανά μια τέτοια προσπάθεια στο Ζάππειο. Ανάμεσα στα συνθήματα αυτών των κινητοποιήσεων είναι το «η ομοφυλοφιλία είναι ανθρώπινη δυνατότητα». Τη δεκαετία του ’90, με την τρανς ακτιβίστρια Πάολα Ρεβενιώτη και το περιοδικό «Κράξιμο» να πρωτοστατούν, έγιναν αρκετές τέτοιες διοργανώσεις στον λόφο του Στρέφη, στο Πεδίον του Άρεως και σε άλλους χώρους στην Αθήνα, ενώ παράλληλα η ΟΠΟΘ (Ομάδα Πρωτοβουλίας Ομοφυλόφιλων Θεσσαλονίκης) οργάνωνε εκδηλώσεις στη Θεσσαλονίκη.

Αντικαπιταλιστικό κίνημα

Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 γεννιέται το διεθνές αντικαπιταλιστικό κίνημα, μέσα από τις μεγαλειώδεις διαδηλώσεις του Σιάτλ και της Γένοβα. Ακολουθήθηκε από το τεράστιο αντιπολεμικό κίνημα του 2003, στο οποίο εκατομμύρια άνθρωποι από όλες τις χώρες του κόσμου είπαν όχι στον πόλεμο στο Ιράκ. Αυτές οι κινητοποιήσεις έδωσαν αυτοπεποίθηση στην εργατική τάξη και ώθηση στο ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα να βγει πιο δυναμικά και να παλέψει μαζί με όλη την κοινωνία ενάντια στο σύστημα. Η πρωτοβουλία «Ομοφυλόφιλοι ενάντια στον πόλεμο» κατεβάζει πανό «Παλεύουμε για έναν κόσμο χωρίς πόλεμο και καταπίεση» στην αντιπολεμική διαδήλωση της 15 Φλεβάρη του 2003 στην Αθήνα. Στη διαδήλωση του Πολυτεχνείου το 2004, που έχει βροντερό αντιπολεμικό χαρακτήρα, κατεβαίνουν οργανωμένα η ΠΟΕΚ (Πρωτοβουλία Ομοφυλόφιλων Ενάντια στην Καταπίεση), η οποία μοιράζει την εφημερίδα της, «Απελευθέρωση», και η ΛΟΑ (Λεσβιακή Ομάδα Αθήνας). Έκτοτε ΛΟΑΤ+ ομάδες, δίνουν σταθερά το παρών στις αντιπολεμικές και αντιρατσιστικές διαδηλώσεις.

Το 2005, σαν αποτέλεσμα αυτής της ολοένα και πιο δυναμικής παρουσίας του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος διοργανώνεται για πρώτη φορά η μέρα Περηφάνιας με αφετηρία την πλατεία Κλαυθμώνος και διαδήλωση στους δρόμους του κέντρου της Αθήνας, με σύνθημα «Η αγάπη, ο έρωτας και η ζωή αξίζουν σεβασμό». Το βράδυ της παραμονής φασίστες των συμμοριών «Πατριωτική Συμμαχία» και «Ultras» γεμίζουν την πλατεία με τρικάκια «Έξω πούστη απ’ την Αθήνα». Μέσα στις ομάδες που οργανώνουν το Pride είναι η ΠΟΕΚ και η Πρωτοβουλία Γένοβα που τα μέλη τους έχουν πρωτοστατήσει σε αντιφασιστικές μάχες, ξεκινημένες πάνω από 10 χρόνια. Έτσι η επίθεση-απειλή δεν πτοεί τους/τις 500 διαδηλωτές και διαδηλώτριες και πάνω από 1000 συμμετέχοντες/ουσες, που για πρώτη φορά φέρνουν τις ΛΟΑΤΚΙ+ διεκδικήσεις στην καρδιά της πρωτεύουσας και κάνουν την ημέρα Περηφάνιας γεγονός για όλη την Ελλάδα. Μέσα σε μια περίοδο που ακόμη τα ΛΟΑΤ+ ζητήματα αντιμετωπίζονταν στην καλύτερη περίπτωση ως ένα θέμα για τις πρωινές εκπομπές και ως αφετηρία για χαρακτήρες-καρικατούρες στις σειρές, ενώ στη χειρότερη με ομοφοβικούς οχετούς και απειλές φασιστών, το πρώτο Pride της Αθήνας κατάφερε να αποσπάσει κάλυψη από τα ΜΜΕ και χαιρετισμό από την τότε δημοτική σύμβουλο του ΠΑΣΟΚ, Υβέτ Τζάρβις.

Αυτοπεποίθηση

Ήταν το από τα πριν κέρδισμα της κοινωνίας στην άποψη ότι τα ΛΟΑΤ+ δικαιώματα είναι ζήτημα όλων και η ίδια η αυτοπεποίθηση των ΛΟΑΤΚΙ+, χτισμένη μέσα από τους αγώνες, που έφεραν την επιτυχία της διοργάνωσης. Η μαζική παρουσία ΛΟΑΤΚΙ+ και συμμάχων ήταν  αυτή που ανάγκασε τα ΜΜΕ να καλύψουν το Pride και θεσμικούς φορείς και χορηγούς να τρέξουν να προλάβουν το τρένο του «προοδευτικού», κι όχι το ανάποδο. Το ζήτημα του προσανατολισμού του Pride, της σύνδεσης των αγώνων αλλά και του πολιτικού προσήμου είχε ανοίξει από την πρώτη κιόλας χρονιά, πράγμα που μαρτυρούν τα συνθήματα που ακούστηκαν: «Γκέι, τρανς και λεσβίες, είμαστε παρούσες σε όλες τις πορείες», «Η απελευθέρωση δεν έρχεται με νόμους, γκέι τρανς λεσβίες βγαίνουμε στους δρόμους» και «Λιτότητα ανεργία σεξισμός, αυτός είναι ο καπιταλισμός». Συνθήματα επίκαιρα μέχρι σήμερα, σε μια εποχή που το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα και οι οργανώσεις του συμμετέχουν πιο ενεργά από ποτέ στις μάχες ενάντια στο ρατσισμό, τους φασίστες, τα μνημόνια και τον εθνικισμό.

Κάθε χρόνο το Pride έχει μεγαλύτερη συμμετοχή από το προηγούμενο. Μαζί αυξάνεται και η προσπάθεια άλλων φορέων να αποκομίσουν από αυτή την κίνηση του κόσμου κάποιο οικονομικό ή πολιτικό κέρδος. Ήδη, η τρίτη διοργάνωση του Pride, το 2007, έχει 11 χορηγούς επικοινωνίας, ενώ το Pride του 2011 διοργανώνεται για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του Δήμου Αθηναίων, επί δημαρχίας Καμίνη. Η οργάνωση που «ανέλαβε» να διοργανώνει το Pride κάθε χρόνο, η Athens Pride, έγινε ΜΚΟ που άρχισε από νωρίς να προσπαθεί να περιορίσει το πολιτικό περιεχόμενο της ημέρας Περηφάνιας και να εξασφαλίζει όσο το δυνατόν πιο μεγάλες χορηγίες. Αυτή η τακτική οδήγησε και σε μαύρες στιγμές: το 2014 αποκλείστηκε η τρανς κοινότητα από την οργανωτική επιτροπή, τα τελευταία χρόνια εξ ορισμού πολιτικές οργανώσεις δεν μπορούν να συμμετέχουν στην επιτροπή αυτή και να χαιρετίζουν από την εξέδρα, ενώ το 2017 η Athens Pride δέχτηκε χορηγία από την Eldorado Gold, την οποία αναγκάστηκε να επιστρέψει μετά από λίγες ώρες εξ αιτίας της τεράστιας κατακραυγής. 

Με τα σωματεία μας

Φεστιβάλ Περηφάνιας