Συνεντεύξεις
Συνέντευξη με τον Ζαχαρία Τσούμο: Είναι σκάνδαλο να δίνουν τη Λυρική Σκηνή στο Ίδρυμα Νιάρχος
Kινητοποίηση των εργαζομένων στη Λυρική το καλοκαίρι του 2009
Μια ακόμα αριστοτεχνική πιρουέτα συνδιαλλαγής και υπόκλισης στο ιδιωτικό κεφάλαιο έκανε ο Τσίπρας το Σάββατο 6/2 επισκεπτόμενος το προκλητικά φαραωνικό έργο των εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ (έχει υπερβεί τα 550 εκατομμύρια η δαπάνη κατασκευής του) στο Φαληρικό Δέλτα που θα στεγάσει την Εθνική Λυρική Σκηνή (ΕΛΣ) και την Εθνική Βιβλιοθήκη (ΕΒΕ) στο “Πάρκο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος”.
Εξίσου προκλητικές με το μέγεθος της κατασκευής ήταν και οι δηλώσεις του Τσίπρα που συνοδευόταν από τους Υπουργούς Πολιτισμού Α. Μπαλτά και Επικρατείας Ν. Παππά, δηλώνοντας πως πρόκειται για «μια πολύ σημαντική και γενναιόδωρη δωρεά του Ιδρύματος "Σταύρος Νιάρχος" προς τον ελληνικό λαό και το ελληνικό Δημόσιο στην κτήση και τη διαχείριση των οποίων θα περιέλθει το Κέντρο Πολιτισμού μετά την ολοκλήρωσή του».
Προφανώς και δεν χρειάζεται να θυμηθούμε τι έλεγε ο ΣΥΡΙΖΑ για την “σκανδαλώδη σύμβαση” πίσω στο 2009 όταν καταψήφιζε την πρόταση που έφερνε στη Βουλή η κυβέρνηση Καραμανλή για την παραχώρηση με εξευτελιστικούς όρους ενός από τα σημαντικότερα φιλέτα γης στην Αττική και δυο εκ των σημαντικότερων πολιτιστικών ιδρυμάτων της χώρας.
Κατάρρευση
Την ώρα που όλα τα δημόσια πολιτιστικά ιδρύματα βρίσκονται υπό κατάρρευση λόγω υποχρηματοδότησης τα αμετροεπή αυτά κατασκευάσματα αποτελούν ένα τεράστιο σκάνδαλο τόσο σε επίπεδο παραχώρησης, σε κατασκευαστικό αλλά και πιο σημαντικό στο επίπεδο του ελέγχου της καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Από την αρχή όταν κατατέθηκε η σύμβαση για την κατασκευή του έργου οι καταγγελίες είχαν πέσει βροχή για τις μεθοδεύσεις παραχώρησης στο Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» των 238 στρεμμάτων στο Φαληρικό Δέλτα για 100 χρόνια. Τότε μέσα στο κατακαλόκαιρο (27/7/09) οι εργαζόμενοι στην Λυρική Σκηνή είχαν πραγματοποιήσει κινητοποίηση έξω από τη Βουλή καταγγέλλοντας την σύμβαση παραχώρησης που στην ουσία χάριζε δυο από τους βασικούς πυλώνες πολιτισμού της χώρας στο ιδιωτικό κεφάλαιο.
Παρότι και τότε προσπαθούσαν να βαφτίσουν το ξεπούλημα “δωρεά”, η παραχώρηση σε ένα ίδρυμα με έδρα τις Βερμούδες, με ειδικές φορολογικές ρυθμίσεις για την ΑΕ εταιρία που δημιουργήθηκε για να διαχειριστεί το έργο, είχε βρει την αντίσταση των εργαζόμενων.
“Για 100 χρόνια, ο οργανισμός «Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος Α.Ε.», θα εκμεταλλεύεται τις εγκαταστάσεις χωρίς περιοριστικούς όρους, εισπράττοντας περί τα 48.500.000€ ετησίως. Παραδίδουν την ΕΛΣ στο Ίδρυμα Νιάρχος όπου θα λειτουργεί με όρους υποτέλειας, πληρώνοντας βαρύ ενοίκιο, φιλοξενούμενη αντί για οικοδέσποινα και με διαρκή το φόβο ενδεχόμενης έξωσης. Επέρχεται χτύπημα στα εργασιακά δικαιώματα, κατάργηση ειδικοτήτων, ενώ γίνεται λόγος για εντατικοποίηση της εργασίας, χρήση προγραμμάτων stage και εθελοντισμό, με ολέθριες συνέπειες για τους εργαζόμενους. Επιπλέον η Ε.Λ.Σ. θα γίνει ακόμη πιο απρόσιτη για το λαό, γιατί όπως ενδεικτικά αναφέρεται, η τιμή του εισιτηρίου θα εκτιναχθεί στα 75€ευρώ τουλάχιστον. Όλα τα παραπάνω οδηγούν στην παραπέρα εμπορευματοποίηση της τέχνης και στην χειραγώγηση της καλλιτεχνικής δημιουργίας στη χώρα μας”, τόνιζαν στην ανακοίνωσή τους καταγγέλλοντας την τότε κυβέρνηση για μυστική σύμβαση που επιβάλλεται εκβιαστικά.
Συνέντευξη με τον Ζαχαρία Τσούμο, χορωδό, μέλος του Σωματείου εργαζομένων στη Εθνική Λυρική Σκηνή
Τι συμβαίνει σήμερα στην ΕΛΣ;
Η ΕΛΣ όπως όλα τα πολιτιστικά ιδρύματα της χώρας βρίσκεται κάτω από την συνεχή πίεση της υποχρηματοδότησης. Όταν για πρώτη φορά βρέθηκα στην Λυρική ήμασταν πάνω από 80 μουσικοί, σήμερα είμαστε 56 με μεγαλύτερες ανάγκες και παραγωγές.
Παρόλο που σύμφωνα με την εργατική νομοθεσία δεν επιτρέπεται να δουλεύουμε πάνω από 2 Κυριακές το μήνα ή 3 Κυριακές αν πρόκειται για μήνα με 5 βδομάδες, η κατάσταση έχει ξεφύγει σε τέτοιο βαθμό που φτάνουμε να δουλεύουμε 5 Κυριακές σερί.
Ταυτόχρονα βρισκόμαστε συνέχεια υπό την πίεση της απληρωσιάς. Σήμερα που μιλάμε είμαστε όλοι ήδη μια βδομάδα απλήρωτοι και είναι σίγουρο πως αυτό θα ξεπεράσει τις 15 μέρες.
Φυσικά αυτή η κατάσταση έχει αντίκτυπο και στην καλλιτεχνική δημιουργία. Συχνά πλέον βλέπουμε ελλειπείς παραγωγές κακού γούστου, άστοχες επιλογές ρεπερτορίου, και χωρίς την αναγκαία στόχευση για εκπαίδευση του κοινού, κάτι που θα έπρεπε να είναι από τις σημαντικότερες λειτουργίες μιας Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Η μη χρηματοδότηση στρέφει τις διοικήσεις στους χορηγούς που πολύ συχνά παρεμβαίνουν στην ίδια τη δημιουργική διαδικασία. Το ίδιο είδαμε και πριν λίγες μέρες στο Εθνικό. Σαν εργαζόμενοι στην Λυρική βγάλαμε και ανακοίνωση γι' αυτό το θέμα καταγγέλλοντας το κατέβασμα της παράστασης. Είναι σίγουρο πως την επόμενη περίοδο τέτοιες μεθοδεύσεις θα αυξηθούν ενώ πολύ φοβάμαι πως μετά την εγκατάστασή μας στα νέα κτήρια, αυτό θα γίνεται κατά κόρον.
Τι θα σημάνει η μετακίνηση της ΕΛΣ και της Εθνικής Βιβλιοθήκης στο καινούριο κτήριο;
Η ΕΛΣ πολλά χρόνια έχει κτηριακό πρόβλημα ενώ ταυτόχρονα η έλλειψη οργανογράμματος λειτουργίας χρησιμοποιούνταν από την εκάστοτε διοίκηση για να εξυπηρετεί κάθε είδους συμφέροντα. Το Θέατρο στην Ακαδημίας δεν μπορεί εδώ και δεκαετίες να καλύψει τις πραγματικές ανάγκες της ΕΛΣ.
Κανείς δεν μας λέει πώς θα λειτουργεί η ΕΛΣ μετά την μετακίνηση. Είναι σίγουρο πλέον πως το ίδρυμα Νιάρχος θα έχει εκπροσώπους στο νέο ΔΣ ως διαχειριστική αρχή του χώρου. Γιατί ως γνωστό η ΕΛΣ θα πληρώνει νοίκι σε αυτές τις εγκαταστάσεις που δεν θα είναι ούτε δημόσιες, ούτε δωρεάν. Τουλάχιστον για τα επόμενα ...100 χρόνια.
Ο φόβος όμως είναι πως πλέον το ίδρυμα θα έχει λόγο ακόμα και στο ίδιο το καλλιτεχνικό έργο, μια ανεπίτρεπτη κατάσταση που αποδεικνύει την ουσιαστική παράδοση της ΕΛΣ στα ιδιωτικά συμφέροντα.
Εδώ πλέον μιλάμε για πραγματική συγκεντροποίηση της πολιτιστικής δημιουργίας της χώρας στα χέρια των ιδιωτικών συμφερόντων και του πραγματικού ελέγχου του πολιτιστικού έργου. Το είδαμε και στις περιπτώσεις του Μεγάρου Μουσικής αλλά και όλων αυτών των ιδρυμάτων που ξεπήδησαν μέσα από τα διάφορα πολιτιστικά ιδρύματα τραπεζών και εφοπλιστών τις τελευταίες δεκαετίες.
Αυτό που συνέβη είναι στην ουσία το άνοιγμα στα μεγάλα καλλιτεχνικά γραφεία της Ευρώπης και της Αμερικής, στους ατζέντηδες
και τα κάθε είδους εμπορευματοποιημένα πολιτιστικά προϊόντα. Είναι αυτή η ψευτο-γκλαμουριά που θέλουν να παρουσιάσουν όλοι αυτοί κερδίζοντας κύρος, σε πλήρη αντίθεση με το τι συμβαίνει πραγματικά στην κοινωνία της κρίσης που ζούμε.
Το χειρότερο ωστόσο νομίζω πως είναι αυτό που θα συμβεί με την Εθνική Βιβλιοθήκη. Τεράστιας αξίας δεδομένα παραδίδονται στα χέρια των ιδιωτών. Αν κάποιος ψάξει θα βρει πως το ίδρυμα Νιάρχος έχει από καιρό βάλει χέρι σε διάφορες δημοτικές βιβλιοθήκες, συνδεόμενο με το διεθνές δίκτυο Future Library και προσπαθώντας να ελέγξει το δίκτυο βιβλιοθηκών και εν τέλει την ίδια την πληροφορία.
Τσίπρας και Μπαλτάς μιλάνε για χώρο που θα δώσει ανάπτυξη στις τέχνες και το πολιτισμό. Τι απαντάς;
Την ίδια ώρα που το Μέγαρο Μουσικής έχει βυθιστεί στα χρέη και οι ίδιοι έρχονται να μας ανακοινώσουν την αναγκαιότητα κρατικοποίησής του, είναι αστείο να μας λένε πως δεν υπάρχουν χώροι. Το Μέγαρο Μουσικής διαθέτει έναν από τους καλύτερους χώρους Όπερας στην Ευρώπη και σίγουρα τον καλύτερο στην Ελλάδα. Θα μπορούσαμε, όπως κάνουμε αρκετές φορές όταν πρόκειται για πρόβες, να στεγαστούμε στο Μέγαρο Μουσικής. Υπάρχουν τρομερές δυνατότητες, υπάρχει η Αίθουσα Τριάντη, ένας καταπληκτικός χώρος για Όπερα που θα μπορούσε να καλύψει άνετα τις ανάγκες της Λυρικής.
Το συγκεκριμένο κατασκεύασμα στο Δέλτα του Φαλήρου, παρά το μέγεθος και τα χρήματα που σπαταλήθηκαν, είναι εντελώς αχρείαστο. Φτιάχτηκε μόνο και μόνο για να εξυπηρετήσει συγκεκριμένα ιδιωτικά συμφέροντα και για κανέναν άλλο λόγο.
Με σαφείς τις ρήτρες για την συμμετοχή του δημοσίου που θα αναλάβει πλήρως και τη χρηματοδότηση του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Νιάρχος μετά το πέρας του έργου, σε αντίθεση με αυτά που λέει ο Τσίπρας και ο Μπαλτάς για μεγάλες δωρεές που θα βοηθήσουν την ανάπτυξη του πολιτισμού στη χώρα, αυτό που θα έχουμε θα είναι εντατικοποίηση της εργασίας, έλεγχος του παραγόμενου έργου και ακόμα μεγαλύτερη αδυναμία πρόσβασης για τον μέσο Αθηναίο.