Διεθνή

Σε πιο βαθιά και άγνωστα νερά έχει μπει η πολιτική κρίση που τυλίγει τη Βραζιλία τους τελευταίους μήνες. Ο Λούλα, ιστορικός ηγέτης του κυβερνώντος Κόμματος των Εργαζομένων (PT) διορίστηκε επικεφαλής του υπουργικού συμβουλίου από την πρόεδρο Ντίλμα Ρουσέφ, και ξηλώθηκε από τη θέση του μέσα σε μία μόνο μέρα από τη δικαστική εξουσία. Η δεξιά αντιπολίτευση οργάνωσε καινούργιες μαζικές διαδηλώσεις (οι ίδιοι κάνουν λόγο για εκατομμύρια στους δρόμους) και λίγες μέρες αργότερα οι υποστηρικτές της κυβέρνησης βγήκαν κι αυτοί μαζικά στους δρόμους (300 χιλιάδες σύμφωνα με κάποιες πηγές).

 

Η Ρουσέφ βρίσκεται κάτω από την πίεση των δικαστών για τη συμμετοχή της στο σκάνδαλο του πετρελαϊκού γίγαντα, Πετρομπράς. Μεταξύ 2003 και 2010, δύο δισεκατομμύρια δολάρια μίζες φαίνεται ότι δόθηκαν από την Πετρομπράς προς πολιτικούς, για να εξασφαλιστούν εργολαβίες. Πρόεδρος της χώρας ήταν ο Λούλα, πολιτικός πατέρας της Ρουσέφ, ενώ η ίδια ήταν μέλος της διοίκησης της εταιρείας. Το χρήμα έρρευσε προς πολλές κατευθύνσεις. Εμπλέκονται πάνω από 200 άτομα, βουλευτές και γερουσιαστές όλων των κομμάτων, επιχειρηματίες, αλλά οι δικαστές που έχουν αναλάβει την υπόθεση, έχουν στοχοποιήσει τη Ρουσέφ και το Λούλα. Ο Σέρζιο Μόρο, ο επικεφαλής δικαστικός έχει γίνει ήρωας για τη δεξιά που βγαίνει στους δρόμους. Η διαδικασία δίωξης της Ρουσέφ πρέπει να περάσει από κοινοβουλευτική έγκριση και ακόμη το αποτέλεσμα δεν είναι σίγουρο.

 

Το τηλέφωνο του Λούλα ήταν παγιδευμένο από την αστυνομία και καταγράφηκε η συνομιλία της περασμένης βδομάδας όταν η Ρουσέφ τον πήρε για να του πει ότι θα τον κάνει υπουργό “αν είναι απαραίτητο”. Οι δικαστές ερμήνευσαν τον διορισμό του ως κόλπο για να αποφύγει τη δίωξη και έδωσαν στη δημοσιότητα το τηλεφώνημα (χωρίς να έχουν το ΟΚ από την πρόεδρο της χώρας).

Το σκάνδαλο όμως είναι απλώς η αφορμή της πολιτικής κρίσης. Η 5η μεγαλύτερη χώρα του πλανήτη πηγαίνει προς τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Αυγούστου με την οικονομία σε ελεύθερη πτώση, τον πληθωρισμό διψήφιο, και την ανεργία να αυξάνει. Οι αισιόδοξες προβλέψεις, όχι μόνο των κυβερνώντων, αλλά και των γνωστών διεθνών οίκων, έπεσαν εντελώς έξω. Το 2009, λίγο πριν ανακοινωθεί η ανάληψη των Ολυμπιακών αγώνων από το Ρίο ντε Τζανέιρο, το περιοδικό Εκόνομιστ έλεγε ότι η Βραζιλία μπήκε πιο αργά από όλους στην ύφεση και βγήκε πιο γρήγορα. Σχολίαζε μάλιστα ότι οι τράπεζες είχαν αρχίσει ξανά να δίνουν στεγαστικά δάνεια 30ετίας, για να τονίσει ότι οι προοπτικές είναι σταθερές σε βάθος χρόνου.

 

Η Βραζιλία όμως δεν κατάφερε να μείνει σε γυάλα, έξω από την παγκόσμια κρίση. Η κατάρρευση των διεθνών τιμών στα αγαθά που εξάγει η Βραζιλία και το απότομο φρενάρισμα της Κίνας έσπασαν τη φούσκα των “αναδυόμενων” και τις ελπίδες του βραζιλιάνικου καπιταλισμού. Το ζήτημα είναι ότι το κυβερνών κόμμα, παρότι “Κόμμα των Εργαζομένων”, είχε δέσει την τύχη του με αυτές τις ελπίδες του βραζιλιάνικου καπιταλισμού και τώρα το πληρώνει.

 

Ο Λούλα ανέβηκε στην εξουσία το 2003 σηματοδοτώντας αλλαγή σελίδας στην ιστορία της Βραζιλίας και ολόκληρης της Λατινικής Αμερικής. Συνδικαλιστής ηγέτης στην αυτοκινητοβιομηχανία και φυλακισμένος για τη δράση του στη διάρκεια της δικτατορίας (1964-1985) συμμετείχε στην ίδρυση του PT στην παρανομία. Όμως το PT στην κυβέρνηση δεν σήμανε ότι ήρθαν στην εξουσία τα κινήματα που το είχαν στηρίξει. 

 

Αντίθετα, το PT διαχειρίστηκε τον βραζιλιάνικο καπιταλισμό με τρόπο που να προσφέρει μεγαλύτερη σταθερότητα. Τα αφεντικά είδαν ότι μια μικρή άνοδος στο βιοτικό επίπεδο των φτωχότερων μπορεί να λειτουργεί και θετικά, την ώρα που η Βραζιλία μετατρεπόταν σε διεθνή παίκτη, σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο. Ο ταχυδακτυλουργός Λούλα μπορούσε να κάνει συμμαχίες ακόμη και με παλιούς χουντικούς και κόμματα της δεξιάς, την ώρα που είχε τους καλύτερους διαύλους με την οργανωμένη εργατική τάξη. Η Ρουσέφ πήρε τη σκυτάλη από το Λούλα το 2010 με την ελπίδα ότι όλα θα συνέχιζαν όπως πριν. Αντιπρόεδρος της Ρουσέφ είναι ο Τέμερ, ο ηγέτης του “κεντρώου” PMDB, του κόμματος με τις καλύτερες σχέσεις με τα αφεντικά.

 

Είναι ακριβώς αυτοί οι σύμμαχοι που έθρεψε στην αγκαλιά του το PT που τώρα ηγούνται της “ανταρσίας”. Ο αρχι-διεφθαρμένος και αρχι-συντηρητικός Κούνια, επίσης του PMDB, είναι πρόεδρος της Βουλής και γίνεται το μακρύ χέρι της επίθεσης στην Ρουσέφ από τα δεξιά.

 

Η προσαρμογή του PT στα δεξιά συνεχίζεται εν μέσω όλης αυτής της κρίσης. Παρότι εκλέχτηκε το 2014 υποσχόμενο αύξηση των δημόσιων δαπανών και των δικαιωμάτων, έκανε στροφή 180 μοιρών και ξεκίνησε πρόγραμμα “δημοσιονομικής αναπροσαρμογής”, δηλαδή λιτότητας. Προχώρησε σε μαζικές περικοπές στην υγεία, την παιδεία, την ασφάλιση και τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα, ενώ πρόσφατα προχώρησε σε έναν “αντι-τρομοκρατικό” νόμο που δίνει δικαιώματα στην αστυνομία και τις αρχές να στοχοποιήσουν αγωνιστές των κοινωνικών κινημάτων.

 

Αυτά όμως δεν είναι αρκετά για τη σκληρή δεξιά, που βλέπει την ευκαιρία να ρίξει τη Ρουσέφ και να σπάσει το σερί του PT στην εξουσία. Το τηλεοπτικό δίκτυο Globo, το οποίο μόλις πρόσφατα ζήτησε συγνώμη για την υποστήριξη που πρόσφερε στη δικτατορία (ήταν ένα… λάθος), σέρνει το χορό κατά της Ρουσέφ. Στις διαδηλώσεις κατά της κυβέρνησης κάνουν την εμφάνισή τους πανό και συνθήματα που ζητάνε την παρέμβαση του στρατού και την επιστροφή στις μέρες της χούντας.

 

Η Αριστερά εκτός του PT έχει αναλάβει το καθήκον να χτίσει το κίνημα τόσο ενάντια στους νοσταλγούς της χούντας και τους δικαστές, αλλά και κατά των επιθέσεων της ίδιας της Ρουσέφ. Τις επόμενες μέρες υπάρχουν συναντήσεις για την συσπείρωση της Αριστεράς που θέλει να βαδίσει σ’ αυτό το δρόμο (το PSOL που διασπάστηκε από τα αριστερά του PT πριν από μερικά χρόνια, το τροτσκιστικό PSTU, το Βραζιλιάνικο Κομμουνιστικό Κόμμα και άλλες δυνάμεις), ενώ υπάρχουν καλέσματα για ανεξάρτητες διαδηλώσεις στις 23 και 24 του μήνα. Υπάρχει μια πραγματική βάση πάνω στην οποία μπορεί να στηριχτεί μια τέτοια προσπάθεια. Οι καθηγητές στο Ρίο και στο Σάο Πάολο πρόσφατα προχώρησαν σε μαχητικές απεργίες, το κίνημα των άστεγων βρίσκεται σε άνοδο με καταλήψεις κτιρίων και ελεύθερων χώρων. Το φοιτητικό κίνημα στα τέλη του 2015 έδωσε μια δυνατή μάχη με καταλήψεις που μπλόκαραν σχέδια της κυβέρνησης να κλείσει σχολεία. Το κίνημα για ελεύθερη μετακίνηση με τα μέσα μεταφοράς συνεχίζει να δίνει μαζικές μάχες τα τελευταία χρόνια. Το κίνημα LGBT βρίσκεται σε μια ανοιχτή μάχη για διεύρυνση των δικαιωμάτων τόσο απέναντι στην Ρουσέφ, αλλά ακόμη περισσότερο απέναντι στη Δεξιά.

 

Η αποτυχία της αριστεράς της διαχείρισης είναι πλέον καταγραμμένο γεγονός και στη Βραζιλία. Η μάχη για να πάει η οργή στα αριστερά έχει ξεκινήσει.