Ανταγωνισμοί στις πλάτες της Λιβύης

Πρόσφυγες που κατάφεραν να γλυτώσουν από το ναυτικό αποκλεισμό της ΕΕ

Η ιταλική ναυτική επιχείρηση εντείνει τις αντιπαραθέσεις στη Λιβύη. Ως γνωστόν η χώρα μετά τον εμφύλιο πόλεμο δεν έχει ενιαία κυβέρνηση. Τα δυο μεγαλύτερα κέντρα που εμφανίζονται ως “κυβερνήσεις” είναι η λεγόμενη κυβέρνηση του Τομπρούκ στα ανατολικά και η κυβέρνηση “Εθνικής Σωτηρίας” με έδρα την Τρίπολη. Η Ιταλία έκανε τη συμφωνία με την κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας και τον επικεφαλής της Φάγιεζ αλ-Σαράτζ. Ο στρατηγός Χαφτάρ, επικεφαλής του “Λιβυκού Εθνικού Στρατού” λέει τώρα ότι θα δώσει εντολή στο λιβυκό ναυτικό να βυθίσει τα ιταλικά πλοία. Λόγω αυτών των εντάσεων, το ιταλικό σχέδιο που αρχικά περιλάμβανε περισσότερα σκάφη περιορίστηκε τελικά σε δύο.

Ο Χαφτάρ έχει αναδειχθεί σε πραγματικό κυρίαρχο στα ανατολικά της Λιβύης, επισκιάζοντας τους πολιτικούς ηγέτες της κυβέρνησης του Τομπρούκ. Όσο κι αν φόρεσε τώρα τη μάσκα του αντιστασιακού, η εξουσία του στήθηκε χάρη στο χρήμα και τα όπλα που του παρέχει η γειτονική δικτατορία του Σίσι στην Αίγυπτο. Και στον Σίσι με τη σειρά τους τη στήριξη την έδωσαν η Σαουδική Αραβία και οι σύμμαχοί της στον Κόλπο, στην εκστρατεία τους να δώσουν οριστικό τέλος στην Αραβική Άνοιξη και να επαναφέρουν στην εξουσία σκληρά καθεστώτα στις αραβικές χώρες που δεν θα επιτρέπουν στον κόσμο ούτε να ανασάνει.

Η ρητορεία του Χαφτάρ δεν είναι χωρίς αντίκρυσμα. Η Ιταλία ήταν η αποικιακή δύναμη στη Λιβύη από το 1911 ως το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Τρίπολη, στην είδηση της αποστολής του ιταλικού ναυτικού, έκαναν την εμφάνισή τους τα πορτρέτα του Ομάρ αλ-Μουχτάρ, του πρώτου ηγέτη της λιβυκής Αντίστασης, που τον κρέμασαν οι Ιταλοί το 1931.

Όμως, η ένταση δεν οφείλεται απλώς στις διαφορές μεταξύ των παράλληλων κυβερνήσεων της Λιβύης. Εξελίσσεται σε μεγαλύτερη κλίμακα, σαν μια κόντρα μεταξύ της ιταλικής και της γαλλικής κυβέρνησης, που υποστηρίζουν αντίπαλα στρατόπεδα στη λιβυκή κρίση. Τις ίδιες μέρες που ο Τζεντιλόνι έκανε τις επαφές του με τον Σαράτζ για να στείλει τα πλοία, ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν οργάνωνε σύνοδο για να “λυθεί το αδιέξοδο” στη Λιβύη, δίνοντας τη στήριξή του στο στρατηγό Χαφτάρ.

Ψάχνουν

Όλες οι ρατσιστικές και αντιμεταναστευτικές δυνάμεις της ΕΕ νοσταλγούν τον Καντάφι. Μέχρι την ανατροπή του από την επανάσταση το 2011, ο Καντάφι είχε αναλάβει όλο το έγκλημα κατά των Αφρικανών μεταναστών που προσπαθούσαν να περάσουν στην Ευρώπη, χωρίς να χρειάζονται οι πολιτισμένες χώρες της ΕΕ να λερώνουν τα δικά τους χέρια με αίμα. Τον Ιούνη του 2010 ο Καντάφι έφτασε να πετάξει εκτός Λιβύης την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, και η ΕΕ δεν έβγαλε επισήμως κουβέντα καθώς της ερχόταν πολύ βολικό. Έτσι τώρα ψάχνουν ποιος μπορεί να ξαναστήσει ένα καθεστώς με φυλακές, μπάτσους και χαφιέδες από το ένα ως το άλλο άκρο της χώρας.

Το ξαναστήσιμο ενός τέτοιου καθεστώτος είναι δύσκολη υπόθεση για πολλούς λόγους, αλλά εκεί που κεντράρουν δυνάμεις με πρωτεργάτη τον Μακρόν είναι στο Φεζάν, στο Νότο της Λιβύης. Αφού δεν μπορούν να σφραγίσουν τη Μεσόγειο ελπίζουν να σφραγίσουν τα νότια σύνορα της Λιβύης με το Τσαντ και το Νίγηρα. Τα μεγαλεπήβολα σχέδια του Μακρόν είναι να στήσει χοτ-σποτ στο Φεζάν από όπου θα ξεδιαλέγονται μετανάστες και πρόσφυγες. Πρόκειται για τη λογική της άθλιας συμφωνίας με την Τουρκία πολλαπλασιασμένη σε εξωφρενικό βαθμό. 

Ο έλεγχος των συνόρων της ΕΕ θα γίνεται σχεδόν στην καρδιά της Αφρικής, ενώ φυσικά το Φεζάν, ο Νίγηρας και το Τσαντ θα θεωρούνται “ασφαλείς ζώνες”. Γι’ αυτό και οι ελπίδες τους πέφτουν σε σκληροτράχηλους στρατηγούς όπως ο Χαφτάρ, γι’ αυτό και ο Μακρόν έκανε μια από τις πρώτες του επισκέψεις στο γειτονικό Μαλί όπου συνεχίζει η παρουσία γαλλικών στρατευμάτων.

Στο μεταξύ, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο την περασμένη βδομάδα έδωσε τη στήριξή του στη σκληρή γραμμή της αντιμεταναστευτικής πολιτικής στην ΕΕ, αποφασίζοντας ότι δεν υπάρχουν εξαιρέσεις λόγω ειδικών συνθηκών για τους πρόσφυγες που πέρασαν μέσω Κροατίας σε χώρες της Βόρειας Ευρώπης. Πρέπει να επιστρέψουν εκεί, ακόμη κι αν έκαναν όλο το ταξίδι με τα πόδια, όπως επιβάλλει του Δουβλίνο ΙΙ.