Η επαναστατική αριστερά που πρωτοστάτησε στην κατάληψη του Πολυτεχνείου του 1973 ήταν καθοριστική σε αυτές τις εξελίξεις. Είναι η Αριστερά που φροντίζει να συνδέει κάθε χρόνο σαν κόκκινη κλωστή τις μάχες του χθες με τις μάχες του σήμερα, παίρνοντας κάθε φορά όλες εκείνες τις πρωτοβουλίες που χρειάζονται ώστε το επαναστατικό μήνυμα του Νοέμβρη να παραμείνει ζωντανό και να νικήσει. 

Ακόμη περισσότερο έγινε καθαρό ότι αυτό που θα κυριαρχούσε την δεκαετία του ’70 δεν ήταν το «ήπιο κλίμα» αλλά ο απεργιακός εργατικός ξεσηκωμός διαρκείας της Μεταπολίτευσης που έγινε ο δεύτερος εφιάλτης της ελληνικής άρχουσας τάξης μετά την ίδια την εξέγερση. Ο Καραμανλής επιχείρησε ανεπιτυχώς να απαγορεύσει τις πορείες το 1976, το 1977 και το 1979. Το 1980 λίγο πριν την εκλογική συντριβή της το 1981, με πρωθυπουργό τον Ράλλη, η ΝΔ ανακοίνωσε οτι απαγορεύει στην πορεία να φτάσει μέχρι την αμερικανική πρεσβεία με την ρεφορμιστική πλειοψηφία της ΕΦΕΕ να αποφασίζει ότι θα τερματίσει στην πλατεία Συντάγματος. 

Όμως χιλιάδες αγωνιστές και αγωνίστριες με πρωτοβουλία της επαναστατικής αριστεράς έδωσαν τη μάχη επιχειρώντας να σπάσουν τον φραγμό της αστυνομίας. Τα ΜΑΤ χτύπησαν δολοφονώντας τον 24χρονο κύπριο φοιτητή Ιάκωβο Κουμή και την 21χρονη εργάτρια Σταματίνα Κανελλοπούλου ενώ τραυμάτισαν εκατοντάδες διαδηλωτές -εγκλήματα για τα οποία ποτέ κανείς δεν τιμωρήθηκε. Το κάλεσμα της πρωτοβουλίας της επαναστατικής αριστεράς ξεκαθάριζε ότι ο φορέας της αλλαγής δεν είναι άλλος από το ίδιο το κίνημα, ότι «η μοναδική διαδικασία αλλαγής δεν είναι άλλη από την ανάπτυξη των μαζικών αγώνων».

Ήταν μια σημαντική παρακαταθήκη στα χρόνια που ακολούθησαν με την ανάδειξη της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ το 1981 στην εξουσια. Οι υποσχέσεις για «Σοσιαλισμό» και «Αλλαγή» περιλάμβαναν και το ίδιο το Πολυτεχνείο. «Το Πολυτεχνείο τώρα δικαιώνεται» ήταν ένα από τα συνθήματα που φώναζαν τα μπλοκ του ΠΑΣΟΚ στις πορείες με την κυβέρνηση να καθιερώνει τις επίσημες εκδηλώσεις στα σχολεία. Όμως τα επόμενα χρόνια οι υποσχέσεις για πραγματική αλλαγή είτε έμειναν στα χαρτιά, είτε σταμάτησαν πριν καν αρχίσουν.  

Το Νοέμβριο του 1985 η πορεία έγινε στη μέση ενός τεράστιου απεργιακού κινήματος κόντρα στο πρώτο «σταθεροποιητικό πρόγραμμα» του ΠΑΣΟΚ και εξελίχθηκε σε μαζική έκφραση αντίστασης απέναντι σε μία κυβέρνηση που έφερνε λιτότητα. Μετά το τέλος της μαζικότατης πορείας, στην πλατεία Εξαρχείων η αστυνομία δολοφόνησε εν ψυχρώ τον 15χρονο Μιχάλη Καλτεζά και τις επόμενες μέρες έσπασε το πανεπιστημιακό άσυλο μπαίνοντας στο Χημείο που είχαν καταλάβει διαδηλωτές. 

Το 1987 σε όλη τη χώρα πραγματοποιήθηκαν μαζικές πορείες του Πολυτεχνείου μέσα σε ένα κύμα φοιτητικών καταλήψεων. Από τότε μέχρι και σήμερα η Πορεία του Πολυτεχνείου θα αποτελέσει σημείο αφετηρίας ή κλιμάκωσης όλων των μεγάλων φοιτητικών και μαθητικών καταλήψεων: 1990-91 ενάντια στο νόμο Κοντογιαννόπουλου, 1994-95 ενάντια στο νόμο Σουφλιά, 1998-99 ενάντια στο νόμο Αρσένη, 2006-07 ενάντια στο νόμο Γιαννάκου. 

Το 1993 η πορεία του Πολυτεχνείου έχει έναν ξεκάθαρα αντιφασιστικό χαρακτήρα. Η Εργατική Αλληλεγγύη που κυκλοφορεί στις 17 Νοέμβρη έχει πρωτοσέλιδο τίτλο: «20 χρόνια από το Πολυτεχνείο οι νοσταλγοί του φασισμού προκαλούν. Κλείστε τα γραφεία των νεοναζί». Έχει προηγηθεί στις 12 Νοέμβρη μία τεράστια μαθητική αντιφασιστική διαδήλωση με πάνω από 10.000 μαθητές να καταγγέλλουν τις φασιστικές επιθέσεις που πραγματοποιούνται από μέλη της Χρυσής Αυγής σε μία σειρά από σχολεία. 

Το 1995 με την κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ να έχει επιστρέψει στην εξουσία και τον Παπανδρέου βαθιά άρρωστο, πραγματοποιείται για τρίτη φορά μεταπολιτευτικά σπάσιμο του ασύλου από την αστυνομία με μια στημένη επιχείρηση καταστολής και προπαγάνδας. Προκειμένου να κάμψει το κίνημα των φοιτητικών καταλήψεων η κυβέρνηση σε συνεργασία με τα ΜΜΕ οργανώνει μια «νύχτα επεισοδίων» πολιορκώντας το Πολυτεχνείο. Η εισβολή της αστυνομίας που συλλαμβάνει 472 καταληψίες και η «ταπεινωτική» τους μεταχείριση on camera θέλει να στείλει το μήνυμα ότι «άσυλο τέλος», «Πολυτεχνείο τέλος».

Καμπή    

Αλλά η καμπή της νέας χιλιετίας βρίσκει το αντιπολεμικό κίνημα και το αναδυόμενο νέο αντικαπιταλιστικό κίνημα να γίνεται  κινητήριος δύναμη του Πολυτεχνείου. Το 1999 η πορεία πραγματοποιείται δύο ημέρες πριν την επίσημη επίσκεψη στην Αθήνα του Αμερικανού προέδρου Μπιλ Κλίντον αποτελώντας τον προάγγελο ενός τεράστιου συλλαλητηρίου. 

Το 2000 η πορεία του Πολυτεχνείου φέρνει στην Αθήνα τον αέρα του Σιάτλ και της Πράγας όπου λίγους μήνες πριν είχαν πραγματοποιηθεί μεγάλες διαδηλώσεις ενάντια στις συνόδους του ΠΟΕ και του ΔΝΤ αντίστοιχα. Για πρώτη φορά οι  «θεσμοί» που έμελλε να βασανίσουν την εργατική τάξη την περίοδο των μνημονίων μπήκαν στο στόχαστρο με πρωτοβουλία της αντικαπιταλιστικής αριστεράς. 

Το 2001 στην πορεία, λίγες εβδομάδες μετά την καταστροφή των Δίδυμων Πύργων και την επέμβαση των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν δίνεται το πρώτο μαζικό όχι στις αμερικανικές επεμβάσεις και την ελληνική συμμετοχή σε αυτές, σπάζοντας την πολιτική των «ίσων αποστάσεων».  Το 2002 η πορεία του Πολυτεχνείου λίγους μήνες μετά την Γένοβα και λίγες μέρες μετά τη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ στη Φλωρεντία (όπου αποφασίζεται η Διεθνής Μέρα Δράση στις 15 Φλεβάρη του 2003) έχει το άρωμα του νέου αντικαπιταλιστικού κινήματος. «Η μεγαλύτερη πορεία των τελευταίων χρόνων αναγκάζονται να παραδεχτούν τα  κανάλια και οι  εφημερίδες την επομένη του εορτασμού».

Οι πορείες του Πολυτεχνείου θα γίνουν ξανά σημείο αναφροάς στην περίοδο 2010-2015 στην παρατεταμένη σύγκρουση ενάντια στις αλλεπάλληλες μνημονιακές κυβερνήσεις. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου θα επιστρέψει και μέσα στα συνθήματα που συγκρίνουν την χούντα με τα μέτρα που επιχειρούν να επιβάλλουν οι θεσμοί της ΕΕ και το ΔΝΤ σε συνεργασία με την άρχουσα τάξη και τις κυβερνήσεις. Το 2010 δεκάδες χιλιάδες κόσμου θα διαδηλώσουν μέσα σε καταρρακτώδη βροχή ενάντια στην τρόικα. Το 2013 το Πολυτεχνείο έρχεται να συμπυκνώσει την σύγκρουση με την παραπαίουσα κυβέρνηση Σαμαρά και ταυτρόχρονα να ενώσει όλες τις μάχες. Διαβάζουμε στο ρεπορτάζ της Εργατικής Αλληλεγγύης:

«Από την Παρασκευή το πρωί, όταν ξεκίνησε ο τριήμερος εορτασμός στο ιστορικό κτίριο του Πολυτεχνείου, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι, όλων των ηλικιών, περνούσαν όλες τις ώρες της ημέρας για να τιμήσουν την εξέγερση...Από τον χώρο του Πολυτεχνείου εξέπεμπε η ertopen...  Ανήμερα τη 17Ν στην κορυφή της πορείας πίσω από τον Σύλλογο Φυλακισθέντων-Εξορισθέvτων Αντίστασης βάδιζαν οι απεργοί διοικητικοί του Πολυτεχνείου και των άλλων πανεπιστημίων που φώναζαν “10 βδομάδες απεργία, 1-2-3 πολλά Πολυτεχνεία”. Ακολουθούσε το μπλοκ των εργαζόμενων της ΕΡΤ και των συμπαραστατών τους. Όλη η πορεία σταμάτησε όταν αυτό το μπλοκ έφτασε στο στούντιο της ΕΡΤ στη Βασιλίσσης Σοφίας, το πρώτο που είχαν καταλάβει οι αστυνομικοί μετά το μαύρο τον περασμένο Ιούνη. Τους εργαζόμενους της ΕΡΤ ακολουθούσαν οι επιστρατευμένοι εργαζόμενοι του ΜΕΤΡΟ με το πανό του ΣΕΛΜΑ, το Σωματείο Εργαζομένων Ιντρακόμ, το Σωματείο Εργαζομένων Αγ. Σάββα, η Συνάντηση Εργατικής Αντίστασης».

Αντιφασιστικό κίνημα

Αλλά το 2013 ήταν και η χρονιά της δολοφονίας του Σαχζάτ Λουκμάν και του Παύλου Φύσσα από την Χρυσή Αυγή. Το αντιφασιστικό κίνημα που τον Σεπτέμβρη του 2013 ανάγκασε την κυβέρνηση Σαμαρά να συλλάβει την ηγεσία της Χ.Α ήταν παρών στις πορείες σε όλη την Ελλάδα ενώ στην Αθήνα συμμετείχαν οι μετανάστες εργάτες γης της Μανωλάδας που την ίδια χρονιά είχαν πέσει θύματα της δολοφονικής επίθεσης των αφεντικών: “Νομιμοποιήστε τους μετανάστες, σύνορα ανοιχτά για όλους τους εργάτες” και “Ο Παύλος Φύσσας ζει, τσακίστε την κυβέρνηση και τους νεοναζί” ακούγονταν από τα μπλοκ της ΚΕΕΡΦΑ και της Ενωσης Μεταναστών Εργατών όπου διαδήλωναν μετανάστες από το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές. 

Ο ερχομός του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση δεν σήμανε μόνο εφαρμογή των δεσμεύσεων απέναντι στους εταίρους και ένα τρίτο μνημόνιο. Οι συμβιβασμοί και οι υποχωρήσεις απλώθηκαν σε όλους τους τομείς. Η πορεία του Πολυτεχνείου το 2016 έγινε δύο μέρες πριν την επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ Ομπάμα με τα αντιπολεμικά αντιιμπεριαλιστικά συνθήματα να κυριαρχούν στην πορεία. Η εφαρμογή της Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας που υπέγραψε ο Τσίπρας τον ίδιο χρόνο με στόχο την ισχυροποίηση της Ευρώπης Φρούριο, έγινε η αιτία για να αρχίσουν να ξεφυτρώνουν στρατόπεδα προσφύγων σε όλη τη χώρα.  

Η πορεία του Πολυτεχνείου το 2018 σημαδεύτηκε από την συμμετοχή των προσφύγων που διεκδίκησαν «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία» δηλαδή να ζουν σαν άνθρωποι, να πηγαίνουν τα παιδιά τους σχολείο, να μπορούν να μετακινούνται και να εργάζονται ελεύθεροι. Διαβάζουμε στην Εργατική Αλληλεγγύη: «Εκατοντάδες γυναίκες, άνδρες και παιδιά από τα camps Θήβας και Μαλακάσας και από το ξενοδοχείο στο οποίο διαμένουν στους Άγιους Θεοδώρους, διαδήλωσαν με τα μπλοκ της ΚΕΕΡΦΑ στην πορεία του Πολυτεχνείου, κερδίζοντας την συμπαράσταση και το χειροκρότημα του κόσμου. Ιρακινοί, Σύριοι, Αφγανοί, Κούρδοι και άλλοι πρόσφυγες έφτασαν με πορεία στην προσυγκέντρωση στην πλατεία Κλαυθμώνος και ένωσαν τις φωνές τους απαιτώντας χαρτιά, αναγνώριση τώρα του καθεστώτος πρόσφυγα για όλους, καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, δικαίωμα στην στέγαση μέσα στις πόλεις, δικαίωμα στη δουλειά». 

Ο ερχομός της κυβέρνησης Μητσοτάκη στην εξουσία έφερε και μια από τις πιο μαζικές πορείες το 2019. Η απόπειρά του το 2020 να απαγορέψει όχι μόνο την Πορεία αλλά και τον εορτασμό του Πολυτεχνείου για πρώτη φορά μετά την δεκαετία του ’70 «για λόγους πανδημίας» έπεσε στο κενό: 

«Όλο το τριήμερο το κέντρο της Αθήνας ήταν υπό αστυνομική κατοχή.. .Την ίδια την ημέρα της ιστορικής επετείου η πλατεία Κοραή -απέναντι από την Κλαυθμώνος που είχε καταληφθεί από δεκάδες αστυνομικούς- γέμισε από διαδηλωτές, μέλη του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος, της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και άλλων οργανώσεων της επαναστατικής αριστεράς, αλλά κι ανένταχτους αγωνιστές/τριες που κατάφεραν να φτάσουν στο κέντρο της Αθήνας. Δυο-δυο, τρεις-τρεις αψήφησαν την τρομοκρατία, έφτασαν στην πλατεία, έβγαλαν από τον κόρφο τους μια αφίσα ο καθένας και στάθηκαν με αποστάσεις μεταξύ τους φωνάζοντας συνθήματα. Σε απόσταση αναπνοής από τα ΜΑΤ, το πανό έγραφε “Ο δρόμος του Νοέμβρη επαναστατικός”. Το κράταγαν αγωνιστές/τριες κατά της δικτατορίας όπως ο ιστορικός εκφωνητής της κατάληψης του '73, Δημήτρης Παπαχρήστος, ο δημοσιογράφος Γιώργος Φιλιππάκης, η συντρόφισσα Μαρία Στύλλου, στέλεχος της επαναστατικής αριστεράς από τα χρόνια της Χούντας και ηγετικό μέλος του ΣΕΚ, ο Χρήστος Τζουρντός, μέλος του ΣΦΕΑ '67-'74. Μαζί τους υγειονομικοί από μια σειρά νοσοκομεία της Αθήνας που είχαν κατέβει στη διαδήλωση με τις άσπρες στολές τους, δικηγόροι μέλη της πολιτικής αγωγής στη δίκη της Χ.Α, συνδικαλιστές, δημοτικοί σύμβουλοι, εργαζόμενοι από μια σειρά χώρους, φοιτητές/τριες κ.α. Η απαγόρευση είχε σπάσει... παρά την επίθεση της αστυνομίας σε αυτήν και στην συγκέντρωση που πραγματοποιούσαν στην Πανεπιστημίου τα μέλη του ΚΚΕ, με ξύλο, συλλήψεις, χημικά, ακόμα και κανονιοβολισμούς από αύρες νερού...».

Το 2021 η κυβέρνηση δεν τόλμησε να επαναλάβει την ίδια γκάφα. Η 17 Νοέμβρη σημαδεύτηκε από το κατέβασμα της οικογένειας του άδικα δολοφονημένου από την αστυνομία Ρομά Νίκου Σαμπάνη στο Πέραμα με το πανό «Δηκεοσίνη για τον Νίκο».