Πολιτική

Μπορεί να μην το έχετε προσέξει, αλλά η Ελλάδα δεν είναι η μοναδική χώρα που έχει εμπλακεί σε δύσκολες διαπραγματεύσεις σχετικά με το εξωτερικό χρέος της.

 

Υπάρχει και η Ουκρανία. Δεκαετίες οικονομικής κακοδιαχείρισης από ανταγωνιστικές συμμορίες ολιγαρχών έχουν αφήσει την Ουκρανία με ένα συνολικό εξωτερικό χρέος που υπολογίζεται από το Ινστιτούτο για τη Διεθνή Οικονομία σε 128,9 δις δολάρια. Στο μεταξύ, πολιτική αναταραχή και εμφύλιος πόλεμος έχουν σημάνει την οξεία συρρίκνωση της οικονομίας της κατά 17,6% το πρώτο τέταρτο του 2015. Σύμφωνα με το Investopedia, ανάλογα με την εκτίμηση μεγέθους της οικονομικής κατάρρευσης που μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς, η αναλογία του χρέους προς το ΑΕΠ είναι ανάμεσα σε 130% και 184%. Αυτά είναι μεγέθη ελληνικού τύπου – με άλλα λόγια είναι μη βιώσιμα. 

 

Αλλά το υποστηριζόμενο από τη Δύση καθεστώς του Κιέβου έχει τύχει μιας σημαντικά ευνοϊκότερης μεταχείρισης από αυτή που έχει η σημερινή υπό τον ΣΥΡΙΖΑ κυβέρνηση στην Ελλάδα ή ακόμα και οι πιο συντηρητικοί προκάτοχοι του ΣΥΡΙΖΑ. Το ΔΝΤ μέσα στο Φεβρουάριο ανακοίνωσε ένα νέο πρόγραμμα διάσωσης μεγέθους 40 δις δολαρίων για την Ουκρανία. 

 

Το πρόγραμμα φυσικά περιλαμβάνει τους συνήθεις νεοφιλελεύθερους όρους – οικονομικές «μεταρρυθμίσεις», περικοπές στο επίδομα θέρμανσης (με εντολή του ΔΝΤ, το Κίεβο αύξησε τις εγχώριες τιμές στο φυσικό αέριο κατά 50% τον προηγούμενο χρόνο). Αλλά δεν έχει υποστεί την αφαίρεση της οικονομικής κυριαρχίας που η Ελλάδα και άλλες χώρες της ευρωζώνης έχουν υποστεί.  

Αυτό ίσως συμβαίνει γιατί η κυβέρνηση του Κιέβου έχει αποδειχθεί πολύ πρόθυμη να ανοίξει στην απ’ έξω επιρροή χωρίς εξωτερική πίεση. Η Ναταλία Γιαρέσκο, υπουργός Οικονομικών έχει γεννηθεί στο Σικάγο και στο παρελθόν είχε εργαστεί στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Ο υπουργός Οικονομίας, που οι Φαϊνάσιαλ Τάιμς έχουν περιγράψει σαν «ακόμα ένα πρώην διευθυντή επενδυτικού κεφαλαίου και στέλεχος επενδυτικής τράπεζας», είναι από τη Λιθουανία.

 

Υπάρχουν επίσης και αρκετοί Γεωργιανοί γύρω από τον Μιχαήλ Σαακασβίλι, που σήμερα δουλεύουν στο Κίεβο. Ο Σαακασβίλι, δεξιός υποστηρικτής των δυτικών συμφερόντων και πρώην πρόεδρος της Γεωργίας, είχε προκαλέσει πόλεμο με τη Ρωσία το 2008, και έχασε τις εκλογές και την κυβέρνηση το 2012. Η παρουσία του Σαακασβίλι δίπλα στον Ουκρανό δισεκατομμυριούχο της σοκολάτας, πρόεδρο Ποροσένκο προκαλεί ανησυχία, καθώς ο Ποροσένκο τον διόρισε κυβερνήτη στην περιφέρεια της Οδησσού.  

 

Το μεγάλο νότιο λιμάνι της Οδησσού ήταν το πεδίο που εξελίχθηκε ένα από τα γεγονότα που οδήγησαν την Ουκρανία σε πόλεμο. Τον περασμένο Μάη, 46 φιλορώσοι διαδηλωτές κάηκαν ζωντανοί και έχασαν τη ζωή τους όταν το κτίριο των συνδικάτων όπου είχαν βρει καταφύγιο για να γλυτώσουν από ένα δεξιό όχλο, πήρε φωτιά. Η τοποθέτηση του Σαακασβίλι στην ηγεσία της Οδησσού είναι μια πρόκληση.

 

Τίποτα από όλα αυτά δεν μοιάζει να αλλάζει τη συμπεριφορά των δυτικών προς το Κίεβο. Το πακέτο του ΔΝΤ εξαρτάται από τη συμμετοχή δανειστών από τον ιδιωτικό τομέα.  Η Γιαρέσκο απαιτεί να δεχθούν ένα κούρεμα, που σημαίνει μείωση του χρέους της Ουκρανίας προς αυτούς.

 

 

Η κυβέρνηση της Ουκρανίας επίσης επιδιώκει να προχωρήσει σε αυτό που αποκαλείται «συμφωνία για το απεχθές χρέος». Με άλλα λόγια, αρνείται ότι είναι υποχρεωμένη να πληρώνει χρέη που προέκυψαν από τους προκατόχους της, κυρίως τον πρόεδρο Γιανούκοβιτς που ανατράπηκε τον Φεβρουάριο του 2014. Τον περασμένο μήνα, η Ουκρανία διακήρυξε ότι «έχει το δικαίωμα… να μην πληρώσει τα δάνεια που της φόρτωσε ένα κλεπτοκρατικό καθεστώς». 

 

Παρά τη γενικώς γνωστή διαφθορά των διαδοχικών ελληνικών κυβερνήσεων, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει επιχειρήσει μια τέτοια αντιμετώπιση. Όταν κυβερνήσεις του παγκόσμιου Νότου την κάνουν, ακολουθεί η συνήθης αποδοκιμασία από την Ουάσιγκτον και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. 

 

Όμως ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Σόιμπλε, ο οποίος ακούραστα αρνείται την οποιαδήποτε μείωση στο χρέος της Ελλάδας, δήλωσε μετά τη συνάντηση των G7 στη Δρέσδη την περασμένη Παρασκευή: «Συμφωνήσαμε ότι πρέπει να προσπαθήσουμε να στηρίξουμε την διαπραγμάτευση για αναδιάρθρωση του ουκρανικού χρέους, ώστε να φτάσει σε μια επιτυχή κατάληξη».  

 

Οι περιπτώσεις της Ουκρανίας και της Ελλάδας δεν είναι ακριβώς ίδιες. Οι ιδιώτες δανειστές της Ελλάδας πέρασαν από τη διαδικασία του PSI το 2012. Η αναλογία χρέους προς ΑΕΠ, παρόλα αυτά συνέχισε να ανεβαίνει, χάρη στην κακή οικονομική διαχείριση του ΔΝΤ και της ΕΕ. Το μεγαλύτερο χρέος της Ελλάδας σήμερα είναι προς «δημόσιους θεσμούς», την ΕΚΤ και το ΔΝΤ.  

 

Αυτό μπορεί να εξηγεί γιατί η γραμμή απέναντι στο χρέος της Ελλάδας είναι πιο σκληρή απ’ ό, τι απέναντι στην Ουκρανία, αφού οι «θεσμοί» που επιβλέπουν την Ελλάδα, θα χάσουν οι ίδιοι εάν υπάρξει άλλο ένα κούρεμα. Αλλά παίζει και η γεωπολιτική ρόλο. Η Ουκρανία βρίσκεται με την πλευρά της Δύσης στον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό της με τη Ρωσία. Γι’ αυτό και οι πολεμόχαροι υπουργοί της έχουν ευνοϊκή μεταχείριση.