Διεθνή
Ελληνοκύπριοι-Τουρκοκύπριοι, κοινός αγώνας

24/4, Η κοινή κινητοποίηση για ειρήνη

Ο Αναστασιάδης χαρακτήρισε τα αποτελέσματα της συνόδου  για το Κυπριακό στη Γενεύη σαν «επιτυχία υπό τις περιστάσεις».  Ο Τατάρ από την πλευρά του πανηγύριζε  ότι για πρώτη φορά οι τουρκοκύπριοι έθεσαν γραπτώς στις διαπραγματεύσεις, τη λύση δύο κρατών. Οσο και αν προσπάθησε ο ΓΓ των ΗΕ να σώσει την κατάσταση  εξαγγέλλοντας νέα πενταμερή, είναι φανερό ότι η σύνοδος κατέληξε σε φιάσκο. 

Κάτι που ήταν αναμενόμενο αφού οι όροι και οι προϋποθέσεις που έβαζαν και οι δύο πλευρές δεν άφηναν περιθώρια επιτυχίας. Η προβολή από τον Τατάρ της θέσης για λύση δύο κρατών ήταν σίγουρο ότι δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτή. Το ίδιο και η άρνηση του Αναστασιάδη να αναγνωρίσει την πολιτική ισότητα των τουρκοκυπρίων και να δεχτεί την αποτελεσματική συμμετοχή τους στη διακυβέρνηση.

Μπορεί τα περισσότερα ΜΜΕ σε Ελλάδα και Κύπρο να στήριξαν το αφήγημα του Αναστασιάδη και να ρίχνουν την ευθύνη στην άλλη πλευρά, αλλά για πρώτη φορά τόσος πολύς κόσμος, δημόσια και ανοικτά επιρρίπτει ευθύνες και στον Αναστασιάδη. Οχι μόνο για την αποτυχία της συνόδου της Γενεύης αλλά και για τη στάση του στο Γκραν Μοντανά και όσα ακολούθησαν. 

Του επιρρίπτει ευθύνες για τις αναφορές που ο ίδιος έκανε για λύση δύο κρατών, σε συναντήσεις με διάφορους παράγοντες οι οποίοι σήμερα αποκαλύπτουν αυτές τις αναφορές όπως ο Αρχιεπίσκοπος. Του επιρρίπτουν ευθύνες για το κλείσιμο των οδοφραγμάτων και πολύ περισσότερο για το ότι ο ίδιος οριοθετεί την διχοτόμηση στήνοντας συρματοπλέγματα σε όλο το μήκος της γραμμής αντιπαράταξης για να σταματήσει τάχα τη διέλευση προσφύγων. 

Το αποκορύφωμα βέβαια της υποκρισίας του είναι η υποτιθέμενη αναγνώριση της πολιτικής ισότητας και της αποτελεσματικής συμμετοχής των τουρκοκυπρίων. Κάτι που μεταφράζεται στο ότι για κάθε απόφαση της Κεντρικής Κυβέρνησης θα πρέπει να υπάρχει και μια τουλάχιστο θετική ψήφος από ένα τουρκοκύπριο υπουργό. Ο Αναστασιάδης δηλώνει ότι το αποδέχεται αλλά… μόνο για όσα θέματα αφορούν τους τουρκοκύπριους και σπεύδει να δηλώσει ότι για παράδειγμα οι υδρογονάνθρακες δεν τους αφορούν. Δηλαδή τα θέματα που αφορούν τους τουρκοκύπριους θα τα αποφασίζει αυτός και η ελληνοκυπριακή άρχουσα τάξη. Αυτό αποτελεί πισωγύρισμα ακόμη και από το Σύνταγμα του ’60 που παραχωρούσε το δικαίωμα βέτο στον τουρκοκύπριο αντιπρόεδρο.

Αυτά όλα έχουν κάνει πολύ κόσμο να μην εμπιστεύεται τον Αναστασιάδη ότι θέλει πραγματικά λύση Ομοσπονδίας, όπου ελληνοκύπριοι και τουρκοκύπριοι θα μοιράζονται ισότιμα την εξουσία σε μια επανενωμένη Κύπρο. Αυτή την αντίληψη ενισχύουν και οι αποκαλύψεις των σκανδάλων και της διαφθοράς με τα χρυσά διαβατήρια το οποίο απόφερε έσοδα 8 δις ευρώ, που τα μοιράστηκαν κυρίως κατασκευαστικές εταιρείες, δικηγορικά γραφεία και λογιστές. Η επιτροπή που διερευνά το σκάνδαλο αποκάλυψε ότι το 52% των πολιτογραφήσεων που έγιναν ήταν παράτυπες. Η συντριπτική πλειοψηφία από αυτές έγιναν από την κυβέρνηση Αναστασιάδη και ένας σημαντικός αριθμός από αυτές προωθήθηκαν από το δικηγορικό γραφείο Αναστασιάδη που τώρα το διαχειρίζονται οι κόρες του. Οχι άδικα λοιπόν πολύς κόσμος σκέφτεται ότι ο Αναστασιάδης προτιμά το σημερινό στάτους κβο από το οποίο ο ίδιος και ο περίγυρος του επωφελούνται. 

Οργή και αγανάκτηση

Αυτα όλα έχουν προκαλέσει την οργή του κόσμου η οποία εκφράστηκε σε πολλές ευκαιρίες. Η πρώτη σημαντική κινητοποίηση ήταν πέρυσι όταν έκλεισε το οδόφραγμα στην οδό Λήδρας με πρόσχημα την προστασία από τον κορονοϊό την στιγμή που δεν υπήρχε ούτε ένα κρούσμα, ούτε στο βορρά, ούτε στο νότο, αλλά άφησε ανοικτά τα αεροδρόμια και τα λιμάνια απ όπου τελικά μπήκε ο κορονοϊός.

Τους τελευταίους μήνες εντάθηκαν οι κινητοποιήσεις. Στις 13 του περασμένου Φλεβάρη εκατοντάδες διαδηλωτές κατέβηκαν στους δρόμους για να βρεθούν μπροστά με μια πρωτοφανή επίθεση από την αστυνομία με αποτέλεσμα να τραυματιστεί σοβαρά μια κοπέλα που έχασε το μάτι της και ελαφρότερα αρκετοί άλλοι. Αυτή η άγρια καταστολή προκάλεσε την καθολική αντίδραση της κοινωνίας και οδήγησε λίγες μέρες μετά, σε μια από τις μεγαλύτερες και μαχητικότερες διαδηλώσεις των τελευταίων χρόνων με 10,000 κόσμο. 

Από τότε ακολούθησαν πολλές διαδηλώσεις με αιτήματα κατά της διαφθοράς και της ανεπαρκούς διαχείρισης της πανδημίας αλλά και με την άμεση σύνδεση των διχοτομικών πολιτικών του Αναστασιάδη με τα σκάνδαλα και τη διαπλοκή του ίδιου και άλλων μελών της κυβέρνησής του σε αυτά.

Παρόμοιες κινητοποιήσεις οργανώνονταν και στην άλλη πλευρά από τους τουρκοκύπριους ενάντια στη προσπάθεια του Ερτογάν να ελέγξει την πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή τους. Χρησιμοποιεί για το σκοπό αυτό το οικονομικό πρωτόκολλο με το οποίο χρηματοδοτεί τις αρχές στο βορρά και ελέγχει την οικονομία. Αυτά προκάλεσαν πολλές αντιδράσεις και κινητοποιήσεις. Αυτό που ξεχείλισε το ποτήρι όμως, ήταν η προσπάθειά του να επιβάλει τη διδασκαλία του κορανίου στα σχολεία. Κάτι που βρήκε την αντίσταση όχι μόνο των συνδικάτων και της κοινωνίας αλλά και της δικαιοσύνης που χαρακτήρισε ως αντισυνταγματική αυτή την προσπάθεια. Ο Ερτογάν απαξίωσε ακόμη και την απόφαση του δικαστηρίου και απείλησε με κυρώσεις τους τουρκοκύπριους με αποτέλεσμα να ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων και κινητοποιήσεων. 

Αποκορύφωμα των κινητοποιήσεων και στις δυο πλευρές ήταν η κοινή εκδήλωση το Σάββατο 24 του Απρίλη που έγινε με κοινό αίτημα προς τους ηγέτες και των δυο πλευρών να προχωρήσουν σε συμφωνία για διευθέτηση του Κυπριακού με στόχο την ειρήνη, την συμφιλίωση και την επανένωση του νησιού. Το σύνθημα «η ειρήνη στη Κύπρο δεν μπορεί να εμποδιστεί» στα ελληνικά και τα τούρκικα δονούσε την ατμόσφαιρα και στις δυο πλευρές της Λευκωσίας. 

Η εκδήλωση καλέστηκε από περισσότερες από 120 οργανώσεις, κόμματα και συνδικάτα και από τις δύο πλευρές. Οι δυο πορείες επρόκειτο να συναντηθούν σε ένα σημείο της διαχωριστικής γραμμής, αλλά ο τούρκικος στρατός δεν επέτρεψε στους τουρκοκύπριους να μπουν στη νεκρή ζώνη και έτσι έγιναν δυο παράλληλες πορείες με κοινό περιεχόμενο και κοινά συνθήματα. Συμμετείχαν πάνω από τρεις χιλιάδες κόσμος στην κάθε πλευρά.

Η παράδοση των κοινών αγώνων

Η κοινή εκδήλωση το Σάββατο 24 Απρίλη ήταν μια κορυφαία εκδήλωση με τεράστια σημασία που έδειξε ότι οι απλοί άνθρωποι, οι εργαζόμενοι και στις δυό πλευρές δεν θα μείνουν απαθείς να παρακολουθούν τους ηγέτες τους να παίζουν διπλωματικά παιχνίδια. Τα κινήματα που αναπτύσσονται και στις δυο πλευρές του συρματοπλέγματος έδειξαν ότι μπορούν και θέλουν να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις. Μπορούν και θέλουν να παρέμβουν ενάντια στις εθνικιστικές πολιτικές και να πιέσουν για μια οριστική διευθέτηση του Κυπριακού με στόχο την ειρήνη και την επανένωση του νησιού.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ελληνοκύπριοι και τουρκοκύπριοι οργανώνουν κοινές εκδηλώσεις, απεργίες και κινητοποιήσεις. Η ιστορία του εργατικού κινήματος στην Κύπρο έχει πολλά τέτοια παραδείγματα. Από την δεκαετία του ‘30 Έλληνες και Τούρκοι στην Κύπρο παλεύουν μαζί για να κερδίσουν τα δίκαια τους σαν εργαζόμενοι. Οργανώνονταν στα ίδια συνδικάτα, μοιράζονταν τους ίδιους κινδύνους στις γαλαρίες των μεταλλείων, τα ίδια κελιά στις φυλακές των αποικιοκρατών και τις ίδιες προσδοκίες για μια καλύτερη ζωή. 

Κορυφαίοι αγώνες ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων εργαζομένων έγιναν κυρίως την δεκαετία του ‘40 όπως οι απεργίες για τον τιμάριθμο, για το οκτάωρο. Το 1948 ήταν μια χρονιά γεμάτη τέτοιους αγώνες. Από τις 365 μέρες του χρόνου είχαμε απεργία στις 285 από αυτές. Η σημαντικότερη από αυτές ήταν η απεργία των μεταλλωρύχων στο Μαυροβούνι που συμμετείχαν 2.000 εργάτες, 1.200 ελληνοκύπριοι και 800 τουρκοκύπριοι. Κράτησε «124 μέρες που συγκλόνισαν την Κύπρο» όπως πολύ παραστατικά αναφέρεται στο σχετικό βιβλίο που έκδωσε η ΠΕΟ (Παγκύπρια Εργατική Ομοσπονδία). Μια απεργία με πολλές και δυναμικές κινητοποιήσεις και πορείες στις οποίες συμμετείχαν  και οι γυναίκες και τα παιδιά των μεταλλωρύχων, με συγκρούσεις με τους απεργοσπάστες και την αποικιακή αστυνομία. Μια απεργία που γνώρισε ένα τεράστιο κύμα αλληλεγγύης μέσα στην κοινωνία, με τρεις γενικές απεργίες και μαζικές πορείες. Οι εισφορές στο απεργιακό ταμείο έφτασαν τις 40.000 λίρες που σε σημερινές τιμές ισοδυναμούν με εκατομμύρια ευρώ. 

Την ίδια χρονιά ακολούθησαν και οι απεργίες των αμιαντορύχων και των οικοδόμων. Την κοινή δράση των ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων ευνοούσε και το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των τουρκοκυπρίων εργαζομένων ήταν οργανωμένοι στην ΠΕΟ, η οποία είχε πάνω από 3.000 τουρκοκύπριους μέλη, ενώ στην αντίστοιχη τουρκική συνδικαλιστική οργάνωση ήταν οργανωμένοι περίπου 1.500. 

Οι κοινές απεργίες και κινητοποιήσεις ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων συνεχίστηκαν μέχρι την έναρξη της δράσης της ΕΟΚΑ (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών) και τις δολοφονίες των αριστερών και των τουρκοκυπρίων από τον Γρίβα. Το ’58 η ΠΕΟ για να προστατέψει τους τουρκοκύπριους από τη δολοφονική δράση του Γρίβα και της ΤΜΤ (Τουρκική Οργάνωση Αντίστασης) τους κάλεσε να αποχωρήσουν από την ΠΕΟ. Κάτι που οδήγησε στην αποδυνάμωση της κοινής δράσης και των ταξικών αγώνων και ενίσχυσε τις εθνικιστικές πολιτικές και στις δυο πλευρές.

Οι μαζικές κοινές δράσεις ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων ξανάρχισαν τα τελευταία χρόνια, μετά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων με κοινούς γιορτασμούς της πρωτομαγιάς και άλλες ευκαιρίες. Η εκδήλωση της 24η Απρίλη είναι μια κορυφαία στιγμή σε αυτή την πορεία και μπορεί και πρέπει να γίνει η αφετηρία για ακόμη πιο ουσιαστικές κοινές παρεμβάσεις.

24/4, η κοινή κινητοποίηση για ειρήνη. Φωτο: Δ. Χατζηδημητρίου