Διεθνή
Αϊτή-Ελλάδα: Μαζί στην επανάσταση πριν 200 χρόνια, μαζί στις τραγωδίες σήμερα

14/2, Αντικυβερνητική διαδήλωση στο Πορτ-ο-Πρενς. Φωτό: Valerie Baeriswyl

11 χρόνια μετά τον προηγούμενο μεγάλο σεισμό, η Αϊτή χτυπήθηκε και πάλι, στις 14 Αυγούστου, από έναν, ακόμα πιο ισχυρό, μεγέθους 7,2 βαθμών της κλίμακας ρίχτερ. Οι νεκροί έχουν ξεπεράσει τους 2.200 ενώ αγνοούνται ακόμα 344 άτομα. 12.270 άνθρωποι έχουν τραυματιστεί και τα κατεστραμμένα σπίτια είναι πάνω από 53.000. Ο σεισμός του 2010, αν και λιγότερο ισχυρός (7,0 βαθμών) είχε αφήσει πίσω του 230.000 νεκρούς και 300.000 τραυματίες. Και οι δύο σεισμοί ήταν ισχυροί. Στη ρίζα όμως της καταστροφής βρίσκονται ο ιμπεριαλισμός, ο νεοφιλελευθερισμός και τα προγράμματα αναδιάρθρωσης του ΔΝΤ.

Η Αϊτή είναι μια από τις πιο φτωχές χώρες του κόσμου. Το 2010 χρωστούσε 205 εκατομμύρια δολάρια μόνο στο ΔΝΤ. Μετά από εκείνον τον σεισμό, το Ταμείο χρέωσε τη χώρα με άλλα 62 εκατομμύρια δολάρια “ανθρωπιστικής βοήθειας”. Ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα αντί για γιατρούς, έστειλε 17.000 στρατιώτες. Μια πραγματική δύναμη κατοχής στο όνομα της καταπολέμησης των συμμοριών και του εγκλήματος.

Το 2020, στρατιώτες των ΗΠΑ και της αποστολής MINUSTAH των Ηνωμένων Εθνών κατηγορήθηκαν από έρευνα βρετανικού πανεπιστημίου πως είχαν παρενοχλήσει και βιάσει πάνω από 250 γυναίκες και κορίτσια ηλικίας μέχρι και 11 ετών, κάποια από τα οποία βρέθηκαν να έχουν γεννήσει ή να κυοφορούν. Δυο χρόνια νωρίτερα, το 2018, είχε ξεσπάσει το σκάνδαλο της βρετανικής ανθρωπιστικής οργάνωσης Oxfam. Στελέχη της ξόδευαν τα λεφτά από τις δωρεές για χλιδάτα πάρτι με ντόπιες “συνοδούς” σε ενοικιαζόμενες βίλες, την ίδια ώρα που πάνω από 320.000 Αϊτινοί και Αϊτινές μένανε στις σκηνές των καταυλισμών.

Τα χρέη και η απομύζηση της Αϊτής όμως, ξεκινάνε από την εποχή της απελευθέρωσης της. Πριν από ακριβώς 230 χρόνια, στις 21 Αυγούστου του 1791, οι μαύροι σκλάβοι του νησίου εξεγείρονται ενάντια στους Γάλλους αποικιοκράτες. Με ηγέτες τους Τουσέν Λουβερτίρ και Ζαν-Ζακ Ντεσαλίν οι μαύροι σκλάβοι νίκησαν διαδοχικά τον γαλλικό, τον ισπανικό και τον αγγλικό στρατό και, το 1804, ίδρυσαν την πρώτη “μαύρη δημοκρατία”. 

Οι μεγάλες δυνάμεις όμως, προχώρησαν σε οικονομικό αποκλεισμό της νεαρής χώρας και απαίτησαν να δοθούν αποζημιώσεις(!) 150 εκατομμυρίων φράγκων. Η αποπληρωμή των δανείων ήταν εξουθενωτική και οδήγησε τη χώρα να δανείζεται από τις τράπεζες των ΗΠΑ. Το 1915, αμερικάνικες στρατιωτικές δυνάμεις εισέβαλαν στη χώρα, όπου και έμειναν μέχρι το 1934 ως δύναμη κατοχής για να εξασφαλίζουν την αποπληρωμή του χρέους προς τις τράπεζες τους και την προστασία των αμερικάνικων εταιρειών. Από τότε, οι ΗΠΑ επενέβησαν στρατιωτικά άλλες δύο φορές (1957 και 1959) για να προστατέψουν τον εκλεκτό τους πρόεδρο Φρανσουά Ντιβαλιέ, ξανά το 2004 επί Μπιλ Κλίντον για να ρίξουν τον αριστερό πρόεδρο Αριστίντ και άλλη μία φορά το 2010 με πρόφαση τον σεισμό.

Εξέγερση

Το 1986, όταν οι Αϊτινοί είχαν εξεγερθεί ενάντια στον γιό του Φρανσουά, τον Ζαν-Ζακ Ντιβαλιέ, ο οποίος εφάρμοζε τις νεοφιλελεύθερες επιταγές των ΗΠΑ με τον πιο βίαιο τρόπο, οι τελευταίες τον εγκατέλειψαν, αλλά πέρασαν τη σκυτάλη στο ΔΝΤ. Το ταμείο θα έδινε δάνεια στη χώρα και τη νέα κυβέρνηση με αντάλλαγμα τα γνωστά προγράμματα αναδιάρθρωσης των οποίων οι όροι περιλάμβαναν, μεταξύ άλλων, την κατάργηση πρόσφατα ψηφισμένου νόμου που έδινε αυξήσεις 10% στους εργάτες και τις εργάτριες, απαγόρευση των επιδοτήσεων στους αγρότες και άνοιγμα της αγοράς στα -επιδοτούμενα- προϊόντα των ΗΠΑ. Μέσα σε λίγα χρόνια οι κατεστραμμένοι αγρότες εγκατέλειπαν ο ένας μετά τον άλλον την ύπαιθρο κάνοντας την πρωτεύουσα, Πορτ-ο-Πρενς, μια πόλη με πάνω από ένα εκατομμύριο κατοίκους -από 230.000- μέσα σε μια εικοσαετία. 

Η πρωτεύουσα, όπως και το Λε Κάιγ που χτύπησε ο πρόσφατος σεισμός, χτίστηκαν όπως-όπως, παρά την πλούσια σε ισχυρούς σεισμούς ιστορία της χώρας. Η αποπληρωμή του χρέους ήταν πιο σημαντική από την αντισεισμική προστασία και από τις ζωές των απλών ανθρώπων. 

Πάνω στα συντρίμια των σεισμών και του ΔΝΤ, όπου ανθίζουν σήμερα συμμορίες που πουλάνε προστασία σε πόλεις και καταυλισμούς και έχουν στα χέρια τους το λαθρεμπόριο των προϊόντων της ανθρωπιστικής βοήθειας, οι ιμπεριαλιστές έρχονται και πάλι να πουλήσουν προστασία. Οι Αϊτινοί όμως έδειξαν με την εξέγερση τους, τον Φλεβάρη του 2019, πως έχουν τη διάθεση να παλέψουν τόσο ενάντια στις επεμβάσεις, όσο και ενάντια στη δική τους διεφθαρμένη άρχουσα τάξη και την κυβέρνηση του Ζοβενέλ Μουάζ.

Η Αϊτή χτυπήθηκε από τον σεισμό τις ίδιες μέρες που στην Ελλάδα οι πυρκαγιές έκαιγαν παντού. 199 χρόνια πριν, το 1822, η Αϊτή ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώριζε το ανεξάρτητο ελληνικό κράτος. “Πολίτες, μεταφέρετε στους συμπατριώτες σας τις θερμότερες ευχές για απελευθέρωση, που σας στέλνει ο λαός της Αϊτής”, έγραφε μεταξύ άλλων ο Αϊτινός ηγέτης Ζαν Πιερ Μπουαγέ. Πνιγμένη από τον πόλεμο και τα χρέη, η Αϊτή έστειλε στην επαναστατημένη Ελλάδα 45 τόνους καφέ προς πώληση, για να αγοραστούν όπλα και 100 Αϊτινούς εθελοντές, που πέθαναν όλοι κατά τη διάρκεια του ταξιδιού προς την Ελλάδα. 

Κι όμως, η επίσημη πολιτική ηγεσία δεν βρήκε ούτε δυο λόγια συμπαράστασης να πει για τη σημερινή τραγωδία της Αϊτής. Ο Μητσοτάκης σαν γνήσιος ανιστόρητος ρατσιστής, δεν άρθρωσε ούτε καν ένα υποκριτικό μήνυμα αλληλεγγύης των δύο λαών. Η ανατροπή του είναι το καλύτερο μήνυμα αλληλεγγύης που μπορούμε να στείλουμε στον κόσμο της Αϊτής.