Την περασμένη βδομάδα κυκλοφόρησε η είδηση ότι σε διάρκεια εργασιών ανάπλασης γύρω από το μνημείο της Εθνικής Αντίστασης στον δήμο Νεάπολης-Συκεών στη Θεσσαλονίκη, έχουν αποκαλυφθεί οι σκελετοί εκτελεσμένων αγωνιστών και αγωνιστριών στη διάρκεια του Εμφυλίου.
Οι σκελετοί εντοπίστηκαν κοντά στο σημείο που βρισκόταν η περιβόητη φυλακή του Επταπυργίου, το Γεντί-Κουλέ. Εκεί, σε μια έκταση που τότε ήταν ακατοίκητη, γίνονταν οι εκτελέσεις. Οι πρώτοι σκελετοί είχαν εντοπιστεί στο τέλος του 2024 και από τότε έχουν εντοπιστεί συνολικά 33, σε ομαδικούς τάφους.
Και όπως δηλώνει η αρχαιολόγος Σταυρούλα Τσεβρένη, που επιβλέπει τις εργασίες εκσκαφής, η αναζήτηση κι άλλων ομαδικών τάφων στη γύρω περιοχή θα συνεχιστεί. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα εντοπιστούν δεκάδες ή εκατοντάδες ακόμα σκελετοί, μαζί με τα απομεινάρια από ρούχα, κάλυκες από σφαίρες σφηνωμένες σε κρανία από τις χαριστικές βολές των επικεφαλής των εκτελεστικών αποσπασμάτων.
Ο ιστορικός Σπύρος Κουζινόπουλος αναφέρει σε άρθρο του στην Εφημερίδα των Συντακτών του Σαββατοκύριακου ένα κείμενο του Ηλία Πετρόπουλου που έχει πάει επανειλημμένα στον τόπο των εκτελέσεων: «Στη διάρκεια του Ανταρτοπολέμου, τα στρατοδικεία της Θεσσαλονίκης δουλεύανε ρολόι. Με τον ίδιο ρυθμό δουλεύανε και τα εκτελεστικά αποσπάσματα. Οι εκτελέσεις γινόντουσαν πίσω από το Γεντί Κουλέ. Τα πτώματα τα έθαβαν επιτόπου».
Στην πραγματικότητα, τις σωρούς των εκτελεσμένων τις πετούσαν σε ομαδικούς λάκκους, χωρίς να υπάρχει κανένα διακριτικό. Ακόμα πιο ανατριχιαστική είναι η συνέχεια σύμφωνα με τον Πετρόπουλο:
«Αυτή ήταν η κατάσταση στο νεκροταφειάκι από το καλοκαίρι του 1949, που κάπως κοπάσανε οι τουφεκισμοί, μέχρι τη νίκη του Πλαστήρα. Με την κυβέρνηση Πλαστήρα οι μανάδες ξεθάρρεψαν και έχτισαν, μέσα σε χρόνο ρεκόρ, όλους τους τάφους. Αυτήν τη φορά ο τυχόν επισκέπτης βρισκότανε μπροστά σ’ ένα πραγματικό νεκροταφείο.
Μόλις όμως έπεσε ο Πλαστήρας, ο διοικητής του Γ’ Σώματος Στρατού (το γουρούνι) έστειλε την μπουλντόζα που κατέστρεψε δια παντός το σεπτό νεκροταφείο των τουφεκισμένων κομμουνιστών. Και σαν να μην έφτανε αυτό, διέταξε (το ίδιο γουρούνι) να σπείρουν πάνω στους τάφους κριθάρι».
Από το 1946 και μέχρι το 1949 με βάση κυρίως αποφάσεις εκτάκτων στρατοδικείων που ήταν αρμόδια για την εκδίκαση υποθέσεων που αφορούσαν παραβάσεις των «εκτάκτων μέτρων» (Γ΄ Ψήφισμα, ΑΝ 509, κ.ά.) εκτελέστηκαν τουλάχιστον 3.400 αγωνιστές και αγωνίστριες της Αντίστασης. Η λέξη «τουλάχιστον» δεν είναι τυχαία, στην πραγματικότητα κανείς δεν γνωρίζει τον ακριβή αριθμό.
Αερολογίες
Συνηθίζεται, όλο και πιο συχνά, να θάβεται αυτή η ιστορία κάτω από τις αερολογίες του Καλύβα (ένα παράδειγμα) γενικώς περί βίας που κατάπιε την ελληνική κοινωνία τη δεκαετία του 1940, από τη μια η «μαύρη» από την άλλη η «κόκκινη» βία. Άλλωστε, η «εθνική ιστορικός» Μ. Ευθυμίου μας ενημέρωσε μόλις την περασμένη βδομάδα ότι ο Εμφύλιος ξεκίνησε το 1943.
Όμως, οι χιλιάδες εκτελέσεις του Εμφυλίου (και μετά) δεν ήταν προϊόν κάποιου παροξυσμού. Στηρίζονταν στους περίφημους «νόμους του κράτους» και τους μηχανισμούς του, όπως της λεγόμενης ανεξάρτητης Δικαιοσύνης. Με άλλα λόγια ήταν κρατικές δολοφονίες, κομμάτι της αντεπανάστασης που εξαπέλυσε η άρχουσα τάξη και οι ιμπεριαλιστές σύμμαχοί της για να τσακίσουν τον κόσμο της Αντίστασης. Οι στρατοδίκες καταδίκαζαν στο σωρό, ο στρατός εκτελούσε, και οι δικαστές ούτε τις σωρούς των νεκρών δεν επέτρεπαν να πάρουν οι άνθρωποί τους.
Κι ακόμα κι όταν «καταλάγιασαν τα πάθη», όπως λέει η γνωστή φράση κλισέ, αναγνωρίστηκε η Αντίσταση από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και επήλθε η «εθνική συμφιλίωση» η «συνέχεια του κράτους» δεν διακόπηκε. Και έτσι, δεν έσπασε και η σιωπή που είχε επιβάλλει για τα εγκλήματά του. Η συγκάλυψη δεν είναι λέξη που ανακαλύφτηκε με τα εγκλήματα των Τεμπών ή της Πύλου.