Ο θάνατος του σ. Ευτύχη Μπιτσάκη αφήνει ένα δυσαναπλήρωτο κενό για την Επαναστατική Αριστερά και στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς.
Έζησε, αγωνίστηκε, έγραψε, δίδασκε υπηρετώντας πάντα την οργανωμένη πάλη ενάντια στο εκμεταλλευτικό και καταπιεστικό καπιταλισμό με πυξίδα την ανατροπή του για «μια ρεαλιστική Επαναστατική Ουτοπία», όπως έγραφε στο βιβλίο του για την «Ανθρώπινη φύση», γιατί «η ουτοπία δεν είναι κατ’ ανάγκην όνειρο... ο σοσιαλισμός είναι μια δυνάμει επαναστατική ουτοπία. Δεν υπάρχει ακόμα αλλά αποτελεί μια ρεαλιστική δυνατότητα...».
Γι’ αυτή την «ρεαλιστική δυνατότητα», πίστευε στην άποψη του Λένιν ότι «χωρίς επαναστατική θεωρία δεν υπάρχει επαναστατική δράση». «Ο σοσιαλισμός είναι εγγεγραμμένος στα «γονίδια» του καπιταλισμού», έγραφε, «αλλά για να γεννηθεί χρειάζεται, ανάμεσα στα άλλα, η ενότητα θεωρίας και πράξης». Αυτό τον οδήγησε στη ρήξη με το ΚΚΕ το 1989 και την κυβέρνηση Τζανετάκη αλλά και με τον «υπαρκτό σοσιαλισμό» της ΕΣΣΔ και του ανατολικού μπλοκ.
Είχε δίκιο όταν έγραφε ότι «η φτωχή, οικονομίστικη, έκπτωτη μορφή του απολογητικού μαρξισμού, περιόρισε τους ανοικτούς ορίζοντες της μαρξικής ανθρωπολογίας, σε μια μίζερη αντίληψη, όπου ο καθένας θα απολάμβανε “τα λίγα γραμμάρια ευτυχίας του” υπό το άγρυπνο και “προστατευτικό” μάτι του κόμματος και της μυστικής αστυνομίας. Ο σοσιαλισμός δεν θα πρέπει να είναι απλώς μια ριζική αλλαγή των σχέσεων ιδιοκτησίας και των συνακολούθως σχέσεων παραγωγής. Για να γίνει βιώσιμη η ανθρωπότητα και αξιοβίωτη η ζωή, χρειάζεται επιπλέον, μια ριζική αλλαγή του μεταβολισμού του ανθρώπου με το ανόργανο σώμα του (τη Γη) και των ανθρώπινων σχέσεων. Απαιτείται ένα νέο σύστημα αξιών που δεν θα στηρίζεται στην ατομική ιδιοκτησία και στο φετίχ του υλικού πλούτου, αλλά στις σχέσεις αλληλεγγύης, κοινής προσπάθειας και πνευματικής καλλιέργειας... προϋπόθεση ο σοσιαλισμός χωρίς βαρβαρότητα».
Γιατί ο Μπιτσάκης, μέσα από την οργανωμένη πάλη, τις νίκες και ήττες της Αριστεράς, τις φυλακίσεις και τις εξορίες, τη μελέτη των κλασσικών του Μαρξισμού και της ιστορίας των ανθρώπινων κοινωνιών και επαναστάσεων, τις φυσικές επιστήμες και τη διαλεκτική του “φυσικού κόσμου” διαμορφωνόταν ο ίδιος πολιτικά αλλά και διαμόρφωνε τη σκέψη και την αντίληψη εκατοντάδων χιλιάδων αγωνιστών. Αυτή η διαλεκτική σχέση που τον ακολουθούσε σε όλη τη ζωή, τον έκανε ταυτόχρονα ανήσυχο, σεβαστό αλλά και «αιρετικό».
Και αυτό το γνωρίζουμε, από πρώτο χέρι, στο Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα γιατί μας έκανε την τιμή να είναι πολλές φορές ομιλητής στο Φεστιβάλ του «Μαρξισμός» μιλώντας αλλά και συζητώντας μαζί μας για την διαλεκτική, τις επιστήμες αλλά και για την τακτική και την στρατηγική που έπρεπε να έχει η Αριστερά. Συζητήσεις που δύσκολα τις ξεχνάει όποιος/α τις παρακολούθησε.
Το ίδιο και με τις παρουσιάσεις στα αμέτρητα βιβλία του, τις εντυπωσιακές διαλέξεις-μαθήματα στα Πανεπιστήμια της Αθήνας, των Ιωαννίνων αλλά και της Γαλλίας, στις πολιτικές συγκεντρώσεις όλου του φάσματος της Αριστεράς που ποτέ δεν αρνιόταν να είναι ομιλητής γιατί ήθελε το διάλογο και τη συνεργασία μέσα στην Αριστερά.
Στον πρόλογο του τελευταίου βιβλίου του, «Για μια εγκόσμια ηθική», γράφει: «Και, παρόλη την υπέρβαση της πρόσκαιρης ατομικότητας μέσα στο κοινωνικό έργο, το δράμα του θανάτου θα ανασύρει πάντα στο πεδίο της συνείδησης τα οριακά ερωτήματα για τη ζωή... Μια ζωή δημιουργική και πλήρης βοηθά στη νηφάλια αντιμετώπιση του τέλους. Μπορεί ο ποιητής-αγωνιστής να λέει για το κόμμα του: «Με έκανες άφθαρτο, γιατί με σένα δεν τελειώνει ποτέ η ζωή μου» (Pablo Neruda)∙ κι ωστόσο η ζωή τελειώνει, έστω κι αν το έργο του άτομου συνεχίζεται μέσα στη ζωή των επόμενων γενεών».
Πράγματι, την Τρίτη 19 Αυγούστου η “δημιουργική και πλήρης” ζωή του Ευτύχη “τελείωσε” αλλά μας αφήνει μία πολύτιμη παρακαταθήκη για όλες και όλους εμάς και στον αγώνα μας για να κάνουμε πράξη αυτή τη «ρεαλιστική Ουτοπία» γιατί «σε μας εναπόκειται να κάνουμε, με τους αγώνες μας, διατηρήσιμη και αξιοβίωτη τη ζωή στον πλανήτη, που τον φωτίζει, τον θερμαίνει και του δίνει ζωή, ένας μέτριος Ήλιος, με πεπερασμένη –και αυτός– διάρκεια».
Συλλυπητήρια στην οικογένειά του, στους δικούς του ανθρώπους και στα μέλη της Κομμουνιστικής Απελευθέρωσης που είχαν την τιμή να τον έχουν στην οργάνωσή τους.
Αθάνατος!
ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ
Αποχαιρετούμε ένα σπουδαίο άνθρωπο, κομμουνιστή, επιστήμονα και φιλόσοφο, που με τη στάση του και το τεράστιο έργο σημάδεψε το κομμουνιστικό κίνημα στην Ελλάδα, από την κατοχή ως σήμερα, ιδιαίτερα στις στιγμές της αναγκαίας επαναστατικής αναζήτησης και κομμουνιστικής τομής. Μείναμε λιγότεροι, γίναμε φτωχότεροι: η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, η μαρξιστική διανόηση, η οικογένεια του, η αριστερά, η οργάνωση του η Κομμουνιστική Απελευθέρωση.
Ο σ. Ευτύχης, όμως, μας έκανε όλους πλουσιότερους με το μεγάλο θεωρητικό και συγγραφικό του έργο, τις διηγήσεις του, τις παρεμβάσεις του, τους αγώνες του.
Έζησε 98 χρόνια, γεννημένος το Δεκέμβρη του 1927 στο Κάδρος Κανδάνου, της επαρχίας Κισσάμου του νομού Χανίων. Πνεύμα πρωτοπόρο και ανήσυχο μπήκε στην ΕΠΟΝ το 1943 σε ηλικία 16 ετών για να παλέψει ενάντια στη φασιστική κατοχή. Καταδικάστηκε σε θάνατο σε ηλικία 19 ετών και μετά από ποινή που μετατράπηκε σε 18ετή κάθειρξη έμεινε δεσμώτης μέχρι το 1955. Φυλακίστηκε στο Ιτζεδίν στο Καλάμι Χανίων, στις φυλακές Αβέρωφ, στη Σύρο και εξορίστηκε στη Γυάρο.
Μετά την επιστροφή του από την εξορία, χρεώθηκε ως μέλος του ΚΚΕ σε διάφορα καθήκοντα. Στη Σπουδάζουσα της ΕΔΑ Αθήνας ως Γραμματέας της από το 1956-1958, στην εφημερίδα Αυγή, στην Εκτελεστική Επιτροπή της ΕΔΑ, υπεύθυνος του θεωρητικού περιοδικού Σύγχρονα Θέματα. Μετά τη λήψη του πτυχίου του, το 1958, δούλευε σε ιδιωτική φαρμακευτική εταιρεία. Με την έλλειψη πιστοποιητικού κοινωνικών φρονημάτων για να μπορέσει να συνεχίσει το ερευνητικό και διδακτικό έργο του, το 1965 αποφάσισε να φύγει στην Γαλλία για διδακτορικές σπουδές και διδασκαλία, έτσι η δικτατορία στην Ελλάδα τον βρήκε στο εξωτερικό όπου ανέπτυξε πλούσια αντιχουντική δράση. Διετέλεσε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ από το 1968-1973. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1976. Συνέβαλε στη συνέχεια στην έκδοση των θεωρητικών περιοδικών Επιστημονική Σκέψη.
Αποχώρησε από το ΚΚΕ το 1989 και εντάχτηκε στο Νέο Αριστερό Ρεύμα. Εκλέχτηκε στην Πολιτική Επιτροπή του ΝΑΡ το 1990. Συνέβαλε στην έκδοση για μεγάλο διάστημα της Διαλεκτικής και από το 1992 ως εκδότης του 3μηνιαίου θεωρητικού περιοδικού Ουτοπία.
Εντάχτηκε στη νέα οργάνωση, Κομμουνιστική Απελευθέρωση από τη συγκρότηση της το 2025 ως μέλος της Οργάνωσης Βάσης Ανατολικών, προσβλέποντας όπως ο ίδιος δήλωσε «Με βάση την θετική και την αρνητική πείρα του ελληνικού και του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος, χρειάζεται να περάσουμε σε μια νέα περίοδο δημιουργικών επεξεργασιών και ανάπτυξης της μαρξιστικής θεωρίας, με την ενεργητική συμβολή όλων μας. Γιατί η πληρότητα της ζωής σήμερα μπορεί να πραγματωθεί μόνο με τη συνειδητή συμμετοχή στην πράξη για το ξεπέρασμα της ταξικής δουλείας και των αλλοτριώσεων που αυτή συνεπάγεται».
Είχε σπουδές στη Χημεία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, Θεωρητική Φυσική και Φιλοσοφία στο Παρίσι. Το έργο του σε όλα τα πεδία πλούσιο ειδικά για τη σχετικότητα και την κβαντική μηχανική. Επίσης, για την οντολογία, τη γνωσιοθεωρία, τη φιλοσοφία, την ανθρωπολογία.
Μιλούσε αγγλικά και γαλλικά. Δίδαξε στα Πανεπιστήμια του Παρισιού και των Ιωαννίνων. Συμμετείχε σε πολλά διεθνή επιστημονικά και φιλοσοφικά συνέδρια.
Πολυσχιδής και πολυγραφότατος. Δεκάδες τα βιβλία του που έχουν εκδοθεί, αρκετά έχουν κυκλοφορήσει αρχικά σε ξένες γλώσσες, ενώ πολλά έχουν μεταφραστεί στις κυριότερες ευρωπαϊκές γλώσσες. (...)
Με τα έργα του συνέβαλε καθοριστικά στο άνοιγμα των οριζόντων όλων μας, σηματοδότησε τις γνώσεις, τη συνείδηση και τις επιλογές της νέας γενιάς και των μεγαλύτερων.
Ο Ευτύχης στάθηκε σε αυτό το ταξίδι ένας αιρετικός, ριζοσπάστης, συνεχώς οργανωμένος κομμουνιστής με απόψεις που υπεράσπιζε με πείσμα και επιμονή, με διαφωνίες που διατύπωνε με πολιτικό πολιτισμό και ανοικτά. Πολυσχιδής, πρωτοπόρος, απαιτητικός. Δημιουργικό και ανήσυχο πνεύμα. Απαιτητικός για την επαναστατική θεωρία, καθώς όπως έλεγε συχνά «δεν υπάρχει χωρίς θεωρία επαναστατική πράξη», την ανάπτυξη του μαρξισμού και του διαλεκτικού υλισμού ιδιαίτερα απευθυνόμενος προς τους νέους κομμουνιστές και αγωνιστές
Είναι από τους κορυφαίους και τολμούμε να πούμε ίσως και ο κορυφαίος έλληνας διανοούμενος, που έχει δώσει έργα, μελέτες, έρευνες σε ένα μεγάλο πεδίο επιστημονικών, φιλοσοφικών και πολιτικών θεμάτων. (...)
Ο Ευτύχης έχει διεθνή αναγνώριση από τους επιστήμονες και μαρξιστές. Ανήκει σε όλες και όλους μας. Άφησε ένα τεράστιο έργο που είναι ανεκτίμητο που εμείς ως Κομμουνιστική Απελευθέρωση θα το αξιοποιούμε συνεχώς και ένα μεγάλο κενό που θα δώσουμε όλες τις δυνάμεις μας να το καλύψουμε.
Αθάνατος.
Από την ανακοίνωση της οργάνωσης Κομμουνιστική Απελευθέρωση για το θάνατο του συντρόφου Ευτύχη Μπιτσάκη