Αντιφασιστικό και αντιρατσιστικό κίνημα
Διεθνής κατακραυγή για τις επαναπροωθήσεις

12/9/21, Αφγανοί πρόσφυγες σε φουσκωτή βάρκα στο Αιγαίο. Φωτό: AP / Emrah Gurel

Μια συγκλονιστική καταγγελία έφερε στο φως η εφημερίδα New York Times την 1η Δεκέμβρη. Ένας διερμηνέας αφγανικής καταγωγής έπεσε θύμα βίαιης επαναπροώθησης τον Σεπτέμβριο, όταν οι συνοριοφύλακες στα ελληνοτουρκικά σύνορα του Έβρου τον πέρασαν για αιτούντα άσυλο! Όπως περιέγραψε στους NYT ο διερμηνέας, κατευθυνόταν στη Θεσσαλονίκη για το ρεπό του, όταν η αστυνομία σταμάτησε το λεωφορείο στο οποίο επέβαινε και κατέβασε τον ίδιο και αρκετούς ακόμη πρόσφυγες.

Οι αστυνομικοί τους χτύπησαν και τους έγδυσαν, ενώ τους άρπαξαν τηλέφωνα, χρήματα και έγγραφα. Όταν προσπαθούσε να τους εξηγήσει ποιος είναι, αυτοί γελούσαν και τον χτυπούσαν κι άλλο. Στη συνέχεια τα θύματα μεταφέρθηκαν σε μια απομακρυσμένη αποθήκη, όπου κρατήθηκαν με τουλάχιστον 100 άτομα ακόμα, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών. Τέλος, φορτώθηκαν σε μικρές βάρκες στον Έβρο και σπρώχτηκαν προς την Τουρκία.

Ο διερμηνέας, που από φόβο για τη ζωή του έχει ζητήσει από τους ΝΥΤ να μην αποκαλύψουν την ταυτότητά του, είναι μόνιμος κάτοικος Ιταλίας. Δούλευε με τη Φρόντεξ στα ελληνοτουρκικά σύνορα ως μέλος ομάδας ειδικών που ο σκοπός τους είναι να βοηθούν τις αρχές να επικοινωνούν με τους πρόσφυγες στα σύνορα. Μετά την επαναπροώθηση κατάφερε να φτάσει στην Κωνσταντινούπολη, όπου και επικοινώνησε με το ιταλικό προξενείο το οποίο εξασφάλισε την ασφαλή επιστροφή του στην Ιταλία.

Η Ίλβα Γιόχανσον μίλησε με τον καταγγέλλοντα και δήλωσε «εξαιρετικά προβληματισμένη» με την αφήγησή του. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αξιολογούν την καταγγελία του ως αξιόπιστη ενώ δηλώνουν ότι αυτή συνοδεύεται με αποδεικτικό υλικό, όπως ηχητικά και βίντεο. Ο Θεοδωρικάκος σε επικοινωνία του με τη Γιόχανσον υποσχέθηκε ότι το περιστατικό θα διερευνηθεί, ωστόσο το Γραφείο Τύπου του Υπουργείου ΠροΠο δήλωσε ότι «οι προκαταρκτικές έρευνες φαίνεται να δείχνουν ότι τα γεγονότα δεν έγιναν όπως παρουσιάζονται».

Η καταγγελία του διερμηνέα ακολουθεί ένα μοτίβο που έχει καταγγελθεί ξανά και ξανά, έχει καταγραφεί από οργανώσεις, έχει διασταυρωθεί και τεκμηριωθεί από διεθνή ΜΜΕ: η αστυνομία απαγάγει πρόσφυγες στα σύνορα, τους κλέβει και τους βασανίζει και τελικά τους πετάει έξω από τη χώρα. Και η ελληνική κυβέρνηση απέναντι στις καταγγελίες και τα συντριπτικά στοιχεία, συνεχίζει στο μοτίβο με το οποίο απάντησε ο Μητσοτάκης στη δημοσιογράφο Ίνγκεμποργκ Μπέουχελ: λέει ψέματα αρνούμενη τα πάντα.

Μαρτυρίες

Το Mare Liberum είναι ένα παρατηρητήριο δικαιωμάτων που διαθέτει δυο πλοία. Έχοντας έρθει αντιμέτωπο με μια σειρά απαγορεύσεις, διώξεις και αποκλεισμούς, κατάφερε παρόλα αυτά να καταγράψει δεκάδες προσωπικές μαρτυρίες προσφύγων που υπέστησαν επαναπροώθηση, καθώς και να διασταυρώσει τις πληροφορίες για χιλιάδες ακόμα pushbacks. 

Όπως αναφέρει: «Οι επαναπροωθήσεις είναι σχεδόν καθημερινό φαινόμενο στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Μόνο το 2020 μετρήσαμε 321 επαναπροωθήσεις στο Αιγαίο, με 9.798 ανθρώπους να έχουν επαναπροωθηθεί. […] Τα νούμερα αυτής της αναφοράς θα πρέπει να κατανοηθούν σαν μια προσέγγιση των πραγματικών αριθμών. Με δεδομένη την έλλειψη διαφάνειας και την ενεργητική αποσιώπηση των επαναπροωθήσεων από τις αρμόδιες αρχές, μπορεί να υποτεθεί ότι ένας μεγαλύτερος αριθμός επαναπροωθήσεων έλαβαν χώρα μέσα στο 2020 από αυτόν που παρουσιάζεται εδώ». Στην ίδια αναφορά το Mare Liberum τονίζει ότι το 2020 μόλις 9.687 πρόσφυγες έφτασαν στις ακτές των νησιών του Αιγαίου. Είναι ο μικρότερος καταγεγραμμένος αριθμός αφίξεων όλα τα χρόνια που υπάρχουν τα σχετικά δεδομένα της Ύπατης Αρμοστείας από το 2014. Το 2019 είχαν φτάσει γύρω στις 60 χιλιάδες πρόσφυγες.

Όπως άλλωστε φαίνεται στα στοιχεία του Mare Liberum, οι αφίξεις έπεσαν ραγδαία από τον Μάρτη του 2020 και μετά. Είναι η εποχή που η κυβέρνηση ΝΔ, είτε με τη δικαιολογία του «υβριδικού πολέμου» του Ερντογάν, είτε με τη δικαιολογία της πανδημίας, κήρυξε τον πόλεμο στους πρόσφυγες. Έναν πόλεμο που είχε συνέπειες στα χερσαία και θαλάσσια σύνορα, με νεκρούς και ακραία καταστολή, στη διαδικασία ασύλου που διακόπηκε για έναν ολόκληρο μήνα, στις ζωές των προσφύγων στα καμπ που τους απαγορεύτηκε η έξοδος για εβδομάδες.

Η καταγγελία του Αφγανού διερμηνέα έρχεται λίγες μόλις μέρες μετά τον θάνατο πάνω από 12 ανθρώπων στα σύνορα της Λευκορωσίας με την Πολωνία, καθώς και πέντε μέρες μετά τον πνιγμό 27 προσφύγων στο φρικτό πέρασμα του Καλαί από τη Γαλλία στη Βρετανία. Στο Καλαί, το βρετανικό λιμενικό κατηγορείται για παράνομες επαναπροωθήσεις, ενώ η γαλλική αστυνομία πραγματοποιεί μαζικές εξώσεις και καταστροφές καταυλισμών των προσφύγων. Αυτή είναι η φονική προσφυγική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης την οποία ο Μητσοτάκης υπηρετεί δείχνοντας υπερβάλλοντα ζήλο. Και είναι καθαρή υποκρισία να θάβονται οι καταγγελίες των δημοσιογράφων και ερευνητών κάτω από κραυγές για την εργαλειοποίηση των προσφύγων από τον Ερντογάν και τον Λουκασένκο.