Πολιτική

Ο θόρυβος που προκάλεσε το άρθρο του Φίλη και η αντιπαράθεση για το αν ο διωγμός των Ποντίων ήταν γενοκτονία ή εθνοκάθαρση (βλέπε Εργατική Αλληλεγγύη νο 1198, «Χρυσαυγίτες ως “αγανακτισμένοι Πόντιοι”») στάθηκε αφορμή για να ξανανοίξει μια παλιά συζήτηση στην Αριστερά: η σχέση της με το έθνος και κατά συνέπεια την ιστορία. Καταρχήν είναι μια καλοδεχούμενη συζήτηση. Η Αριστερά που παλεύει ενάντια στα μνημόνια πρέπει να έχει άποψη γι’ αυτά τα ζητήματα για να μην αφήνει έδαφος στη δημαγωγία της δεξιάς και των φασιστών. Το ζήτημα είναι βέβαια πως απαντάμε, με ποια θεωρητικά εργαλεία και ποια πολιτικά επιχειρήματα. 

 

Μια απάντηση έδωσε ο γνωστός σκιτσογράφος Στάθης Σταυρόπουλος στην ιστοσελίδα enikos.gr –με ένα κείμενο που τιτλοφορείται «Ένας καρκίνος που τραγουδάει ακόμα» (5 Νοέμβρη). Όπου «καρκίνος», σύμφωνα με τον Στάθη είναι: «η τροτσκιστικής καταγωγής ανάλυση της σχέσης του έθνους και των τάξεων» η οποία «χαρακτηρίζει ένα μέρος της σύγχρονης Αριστεράς μάλιστα εκείνης που επί πολλά χρόνια τώρα, συμπλέοντας με τον ‘εκσυγχρονισμό’, διέθετε και διαθέτει το λύειν και το δεσμείν στην Ακαδημαϊκή Κοινότητα (ιδιαιτέρως στους τομείς των ανθρωπιστικών γραμμάτων)». 

 

Το να τσουβαλιάζεται η επαναστατική αριστερά με τους «εκσυγχρονιστές» και τους νεοφιλελεύθερους ευρωπαϊστές, είναι από μόνο του πρόκληση. Το να γράφονται αυτά από έναν άνθρωπο σαν τον Στάθη που μερικούς μήνες πριν δεν είχε κανένα πρόβλημα να συνυπάρχει στον ΣΥΡΙΖΑ με πρώην «εκσυγχρονιστές» και «ευρωπαϊστές» δείχνει τουλάχιστον απουσία της αίσθησης του μέτρου.   

 

Όμως, ποια είναι η «τροτσκιστικής καταγωγής» ανάλυση; Ότι τα έθνη, και το ελληνικό, δεν είναι οντότητες με ιστορία χιλιετηρίδων, αλλά γεννήθηκαν και διαμορφώθηκαν χέρι-χέρι με τον καπιταλισμό. Ο Στάθης ξιφουλκεί ενάντια στην άποψη ότι τα έθνη είναι «απότοκα των αστικών επαναστάσεων» και ενάντια σε όσους αμφισβητούν την συνέχεια του ελληνικού έθνους –την περίφημη «τρισχιλιόχρονη ιστορία του». 

 

Καταρχήν να επισημάνουμε ότι αυτή η άποψη δεν έχει τίποτα το «τροτσκιστικό». Το 1924 ο Γιάννης Κορδάτος δημοσίευσε το βιβλίο «Η Κοινωνική Σημασία της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821», όπου δήλωνε χωρίς περιστροφές ότι η επανάσταση ήταν έργο των αστών και όχι των προαιώνιων πόθων του «Ελληνισμού». Και στη δεύτερη έκδοση του ίδιου βιβλίου το 1946, σε μια εποχή που μόνο για φιλοτροτσκιστικές συμπάθειες δεν μπορεί να «κατηγορηθεί» ο Κορδάτος, έγραφε στην Εισαγωγή του ότι «η ιδέα πως η σημερινή νεοελληνική εθνότητα βαστά τα ίσα από την αρχαία Ελλάδα κι ακόμα πως το Βυζαντινό Κράτος ήταν απόλυτα ελληνικό.. δεν είναι καθόλου σωστές… Το έθνος είναι φαινόμενο των νεότερων χρόνων». 

 

Οι αντιτροτσκιστικές προκαταλήψεις του Στάθη πάνε μαζί με ένα κρεσέντο εθνικισμού. Διαβάζουμε ότι: «Η σύγχρονη Ελλάδα είναι ένα κράτος εθνικώς ομοιογενές κατά 98% τουλάχιστον», ότι: «Ο Ελληνισμός τον προηγούμενο αιώνα συρρικνώθηκε στο πλαίσιο του Νεότερου Ελλαδικού Κράτους και της Κυπριακής Δημοκρατίας». Πώς έγινε «εθνικά ομοιογενές» το ελληνικό κράτος; Μήπως με τη φωτιά και το σίδερο στις δεκαετείς εξορμήσεις του από το 1912 μέχρι το 1922 όταν η εδαφική του έκταση μεγάλωσε δυο και τρεις φορές; Και πως «συρρικνώθηκε ο Ελληνισμός»; Τέλος πάντων η άρχουσα τάξη «μας» τι πόλεμο έκανε στην Μικρασία από το 1919 μέχρι το 1922 και με ποιανών τις πλάτες;

 

 

Ο Στάθης υποστηρίζει ότι αυτές η «τροτσκιστικής καταγωγής» αναλύσεις είναι κομμάτι ενός σχεδίου: «Το 98% της εθνικής ομοιογένειας πρέπει να διαμελισθεί, να σαλαμοποιηθεί, να μη διαθέτει ούτε ‘πεζούλα’, ούτε πλαίσιο μέσα στο οποίο οι ταξικοί αγώνες θα μπορούσαν να γενικευθούν». 

 

Κι όμως, κάθε φορά που η Αριστερά προτίμησε να τυλιχτεί την γαλανόλευκη και να βασίσει την στρατηγική της στο «έθνος» και όχι στην τάξη, το αποτέλεσμα δεν ήταν η «γενίκευση των ταξικών αγώνων» αλλά η ήττα τους. Στην Αντίσταση η αντίληψη ότι «όλο το έθνος» πρέπει να είναι ενωμένο εκτός από μια χούφτα «εθνοπροδοτών» οδήγησε στους συμβιβασμούς με την άρχουσα τάξη και τους ιμπεριαλιστές «Συμμάχους», στις προδοσίες του Λίβανου και της Βάρκιζας. Αυτή η πορεία είχε ξεκινήσει χρόνια πριν, ακριβώς τότε που το ΚΚΕ εγκατέλειπε τις «στενές» ταξικές αναφορές στο όνομα των «πλατιών» διαταξικών μετώπων και το διεθνισμό στο όνομα του «εθνικού συμφέροντος» (κομμάτι ήταν και η προσαρμογή στα ιδεολογήματα της «εθνικής συνέχειας» στο πεδίο της ιστορίας). 

 

Επί της ουσίας ο Στάθης δεν λέει και πολύ διαφορετικά πράγματα από αυτά που έλεγε ο Τσίπρας και η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ πριν τον Γενάρη του 2015. Πρώτα η εθνική σωτηρία με την απαλλαγή από τα μνημόνια και μετά βλέπουμε για σοσιαλισμούς και άλλα «τροτσκιστικά». Την συνέχεια την γνωρίζουμε όλοι. Ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ που ήρθε ή θα έρθει σε ρήξη με αυτό το κόμμα δεν έχει κανένα λόγο να επαναλαμβάνει τα λάθη του Στάθη.