Εισηγήτριες ήταν η Φωτεινή Σιάνου, πρόεδρος του γυναικείου σωματείου ΚΕΔΕ, πρώην συνδικαλίστρια της ΟΤΟΕ και πρώην υπεύθυνη της Γραμματείας Γυναικών της ΓΣΕΕ, η Ειρήνη Λαγάνη, καθηγήτρια στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και η συγγραφέας του βιβλίου και υπεύθυνη σύνταξης του περιοδικού Σοσιαλισμός από τα Κάτω, Μαρία Στύλλου. Τη συζήτηση συντόνισε η Αργυρή Ερωτοκρίτου, γιατρός, μέλος του ΔΣ του Σωματείου Εργαζόμενων στο νοσοκομείο Γεννηματάς και της “Κίνησης για την απεργιακή 8 Μάρτη”.
Με τη συμβολή του βιβλίου στο να μετατραπεί η φετινή 8 Μάρτη, η Παγκόσμια Ημέρα Γυναικών, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε απεργιακή κινητοποίηση, ξεκίνησε η Αργυρή Ερωτοκρίτου. Θύμισε τις εκδηλώσεις παρουσίασής του σε δεκάδες εργατικούς χώρους από τον περασμένο Οκτώβρη όταν κυκλοφόρησε η πρώτη έκδοση. Ήταν μια πρωτοβουλία που, όπως είπε, έγινε η αφετηρία για να ανοίξει η συζήτηση της απεργιακής 8 Μάρτη στα συνδικάτα, κερδίζοντάς τα τελικά σε πανεργατικό επίπεδο. Στάθηκε στην επιτυχία της απεργίας με τις χιλιάδες γυναίκες και άντρες στο δρόμο, αλλά και στη σημασία της σαν πρώτο σταθμό για την κλιμάκωση αυτής της μάχης.
8 Μάρτη
Καρπός όλης αυτής της πορείας ήταν η δημιουργία της “Κίνησης για την απεργιακή 8 Μάρτη”, συνέχισε, μιας συλλογικότητας που συσπειρώνει τις πρωταγωνίστριες και τους πρωταγωνιστές της φετινής 8 Μάρτη και βάζει στόχο να συνεχίσει τους αγώνες, με κέντρο τους εργατικούς χώρους και τα συνδικάτα, σε όλα τα μέτωπα. Μία άμεση μάχη είναι να μην περάσουν οι αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα που ρίχνουν στα μαλακά φασίστες και βιαστές, είπε. Και έφερε το παράδειγμα του συνεδρίου της ΟΕΝΓΕ που, με πρωτοβουλία των μελών της Κίνησης, αποφάσισε να καταδικάσει αυτές τις αλλαγές και να κηρύξει στάση εργασίας και συμμετοχή στην αντιφασιστική διαδήλωση της 18 Απρίλη στο Εφετείο, στην επέτειο των 4 χρόνων από την έναρξη της δίκης της Χρυσής Αυγής.
“Χαίρομαι πολύ που το βιβλίο βρίσκεται στη δεύτερη έκδοση” ξεκίνησε την ομιλία της η Ειρήνη Λαγάνη, μιλώντας για την παρουσίαση της πρώτης έκδοσης που οργάνωσαν οι φοιτήτριες και οι φοιτητές του ΣΕΚ στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο. “Ήταν η πρώτη φορά νομίζω που ένα θέμα που αφορά το γυναικείο ζήτημα παρουσιάστηκε και συζητήθηκε και αυτό έγινε χάρη στο βιβλίο αυτό. Είχα την αίσθηση ότι οι φοιτητές και οι φοιτήτριες είχαν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για όσα ειπώθηκαν και ειλικρινά έχω την αίσθηση ότι τέτοιες εκδηλώσεις στον πανεπιστημιακό χώρο θα έπρεπε να γίνονται πιο συχνά”.
“Επίκαιρο” και “χρήσιμο” χαρακτήρισε στη συνέχεια το βιβλίο, περιγράφοντας την περίοδο στην οποία γράφτηκε. Συγκεκριμένα την περίοδο, όπως είπε, της οικονομικής κρίσης που “συνοδεύτηκε από καταρράκωση του κοινωνικού κράτους, την αύξηση της ανασφάλειας και της έμφυλης βίας”, αλλά και της εποχής που “ως γυναικείο πρότυπο προβάλλεται κατά κόρον από τα ΜΜΕ το άψογο αισθητικά μοντέλο που υπαγορεύει στις γυναίκες να αγωνίζονται για να διατηρήσουν με κάθε τρόπο την ομορφιά τους, προκειμένου να έχουν ανταλλακτική αξία μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα”. Για αυτούς τους λόγους τόνισε πως: “Η συγγραφέας σε ένα μικρό σε μέγεθος βιβλίο κατορθώνει να θέσει τα ερωτήματα και τον προβληματισμό που βρίσκονται σήμερα στην καρδιά της πάλης των γυναικών, θεωρώντας την πάλη αυτή αναπόσπαστο κομμάτι του αγώνα της εργατικής τάξης”.
Κόντρα στην απόπειρα του συστήματος να αποτρέψει, όπως είπε η Ε. Λαγάνη, τη συλλογική πάλη καταδικάζοντας στη λήθη την ιστορία του γυναικείου κινήματος, η ομιλία της περιέλαβε πολλά αποσπάσματα του βιβλίου και των ιστορικών του αναφορών. Ιδιαίτερα έμεινε στη Ρώσικη Επανάσταση του 1917, στο ξεκίνημά της από τις εργάτριες αλλά και στα τεράστια άλματα που έγιναν τότε για την απελευθέρωση των γυναικών.
“Χαίρομαι πάρα πολύ που είμαι εδώ και ευχαριστώ πολύ για την τιμητική πρόσκληση από το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο”, ξεκίνησε την ομιλία της η Φωτεινή Σιάνου, “Ενθουσιάστηκα τόσο πολύ από το βιβλίο, την πολύ απλή, κατανοητή και συγκεκριμένη γλώσσα του. Το είδα σαν ένα εργαλείο μελέτης για όσες και όσους δεν γνωρίζουν, σαν ένα βιβλίο υπενθύμισης για όσες και όσους έχουν ξεχάσει. Επίσης θεωρώ ότι μπορεί να είναι ένας πολύς σοβαρός μπούσουλας, να δώσει κατευθυντήριες γραμμές για κάποιον που θέλει να εμβαθύνει ερευνητικά. Πολύ σημαντικό επίσης είναι η συζήτηση που έγινε μέσα στους χώρους δουλειάς και ότι η δεύτερη έκδοση περιλαμβάνει και συνοψίζει τους διαλόγους αυτούς... Θεωρώ απολύτως απαραίτητη τη δουλειά που κάνουμε και που κάνετε και που σας συγχαίρω γι' αυτή”.
Συμμαχία
Στη μεγάλη σημασία που έχει η συμμαχία με τους άντρες εργαζόμενους για να προωθηθούν και να κερδηθούν τα αιτήματα των γυναικών, στάθηκε στη συνέχεια η Φ. Σιάνου. Έδωσε παραδείγματα από την τρομακτική φτώχεια, την έλλειψη υγείας και παιδείας, τον αναλφαβητισμό, τις άθλιες συνθήκες ζωής συνολικά που μαστίζουν τις γυναίκες σε συντριπτικά ποσοστά παγκοσμίως. Αναφέρθηκε στις προσωπικές της εμπειρίες από την εποχή που συγκροτήθηκε πρώτα η Γραμματεία Ισότητας της ΟΤΟΕ στις αρχές του '80 και ύστερα η Γραμματεία της ΓΣΕΕ στα τέλη της ίδιας δεκαετίας. Για να περιγράψει τα βήματα που έχουν γίνει σε σχέση με τότε που οι προσπάθειές τους αντιμετωπίζονταν είτε με κοροϊδευτικά σχόλια είτε με άρνηση αποδοχής των αιτημάτων τους ως εργατικών αιτημάτων. “Χτυπάγαμε την πόρτα των επιθεωρήσεων εργασίας και τους λέγαμε σεξουαλική παρενόχληση και μας έλεγαν δεν μας αφορά, δεν είναι εργατικό θέμα. Έχουμε περάσει πολλές δυσκολίες και έχουμε αποτελέσματα”, είπε χαρακτηριστικά.
Στάθηκε επίσης σε μια ακόμα σειρά ζητήματα, όπως στην ανισότητα στην αμοιβή και τη μορφή που έχει αυτή σήμερα, στη μάχη ενάντια στη βία κατά των γυναικών, στον αγώνα ενάντια στην ακροδεξιά και το μίσος της προς το γυναικείο κίνημα, στην ανάγκη της συλλογικής πάλης και της συμμετοχής στους αγώνες κόντρα σε όσους μιλούν για την ανταγωνιστική φύση του ανθρώπου.
Τον καπιταλισμό ως το σύστημα που γεννά τον σεξισμό και τη γυναικεία καταπίεση έβαλε στο στόχαστρο η Μαρία Στύλλου από την αρχή της εισήγησή της, για να αναδείξει στη συνέχεια όλες τις πλευρές που το αποδεικνύουν: στις μεγάλες επιθέσεις στις συνθήκες δουλειάς και ζωής των γυναικών όλα τα τελευταία χρόνια, στα βάρη που φορτώνονται μέσα στην οικογένεια από τη διάλυση του κοινωνικού κράτους, στις οργανωμένες απόπειρες των αφεντικών να πισωγυρίσουν όλες τις κατακτήσεις τους. “Η βία και βιασμοί, κατά κόρον μέσα στους εργατικούς χώρους από αφεντικά, προϊσταμένους κλπ, είναι τρόπος καταστολής του εργατικού κινήματος και του πιο δυναμικού κομματιού του που είναι οι γυναίκες”, είπε χαρακτηριστικά, τονίζοντας ότι όλα αυτά θα ενταθούν το επόμενο διάστημα στην Ευρώπη και όλον τον κόσμο.
Στην συνέχεια αφιέρωσε μεγάλο κομμάτι της ομιλίας της στη δύναμη του γυναικείου κινήματος που συγκλονίζει ξανά τον πλανήτη από άκρη σ' άκρη, φέρνοντας ως παραδείγματα την απεργία των εργατριών στους δήμους της Γλασκώβης που κέρδισαν ίση αμοιβή για ίση εργασία αλλά και στη Google ενάντια στις σεξουαλικές παρενοχλήσεις των στελεχών της. “Η 8 Μάρτη φέτος ήταν η αρχή κι έτσι πρέπει να τη δούμε”, είπε, “Είμαστε σε περίοδο που πρέπει και μπορούμε να τα πάρουμε όλα πίσω”.