Περιβάλλον
Κυβέρνηση και “επενδυτές” κλιμακώνουν την καταστροφή

Πρωτομαγιά 2022. Φωτό: Στέλιος Μιχαηλίδης

Η κυβέρνηση της ΝΔ είναι χωμένη ως το λαιμό στην περιβαλλοντοκτόνα πολιτική. Ο Μητσοτάκης ανακοίνωσε την επανεκκίνηση των εξορύξεων σε Ιόνιο, Ήπειρο και Κρήτη, που είχαν παγώσει εξαιτίας των κινητοποιήσεων του κόσμου σ’ αυτές τις περιοχές αλλά και γιατί ήταν κοστοβόρες και αβέβαιες ως προς την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων, ξαναβάζει μπροστά τα λιγνιτικά εργοστάσια της ΔΕΗ και στήνει φαγοπότι με το LNG και τις ΑΠΕ. Στην πρόσφατη συνέντευξή του στον «Alpha» δήλωνε: «Θα μειώσουμε την εξάρτησή μας από το ρωσικό Φ.Α. με περισσότερο Φ.Α. το οποίο θα εισάγουμε μέσα από πλοία, το λεγόμενο LNG. Πώς θα φτάσει αυτό το αέριο μέσα στο ελληνικό σύστημα; Με σταθμούς επαναεριοποίησης του Φ.Α., όπως αυτός ο οποίος δρομολογείται στην Αλεξανδρούπολη. Υπάρχουν και άλλα σχέδια, από άλλους σημαντικούς έλληνες επιχειρηματίες, για νέους τέτοιους σταθμούς… αυτή είναι η διαδρομή την οποία πρέπει να ακολουθήσουμε και έχουμε τη δυνατότητα να μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία και να κάνουμε την Ελλάδα ενεργειακό κόμβο».

Το «να μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία» σημαίνει τρελά κέρδη για τους καπιταλιστές και το κόστος στην εργατική τάξη. Τα νοικοκυριά θα συνεχίζουν να πληρώνουν υπέρογκους λογαριασμούς ρεύματος, θέρμανσης, καυσίμων και θα βρεθούν μπροστά σε εκτεταμένες διακοπές ρεύματος. Την ίδια στιγμή τα κέρδη των καπιταλιστών είναι ασύλληπτα.  

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, το 30% του παγκόσμιου στόλου των δεξαμενόπλοιων πετρελαίου (με κριτήριο τη χωρητικότητα) είναι σε ελληνικά συμφέροντα. Σε ότι αφορά τα φορτία LNG, οι έλληνες εφοπλιστές ελέγχουν, σύμφωνα με την «Καθημερινή», το 22,35% της παγκόσμιας χωρητικότητας των πλοίων. Με στοιχεία ως τον Ιανουάριο του 2022, από τα 733 τάνκερ LNG στον κόσμο, τα 156 είναι ελληνικών συμφερόντων. Τον Νοέμβριο του 2021, ο ελληνικών συμφερόντων στόλος τάνκερ LNG ήταν ο ακριβότερος παγκοσμίως: στα 19,1 δις δολάρια μπροστά από της Ιαπωνίας (18,1), της Κίνας (10,4) και της Ν. Κορέας (9). Από τα 127 τάνκερ LNG, που ναυπηγούνται αυτή την περίοδο, τα 57 είναι ελληνικών συμφερόντων. Το κόστος ναυπήγησης ενός τέτοιου πλοίου ανέρχεται στα 200 εκατ. δολάρια. Τα έσοδα; Οι διακυμάνσεις των ναύλων ανά τάνκερ και ανάλογα με την εποχή και τη ζήτηση είναι από 30.000 δολάρια μέχρι 424.000 δολάρια την ημέρα (!). 

Αποθήκευση

Η επιχειρηματική δραστηριότητα των Ελλήνων εφοπλιστών δεν περιορίζεται μόνο στη μεταφορά, αλλά επεκτείνεται στην αποθήκευση και αεριοποίηση του LNG μέσω των πλωτών μονάδων αποθήκευσης και αεριοποίησης (FSRU), οι οποίες, ως πλωτές, μπορούν και να μετακινηθούν όπου υπάρχει περισσότερο κέρδος. Η ανάγκη για FSRU στην Ευρώπη είναι τεράστια για να μπορεί να υποδεχθεί το LNG. 

Μέχρι στιγμής λειτουργούν, μόλις, 10 σταθεροί τερματικοί σταθμοί LNG στη Μεσόγειο και την Ευρώπη. Ένας στην Ελλάδα, στην Ρεβυθούσα από τον, ιδιωτικοποιημένο, Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ) που ανήκει στην ιταλική Snam (54%), στην ισπανική Enagas (18%), στη βελγική Fluxys (18%) και στην Damco του ομίλου Κοπελούζου (10%). Ο σταθμός στην Αλεξανδρούπολη θα περιλαμβάνει μια FSRU και έναν αγωγό 24 χιλιομέτρων. Η επένδυση των 360 εκατ. ευρώ θα είναι επιχορηγούμενη κατά 167 εκατ. από την Ε.Ε. και στην εταιρεία που θα υλοποιήσει το έργο (Gastrade), ο όμιλος Κοπελούζου έχει το 40%. Σε εξέλιξη είναι μία FSRU της Motor Oil (Βαρδινογιάννης) στους Αγίους Θεοδώρους και μία της Μediterranean Gas, σε συνεργασία με την ExxonMobil, στο λιμάνι του Βόλου. Ο εφοπλιστής Προκοπίου, που πήρε τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, σχεδιάζει, εκεί, τη δημιουργία μίας FSRU μαζί με σταθμό ηλεκτροπαραγωγής. Ο Προκοπίου δεν παίζει μπάλα μόνο στην Ελλάδα. H Γερμανία πρόκειται να αποκτήσει 4 FSRU, 2 εκ των οποίων θα προέλθουν με μίσθωση από την εταιρεία Dynagas του Έλληνα εφοπλιστή Γιώργου Προκοπίου, όπως αναφέρει η Deutsche Welle.

Ρωσία

Τα ελληνικά τάνκερ δεν μεταφέρουν LNG και πετρέλαιο μόνο από την «πολιτισμένη Δύση» και τους συμμάχους της. Μεταφέρουν και από τη Ρωσία του Πούτιν. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα «Reporters United», το 52% (σε χωρητικότητα) των πλοίων που μεταφέρουν ορυκτά καύσιμα από τη Ρωσία, εν μέσω πολέμου (9 Μαρτίου – 30 Απριλίου), είναι ελληνικά. Και με την έγκριση της ΕΕ. Σύμφωνα με το «Βήμα», οι κυβερνήσεις της Ελλάδας, της Κύπρου και της Μάλτας πίεσαν και πέτυχαν ώστε το εμπάργκο προς τη Ρωσία να αφορά μόνο το πετρέλαιο (και όχι το Φ.Α.) και να αφορά μόνο τις εισαγωγές προς την Ευρώπη και όχι προς χώρες εκτός ΕΕ. 

Η επόμενη μεγάλη μπίζνα είναι οι ΑΠΕ. Κατά τη διάρκεια του 2021 ο εγχώριος κύκλος εργασιών των ΑΠΕ ανήλθε σε 105,7 εκατ. ευρώ, από 93,9 εκατ. ευρώ το 2020 με το περιθώριο κέρδους στο 80% (!). Τώρα, αυτά τα νούμερα πολλαπλασιάζονται και τα αρπακτικά της αγοράς ορμάνε. Γράφει η «Καθημερινή»: «Εντείνεται το επενδυτικό ενδιαφέρον ξένων και εγχώριων ομίλων για τον κλάδο των ΑΠΕ στην Ελλάδα, καθώς πρόκειται για έναν τομέα ο οποίος προσφέρει πολύ υψηλές αποδόσεις και λειτουργική κερδοφορία… Στο πλαίσιο αυτό, οι εγχώριοι όμιλοι που διαθέτουν σημαντικό χαρτοφυλάκιο τέτοιων έργων διαπιστώνουν ότι εκτός από τη συνεισφορά στα κέρδη τους, ο τομέας των ΑΠΕ μπορεί να προσφέρει και πολύ υψηλά έσοδα από μια ενδεχόμενη πώληση. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δυνατότητες ενός επενδυτή να τοποθετηθεί στην ιδιαίτερα κερδοφόρο αγορά των ΑΠΕ στην Ελλάδα είναι πεπερασμένες, γεγονός που αυξάνει και τις αποτιμήσεις. Τα γεωγραφικά σημεία τα οποία κρίνονται κατάλληλα για ανάπτυξη αποδοτικών αιολικών ή φωτοβολταϊκών πάρκων έχουν, ως επί το πλείστον, καταληφθεί ήδη, με αποτέλεσμα η μόνη οδός για τη δημιουργία ενός σημαντικού χαρτοφυλακίου έργων να αποτελούν οι εξαγορές υφιστάμενων αδειών ή εταιρειών. 

Σημειωτέον ότι η επικείμενη ολοκλήρωση της συμφωνίας για την πώληση της δραστηριότητας των ΑΠΕ του ομίλου Ελλάκτωρ, με αγοραστή τον όμιλο Βαρδινογιάννη (Motor Oil) «δείχνει» το πόσο έχουν αυξηθεί οι αποτιμήσεις των σχετικών εταιρειών. Η αποτίμηση του εν λόγω κλάδου στο ύψος του 1 δισ. ευρώ, έναντι περίπου 200 εκατ. ευρώ πριν από μόλις τέσσερα χρόνια (και 100 εκατ. ευρώ το όχι και τόσο μακρινό 2016), δείχνει το πόσο διαφορετικό είναι σήμερα το επενδυτικό περιβάλλον… 

Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος μεγάλων ξένων ομίλων βρίσκονται και τα χαρτοφυλάκια της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή και της Ιntrakat, με τις φήμες στην αγορά να εμφανίζουν το αυστραλιανό fund της Macquarie, που εξαγόρασε το 49% του ΔΕΔΔΗΕ, να βολιδοσκοπεί την πρώτη και το B.C. Partners τη δεύτερη. Αντικείμενο διεκδίκησης έχει γίνει και το χαρτοφυλάκιο της Voltera (όμιλος ΑΒΑΞ), με τις πληροφορίες να φέρουν τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες να βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις για συμφωνία. Η θυγατρική της ΔΕΗ «σκανάρει» και την αγορά των Βαλκανίων και της Κύπρου για εξαγορές έργων ΑΠΕ».

Εκταμίευση

Για την εκταμίευση της δόσης των 4 δισ. ευρώ, από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ, για τις ΑΠΕ, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας κατεβάζει νομοσχέδιο «για την περαιτέρω απλοποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας νέων έργων ΑΠΕ, το θεσμικό πλαίσιο για έργα αποθήκευσης ενέργειας, όπως και το πλαίσιο ανάπτυξης θαλάσσιων πλωτών φωτοβολταϊκών σταθμών». Είναι ένα ακόμα «περιβαλλοκτόνο» νομοσχέδιο κομμένο και ραμμένο για τους «επενδυτές». 

Οι πολιτικές των κυβερνήσεων, και πριν και στη διάρκεια του πολέμου, εντείνουν την κλιματική κρίση δήθεν για να αντιμετωπίσουν το επείγον της ενεργειακής κρίσης. Αλλά στη πραγματικότητα αυτό που καταφέρνουν είναι να γεμίζουν τις τσέπες των καπιταλιστών προκαλώντας καταστροφή. Όπως αναφέρει το Bloomberg: «Ο πλανήτης καλείται να αντιμετωπίσει την κρίση στην εφοδιαστική αλυσίδα που προκαλείται τα τελευταία δύο χρόνια, συνδυασμένη με τον πόλεμο στην Ουκρανία και την κλιματική αλλαγή… ο κύριος κίνδυνος είναι τα μαζικά ενεργειακά blackouts τα οποία - μαζί με τα προαναφερθέντα προβλήματα - θα δημιουργήσουν νέα ανθρωπιστική κρίση σε ότι αφορά τις αγορές ενέργειας και τροφίμων». 

Αυτή είναι η παράνοια του καπιταλισμού: Ο πλανήτης φλέγεται, κυριολεκτικά και μεταφορικά, αλλά τα κέρδη των καπιταλιστών είναι πάνω από τους ανθρώπους και το περιβάλλον. Αλλά, όπως αναφέρει στην ανακοίνωσή της η «Πρωτοβουλία Ενάντια στην Περιβαλλοντική Καταστροφή και την Κλιματική Αλλαγή»: «Μπορούμε να τους σταματήσουμε! Όλες και όλοι μαζί που ξεσηκωνόμαστε ενάντια στον πόλεμο και διεκδικούμε δουλειές – αυξήσεις και όχι κυρώσεις και εξοπλισμούς. Που παλεύουμε ενάντια στις εξορύξεις, τις βιομηχανικές ανεμογεννήτριες, την επέκταση των ΧΥΤΑ και την καύση σκουπιδιών, ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις της ενέργειας, του νερού, των λιμανιών, των μεταφορών. Που υπερασπιζόμαστε τα δάση και τα ρέματα, τις παραλίες, τα πάρκα και τους ελεύθερους χώρους. 

Αγώνες

Συνδέουμε τους αγώνες και τις διεκδικήσεις μας: Δεν θέλουμε εξορύξεις και πόλεμο για τις ΑΟΖ! Οι εργάτες της Τουρκίας είναι αδέρφια μας, ο εχθρός είναι στην ίδια μας τη χώρα! Τα ορυκτά καύσιμα πρέπει να μείνουν θαμμένα εκεί που βρίσκονται, δεν είναι «εθνικός πλούτος» για αξιοποίηση. Απαιτούμε να επανέλθουν στο δημόσιο η ΔΕΗ και όλοι οι κλάδοι της προμήθειας, της διανομής και της μεταφοράς ενέργειας, με προσλήψεις και επενδύσεις σε πραγματικά ανανεώσιμες πηγές. Διαθέτουμε την τεχνολογία που μπορεί να περιορίσει την ενεργειακή σπατάλη του σημερινού συστήματος και να καλύψει τις ανάγκες της πλειοψηφίας των ανθρώπων με σεβασμό στο περιβάλλον, αλλά δεν έχει εφαρμοστεί γιατί κάτι τέτοιο θα ερχόταν σε σύγκρουση με τα κέρδη των καπιταλιστών. 

Για αυτό είναι αναγκαίος ο δημόσιος εργατικός έλεγχος στην ενέργεια, στις συγκοινωνίες, στις κατασκευές κατοικιών, στην οικονομία, παντού. Μπορούμε να τον επιβάλλουμε με τη δύναμη της εργατικής τάξης. Και να ανοίξουμε την προοπτική της συνολικής ανατροπής του καπιταλισμού που ξερνάει φτώχεια και πόλεμο, ρατσισμό και σεξισμό, πανδημίες και περιβαλλοντική καταστροφή. Να αλλάξουμε το σύστημα του πολέμου και της καταστροφής –όχι το κλίμα!»