Καμιά έκπληξη δεν έχει ο προϋπολογισμός του 2024 τον οποίο κατάθεσε πριν από λίγες ημέρες στη Βουλή η κυβέρνηση: είναι τόσο άθλιος όσο και ο Κωστής Χατζηδάκης, ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών που τον υπογράφει.
Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος το κείμενο του προϋπολογισμού έχει τρία μέρη: μια αποτίμηση της κατάστασης και των προοπτικών της παγκόσμιας και της ελληνικής οικονομίας. Έναν απολογισμό για την πορεία των δημοσίων εσόδων και δαπανών τη χρονιά που διανύουμε. Και ένα σχέδιο για την πορεία των δημοσίων εσόδων και των δαπανών τη χρονιά που μας έρχεται.
Το «οικονομικό θαύμα» του Μητσοτάκη
Το πρώτο μέρος θα μπορούσε, σε ελεύθερη μετάφραση, να έχει τον τίτλο «η ελληνική οικονομία μεγαλουργεί μέσα σε ένα δύσκολο διεθνές περιβάλλον χάρη στη στιβαρή διακυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη».
«Το 2023 η ελληνική οικονομία εκτιμάται ότι θα επιτύχει τριπλάσιο ρυθμό ανάπτυξης σε σχέση με το σύνολο της Ευρωζώνης (2,4% έναντι 0,6». (σελ 26). «Κομβικής σημασίας επίτευγμα για την ελληνική οικονομία αποτελούν η αναβάθμιση του αξιόχρεού της στην επενδυτική … από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης R&I, Scope Ratings), DBRS Morningstar και S&P Global Ratings καθώς επίσης και η διπλή αναβάθμιση, ένα μόλις επίπεδο πριν την επενδυτική βαθμίδα, από τον οίκο αξιολόγησης Moody’s» (σελ. 28). «Η ελληνική οικονομία, εν μέσω υψηλής διεθνούς αβεβαιότητας και δυσμενών γεωπολιτικών εξελίξεων, βρίσκεται σε μία σταθερή ανοδική τροχιά ως αποτέλεσμα της συνετής και αποτελεσματικής δημοσιονομικής πολιτικής των τελευταίων ετών και της εφαρμογής ενός προγράμματος με υψηλό μεταρρυθμιστικό προσανατολισμό» (σελ. 29)
Και δεν είναι μόνο η ίδια η οικονομία που μεγαλουργεί. Είναι και οι πολίτες που ζούνε ολοένα και καλύτερα: «Η ενίσχυση του εισοδήματος», διαβάζουμε στη σελίδα 27, «αποτελεί βασικό στόχο της κυβερνητικής πολιτικής». Στη συνέχεια η εισηγητική έκθεση παραθέτει μια ολόκληρη σειρά από κυβερνητικές παρεμβάσεις που συνέτειναν (υποτίθεται) σε αυτή την ενίσχυση του εισοδήματος: «η αύξηση του κατώτατου μισθού, στα 780 ευρώ από τα 713 ευρώ», «η αναμόρφωση του ειδικού μισθολογίου των ιατρών του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ)», «η αύξηση της διάρκειας του επιδόματος μητρότητας σε εννέα μήνες στον ιδιωτικό τομέα», «η αύξηση των επιδομάτων αναπηρίας κατά 8% από την 1η Μαΐου 2023». Στην ίδια σελίδα ο υπουργός κομπάζει για την σταδιακή προσγείωση του πληθωρισμού, αλλά φροντίζει να ξεχάσει ότι οι αυξήσεις των τιμών, πριν από αυτή τη σταδιακή προσγείωση, έχουν όχι απλά αντισταθμίσει αλλά και ανατρέψει το «θετικό πρόσημο» αυτών των παρεμβάσεων. Με απλά λόγια: ο κόσμος έχει γίνει φτωχότερος και όχι πλουσιότερος μέσα στο 2023.
Ψέματα, ψέματα και άλλα ψέματα
Η προσπάθεια αυτή της ενίσχυσης του εισοδήματος που αποτελεί όπως αναφέραμε πριν από λίγο σύμφωνα με τον υπουργό «βασικό στόχο της κυβερνητικής πολιτικής» θα συνεχιστεί και θα επιταχυνθεί μέσα στο 2024: «Για αυτόν τον σκοπό, στον προϋπολογισμό έχουν συμπεριληφθεί όλα τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί προεκλογικά προς εφαρμογή το 2023 και 2024, τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, όπως και επιπρόσθετα μέτρα στήριξης που εξαγγέλθηκαν μετέπειτα» (σελ. 3). Μια από τις σημαντικές παρεμβάσεις που ο Χατζηδάκης φροντίζει να αναφέρει κιόλας από την εισαγωγή (σελ. 4) είναι η ενίσχυση του τομέα της Υγείας «με αύξηση της επιχορήγησης των νοσοκομείων κατά περίπου 20%».
Οι δαπάνες για την Υγεία είναι πράγματι αυξημένες στον προϋπολογισμό του 2024 σε σχέση με το 2023. Αλλά η αύξηση αυτή δεν πρόκειται να βελτιώσει ούτε κατά ένα χιλιοστό την άθλια κατάσταση των ελλείψεων που υπάρχει σήμερα στα δημόσια νοσοκομεία και τα κέντρα πρωτοβάθμιας φροντίδας. Το αντίθετο ακριβώς θα γίνει: η κατάρρευση που ζούμε όλα αυτά τα χρόνια θα συνεχιστεί και θα επιταχυνθεί μέσα στη νέα χρονιά.
Τα νοσοκομεία πάσχουν, όπως είναι γνωστό, από τρομαχτική έλλειψη προσωπικού. Το πάγωμα των προσλήψεων των προηγούμενων χρόνων έχει αφήσει πίσω του τεράστια κενά παντού – και σε ιατρικό προσωπικό και σε νοσηλευτές και σε όλες τις άλλες ειδικότητες. Προεκλογικά η Νέα Δημοκρατία είχε υποσχεθεί 6.500 προσλήψεις μόνιμου προσωπικού Υγείας μέσα στο 2024. Ο ίδιος ο Μητσοτάκης υπενθύμισε πρόσφατα αυτές τις «δεσμεύσεις» του: «Πριν από τις εκλογές είχα ανεβάσει ένα βίντεο για το ΕΣΥ και είχα δεσμευθεί για κάποιες σημαντικές παρεμβάσεις… Ήρθε η ώρα να σας πω ότι έχουμε ήδη ξεκινήσει να τις εφαρμόζουμε… Πριν από λίγες ημέρες το υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε τον προγραμματισμό προσλήψεων για το έτος 2024. Έτσι, μέσα στο 2024, μέσα στον επόμενο χρόνο, θα προσληφθούν 6.500 γιατροί και νοσηλευτές που θα στελεχώσουν νοσοκομεία και κέντρα υγείας σε ολόκληρη τη χώρα». Ο Μιχάλης Γιαννάκος, ο πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Δημοσίων Νοσοκομείων) είχε «θυμίσει» στον Μητσοτάκη από τότε «ότι η προκήρυξη των 4.000 θέσεων που εξαγγέλθηκε από τον Πρωθυπουργό και τον τότε υπουργό Υγείας, κ. Κικίλια το 2019 δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα», ενώ το προσωπικό το νοσοκομείων μειώθηκε κατά 3.000 μέσα στο 2023. Και αυτό θα επαναληφθεί μέσα στο 2024 γιατί, ακόμα και αν υλοποιηθούν αυτές οι 6.500 νέες προσλήψεις δεν θα καλύψουν καν τις περίπου 10.000 αποχωρήσεις (λόγω συνταξιοδότησης, παραιτήσεων κλπ) που αναμένονται μέσα στη νέα χρονιά.
Τι λέει ο προϋπολογισμός για όλα αυτά; «Στον τακτικό προϋπολογισμό του Υπουργείου Υγείας για το 2024 έχουν προβλεφθεί πιστώσεις ύψους 5.705 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 928,5 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον αρχικό προϋπολογισμό έτους 2023, ύψους 4.776,4 εκατ. ευρώ… που οφείλεται κατά κύριο λόγο στις αυξημένες … επιχορηγήσεις για την αγορά φαρμακευτικού και λοιπού υγειονομικού υλικού, την παροχή υπηρεσιών, την κάλυψη της μισθοδοσίας του επικουρικού προσωπικού καθώς και για την αποπληρωμή μέρους των απλήρωτων υποχρεώσεων παρελθόντων ετών και στην αύξηση της δαπάνης για αποδοχές των εργαζόμενων, λόγω της εφαρμογής… του αναμορφωμένου μισθολογίου των υπαλλήλων του δημόσιου τομέα». (σελ 146). Στον αναλυτικό πίνακα «ισοζύγιο νοσοκομείων και ΠΦΥ» η γραμμή «παροχές προς τους εργαζόμενους» παρουσιάζει αύξηση μόλις 1%. Πρόβλεψη για αυτές τις 6.500 νέες προσλήψεις, με απλά λόγια, δεν υπάρχει στον προϋπολογισμό του 2024. Οι αποχωρήσεις θα ξεπεράσουν τις προσλήψεις, όπως κατήγγειλε ο πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ και οι ελλείψεις προσωπικού θα αυξηθούν αντί να μειωθούν.
Επιδοτήσεις για αυτούς, φόροι για εμάς.
Αλλά θα ήμασταν άδικοι αν λέγαμε ότι κανένας δεν θα βγει ωφελημένος από τον νέο προϋπολογισμό του Μητσοτάκη. Υπάρχουν αρκετοί ωφελημένοι – χοντρά ωφελημένοι. Ένα παράδειγμα είναι οι βιομήχανοι. Η κυβέρνηση ετοιμάζεται να τους μοιράσει ένα ακόμα πακέτο επιδοτήσεων «των επενδύσεων» αξίας πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ. Που θα τα βρει αυτά τα δισεκατομμύρια; Θα τα δανειστεί από το διαβόητο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Το σύνολο των δανειακών εσόδων από το ΤΑΑ για τα έτη 2021 – 2024» γράφει η εισηγητική έκθεση, «προβλέπεται να ανέλθει στο ποσό των 9.541 εκατ. ευρώ… Το προϊόν των δανείων αυτών διατίθεται, μέσω των πιστωτικών ιδρυμάτων, σε επιχειρήσεις για τη χρηματοδότηση επενδυτικών έργων, καλύπτοντας έως 50% της συνολικής χρηματοδότησης, το δε υπόλοιπο 50% προέρχεται από τραπεζικό δανεισμό και από ίδια συμμετοχή». Μέσα στα τρία πρώτα χρόνια έχουν εισπραχθεί περίπου 5,4 δις –1,8 δις κάθε χρόνο. Το 2024 αναμένεται να εισπραχθούν τα υπόλοιπα 4 δις. Οι βιομήχανοι τσουγκρίζουν ήδη τα ποτήρια τους στην υγεία των κορόιδων που θα κληθούν να αποπληρώσουν με νέες αιματηρές λιτότητες και περικοπές αυτά τα «δώρα».
Αυτή η ώρα της αποπληρωμής δεν πρόκειται να έρθει κάποτε στο απώτερο μέλλον: ο προϋπολογισμός του 2024 περιλαμβάνει μια μεγάλη φορολογική επιδρομή που θα χτυπήσει, όπως γίνεται πάντα, άνισα τους φτωχούς. «Το 2023 επετεύχθη σημαντική αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 9,1% σε σχέση με το 2022», κομπάζει ξεδιάντροπα ο Χατζηδάκης στην εισαγωγή, τονίζοντας ότι αυτή η επίδοση επιτεύχθηκε χωρίς «να αυξηθούν οι φόροι». Τυπικά έχει δίκιο: οι φόροι δεν αυξήθηκαν. Ουσιαστικά, όμως, λέει ψέματα αφού το πραγματικό αφορολόγητο μειώθηκε λόγω του πληθωρισμού: το ποσοστό του εισοδήματος των φτωχών που πήγε στους φόρους, για να το πούμε απλά, μεγάλωσε.
Ο προϋπολογισμός του 2024 προβλέπει νέα αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 4,9% (σελ 119). Από αυτά, τα μισά περίπου θα προέλθουν από τους έμμεσους φόρους (ΦΠΑ, φόροι κατανάλωσης κλπ) που πλήττουν δυσανάλογα τους εργάτες και τους φτωχούς. Από τα υπόλοιπα η μερίδα του λέοντος θα προέλθει από τους φόρους εισοδήματος των φυσικών προσώπων – η κυβέρνηση σχεδιάζει να αρπάξει πάνω από μισό δισεκατομμύριο από την ξαφνική, αναδρομική επιβολή του «τεκμαρτού εισοδήματος» στους αυτοαπασχολούμενους.
Πόσα θα συνεισφέρουν τα «νομικά πρόσωπα», οι μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις στην αύξηση των φόρων του 2024; Μείον 295 εκατομμύρια. Ναι καλά διαβάσατε: Ο Χατζηδάκης περιμένει ανάπτυξη 2,9% μέσα στη νέα χρονιά αλλά οι επιχειρήσεις θα πληρώσουν 295 εκατομμύρια λιγότερους φόρους.
Άντε, άλλο ένα ποτηράκι στην υγεία των κορόιδων.